به گزارش همشهري، به‌رغم ارزش بالاي دادوستدها در مجموعه بازار سرمايه ايران، سال1395 برخلاف آنچه انتظار مي‌رفت سال خوبي براي بازار سهام نبود. شاخص‌هاي بورس با نزول مواجه شدند و شاخص فرابورس هم بدون درنظر گرفتن اوراق بدهي چندان رشد نكرد، در واقع بازار سهام در سال گذشته عمدتا تحت‌تأثير معاملات اوراق بدهي قرار گرفت كه در پايان سال قبل نرخ سود آن حتي از مرز 27درصد هم فراتر رفت.
پارسال در عين حال تداوم ركود اقتصادي، كاهش تورم و همينطور تثبيت قيمت دلار به ركود در بورس دامن زد و منجر به آن شد كه بسياري از صنايع با نزول مواجه شوند. در عين حال تداوم روند نزولي قيمت نفت كه به كاهش بودجه‌هاي عمراني انجاميده بود فشاركاهش فروش شركت‌هاي بورس را تشديد كرد و اين موضوع منجر به نزول سود شركت‌هاي بورس شد به‌طوري كه پيش‌بيني سود شركت‌هاي بورس كه در پاييز سال93 به مرز 60هزار ميليارد تومان رسيده بود در پايان سال قبل به محدوده 42هزار ميليارد تومان رسيد.
در چنين شرايطي طي سال قبل جمعا 197هزار ميليارد تومان كالا و اوراق بهادار در بازار سرمايه دادوستد شد كه از اين مقدار بورس كالا با مبادله 81هزارو 700ميليارد تومان در صدر قرار گرفت و بورس تهران هم با مبادله 63هزارو 8540ميليارد تومان در جايگاه دوم قرار گرفت. پارسال همچنين 46هزارو 200ميليارد تومان اوراق بهادار در فرابورس مورد دادوستد قرار گرفت و ارزش كل معاملات بورس انرژي هم به مرز 5500هزار ميليارد تومان رسيد.
- رشد ۷۳درصدي ارزش معاملات بورس كالا
در سال1395 جمعا 33ميليون تن كالا به ارزش 81هزارو 700ميليارد تومان در بورس كالا دادوستد شد كه اين مقدار نسبت به سال94 بالغ بر 73درصد رشد كرد.مهم‌ترين رويدادي كه سال قبل در بورس كالا اتفاق افتاد رشد 157درصدي معاملات بازار كاغذي يا بازار‌هاي مالي بود، در سال95 جمعا 45هزار ميليارد تومان از معاملات بورس كالا در قالب اوراق بهادار انجام شد.
يكي ديگر از وقايع مهم سال95 رشد معاملات كشاورزي بود. پارسال 2.5ميليون تن محصول كشاورزي در بورس كالا دادوستد شد كه در مقايسه با مدت مشابه سال گذشته از نظر حجم و ارزش به‌ترتيب رشد ۲۲۹ و ۱۹۹ درصدي را تجربه كرد.
از كل معاملات صورت گرفته در اين تالار معامله حدود ۲ميليون و ۲۱۵ تن انواع كالا به‌صورت نقد، ۲۸۶ هزار تن كالا به‌صورت سلف و ۷۲۶۰ تن به‌صورت اعتباري (نسيه) فروخته شد.
در سال95 همچنين 13ميليون تن محصول نفتي و پتروشيمي به ارزش 18هزارو 400ميليارد تومان در بورس كالا خريدو فروش شد كه از اين مقدار پارسال 5ميليون تن قير در تالار نفت و پتروشيمي به ارزش 4هزار ميليارد تومان فروخته شد كه به لحاظ حجم نسبت به سال94 معادل 20درصد رشد كرد. در اين مدت همچنين 9ميليون تن كالا در تالار صنعتي و معدني به ارزش 15هزارو 500ميليارد تومان دادوستد شد، اين مقدار معاملات 22درصد رشد نشان مي‌دهد.
- بورس تهران
در سال1395 شاخص كل بورس تهران 3.7درصد افت كرد و از 80هزارو 219واحد به 77هزارو 230واحد در پايان سال رسيد. اين به‌معناي اين است كه سهامداران به‌طور ميانگين 3.7درصد زيان كرده‌اند. با وجود اين ارزش معاملات بورس تهران در سال قبل 13.7درصد رشد كرد و به 63هزارو 584ميليارد تومان رسيد.اين در حالي است كه در سال94 سرمايه‌گذاران 56هزارو 200ميليارد تومان سهام در بورس خريداري كرده بودند.
