روسيه سامانه دفاع موشكي اس-300و اس-400خود را از مدت‌ها قبل در سوريه مستقر كرده است. سؤالي كه پيش مي‌آيد اين است كه چرا اين سامانه دفاع موشكي در مقابل موشك‌هاي تاماهاوك آمريكا عمل نكرده است؟ آيا روس‌ها و سامانه دفاع موشكي مستقر در سوريه غافلگير شده‌اند؟ اگر چنين باشد، تأكيدي است بر آسيب‌پذيري سيستم دفاع موشكي روسيه. اگر اينگونه نباشد، اين بدين معني است كه روس‌ها خود نخواسته‌اند در برابر موشك‌هاي آمريكايي دست به اقدام بزنند. به زبان ديگر، اين يعني اينكه مسكو قصد داشته سوريه و بشار‌اسد را به نوعي تنبيه كند؛ در هر دو حالت، به پرستيژ روسيه در محيط بين‌الملل ضربه بزرگي وارده شده است.
خدشه‌اي كه به وجهه بين‌المللي روسيه وارد شده، عكس‌العمل‌هاي تند مقام‌هاي اين كشور را طي 2روز گذشته به‌دنبال داشته تا جايي كه كار حتي به مشاجره لفظي ميان نمايندگان آمريكا و روسيه در نشست شوراي امنيت هم كشيده شد. ابتدا تصور مي‌شد با ورود دونالد ترامپ به كاخ سفيد، روابط ميان آمريكا و روسيه رو به بهبود برود اما شرايط پيش آمده طي روزهاي اخير و موضعگيري‌هاي دو‌طرف نشان مي‌دهد اختلاف و دشمني ميان اين دو كشور بسيار عميق‌تر از آن است كه به سادگي بتوان از آن عبور كرد.
به‌عبارت ديگر، اختلاف ميان اين دو اختلافي «آنتاگونيستي» است و تضاد منافع ميان آنها آشتي‌ناپذير. نيكي هيلي، سفير آمريكا در سازمان ملل، اعلام كرده كه حملات آمريكا به سوريه ممكن است ادامه پيدا كند و به همين جا ختم نشود. چنين تهديدي از سوي آمريكا، به‌طور حتم در راستاي به‌خطر انداختن صلح و امنيت جهاني قرار مي‌گيرد. اما فراموش نكنيم كه روسيه با اقداماتي كه در اوكراين و در مورد شبه‌جزيره كريمه انجام داده، خود برهم‌زننده امنيت جهاني خوانده‌شده است. از اين رو مسكو در موقعيتي قرار گرفته كه در مقابل اقدامات اين‌چنيني واشنگتن نمي‌تواند كاري از پيش ببرد.
حمله موشكي آمريكا به سوريه از جنبه ديگري نيز قابل توجه است. برخلاف آنچه از ابتدا در مورد دولت جديد آمريكا تصور مي‌شد، اين حمله نشان داد اين احتمال وجود دارد كه آمريكا بار ديگر در بعد نظامي در منطقه خاورميانه فعال شود. اين درست برخلاف آن وعده‌اي است كه دونالد ترامپ بارها براي كاستن از نقش آمريكا در بحران‌هاي بين‌المللي داده است. ترامپ اما نشان داده كه همچنان قصد دارد وعده‌اش مبني بر «تقويت جايگاه آمريكا در جهان» را عملي كند؛ حتي اگر مسير آن از ورود دوباره به درگيري‌هاي خاورميانه و افزايش تنش با روسيه باشد.
- كارشناس اوراسيا