تركيب معاملات بورس تهران در سال95 نشان مي‌دهد كه در سال قبل 33هزار ميليارد تومان سهام در بازار اول و 21هزار ميليارد تومان در بازار دوم دادوستد شده است. مهم‌ترين رويداد بورس در سال قبل رشد ارزش معاملات اوراق بدهي بود. در سال95 ارزش كل معاملات اوراق بدهي با 8درصد رشد به مرز 10هزار ميليارد تومان رسيد. در سال95 همچنين معاملات اوراق مشتقه آغاز شد و انتظار مي‌رود اين معاملات در سال‌جاري با رشد مواجه شود.
بيشترين مؤلفه‌اي كه سال قبل با رشد مواجه شد معاملات صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري قابل معامله بود، ارزش كل معاملات واحد‌هاي صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري قابل معامله 451درصد رشد كرد و به 750ميليارد تومان رسيد. در سال94 فقط 134ميليارد تومان از واحد‌هاي اين صندوق‌ها خريداري شده بود. همچنين در سال۹۵ سرمايه‌گذاران خارجي۳۵۰ ميليارد تومان در بورس تهران معامله كردند.هم‌اكنون ۳۲۶ شركت در قالب 38صنعت در بورس تهران فعالند.
- بورس انرژي
با وجود آنكه در طول 2سال گذشته سالانه چند هزار ميليارد تومان مبادله در بورس انرژي انجام مي‌شود اما هنوز هيچ گزارش آماري مستدل و مستندي از معاملات اين بورس منتشر نمي‌شود، با وجود اين محاسبه دقيق معاملات بورس انرژي در سال1395 شدني نيست امابرخي اطلاعات آماري نشان مي‌دهد كه ارزش كل معاملات بورس انرژي در سال1395 به محدوده 5500ميليارد تومان رسيده است. معاملات بورس انرژي به 2روش فيزيكي و كاغذي انجام مي‌شود كه به‌طور معمول 55درصد از كل معاملات به معاملات فيزيكي و 45درصد به معاملات كاغذي كه به‌صورت مشتقه انجام مي‌شود اختصاص دارد.
در بورس انرژي عمدتا كالاهايي مانند برق، حلال، نفتاي سبك و سنگين، متانول، ميعانات گازي، قطران، نفتا، آيزوفيد، آيزوريسايكل و نفتاي سنگين دادوستد مي‌شود. برخي اطلاعات آماري تأييد نشده نشان مي‌دهد كه ارزش كل معاملات فيزيكي بورس انرژي در سال95 نسبت به سال94 بالغ بر 25درصد رشد داشته است.
- فرابورس
در طول سال95 شاخص كل فرابورس ايران 9درصد رشد كرد، اين به‌معناي اين است كه سرمايه‌گذاراني كه در اين بازار سرمايه‌گذاري كرده‌اند به‌طور ميانگين همين مقدار سود كرده‌اند اما براساس آمار ارائه شده از سوي فرابورس مشخص نيست كه بخش عمده اين مقدار رشد درحالي‌كه بازار‌هاي سهام در بورس تهران با نزول مواجه بودند عمدتا مربوط به كدام بخش بوده است.
اما آنطور كه از آمار‌هاي مربوط به ارزش معاملات در دست است به‌نظر مي‌رسد بيشترين مقدار رشد بازار فرابورس بر پايه رشد بازار بدهي اتفاق افتاده است. آمار‌ها نشان مي‌دهد كه سال قبل جمعا 46هزارو 128ميليارد تومان اوراق بهادار در فرابورس دادوستد شده است كه اين مقدار نسبت به سال قبل 2درصد رشد نشان مي‌دهد. از مجموع معاملات انجام شده در فرابورس 3300ميليارد تومان مربوط به بازار اول و 9500ميليارد تومان مربوط به بازار دوم است و بقيه معاملات مربوط به معاملات بازار پايه و بازار اوراق بدهي است. ارزش كل معاملات بازار اول درحالي‌كه ساير بازار‌ها با رشد مواجه شده‌اند در سال95 يك درصد كاهش يافته است. اما ارزش معاملات بازار ابزار‌هاي نوين كه در آن عمدتا اوراق بدهي دادوستد مي‌شود 27درصد رشد كرده است.
همچنين در سال95 معاملات بازار پايه و بازار سوم فرابورس كه در آن سهام دادوستد مي‌شود به‌ترتيب 55و 60درصد كاهش يافته است. همه اينها به‌معناي اين است كه برخلاف اوراق بدهي بازار سهام در فرابورس حال و روز خوبي نداشته است. در سال95 ارزش كل معاملات بازار ابزار‌هاي نوين مالي به 28هزارو 200ميليارد تومان رسيد كه اين مقدار 61درصد از كل معاملات فرابورس است، اين در حالي است كه در سال94 ارزش كل معاملات اين بازار 1800ميليارد تومان بود كه فقط 2درصد از كل معاملات فرابورس را شامل مي‌شد. رشد معاملات بازار ابزار‌هاي نوين مالي عمدتا به‌دليل اعمال سياست‌هاي جديد دولت براي فروش اوراق بدهي دولتي بود.