ديروز شانزدهمين روز هواي سالم امسال در پايتخت بود اما بهتر شدن كيفيت هواي تهران طي 3روز اخير بزرگ‌ترين گواه بر آن است كه مديريت هواي پايتخت هنوز دست باد است و مسئولان هنوز اراده‌اي براي مقابله با آلودگي هواي وسايل نقليه ندارند. اين وسايل 80درصد علت آلودگي هواي تهران هستند. وحيد حسيني مديرعامل شركت كنترل كيفيت هواي تهران در اين‌باره گفت: بررسي روند كيفيت هوا طي دوره 22 تا 28 فروردين نشان مي‌دهد تنها وزش باد و گاه بارش باران طي ساعات متوالي مي‌تواند هواي تهران را از آلاينده‌هاي جوي نجات دهد. بدين‌ترتيب ديروز هواي تهران با شاخص51 در شرايط سالم قرار داشت. به گفته حسيني، طي دوره 22 تا 28فروردين هوا 4روز ناسالم براي گروه‌هاي حساس بود و از روز يكشنبه 27فروردين، وزش باد متوالي و ناپايداري‌هاي جوي موجب شد هوا به سمت شاخص سالم و شرايط استاندارد پيش رود.
- 22سال پيش در چنين هوايي
تابستان سال1374 بود كه نخستين برنامه جامع كاهش آلودگي هوا در تهران آغاز شد و طرح بنزين بدون سرب با واردات و افزايش كيفيت سوخت پا گرفت اما اجراي اين طرح و در پي آن خروج پيكان هم حكم خانه اجاره‌اي را داشت و آلودگي هوا به لطف ساير خودروهاي بي‌كيفيت بيشتر و بيشتر شد. طي 2دهه، مصوبه پنج‌ساله معافيت خودروهاي نو از معاينه فني هم مزيد بر علت شد تا آلودگي هوا به اصلي‌ترين بحران محيط‌زيستي كشور بدل شود، بحراني كه بيماري و مرگ را به 38ميليون شهروند شهرهاي بزرگ هديه مي‌داد و برايش نسخه پنكه و آبپاشي مي‌دادند.
- اميدها نااميد شد
با آغاز دولت يازدهم و روي كارآمدن مديران محيط‌زيستي سابق، برنامه‌هاي 8 سال تعطيل شده از سر گرفته شد اما از طرف ديگر غول آلودگي هوا نيز هر روز از اگزوز وسايل بي‌كيفيت بيرون مي‌آمد و كار به جايي رسيد كه روزانه 2هزار تن آلاينده‌هاي جوي در آسمان شهري به وسعت تهران شكل گرفت. شايد امروز با نزديك شدن به روزهاي پاياني دولت يازدهم جاي اين پرسش مطرح باشد كه چرا اقدامات دولت حاضر براي كاهش آلودگي هوا بي‌اثر بوده است؟ پاسخ به سرعت در اذهان پديد مي‌آيد: افزايش بي‌رويه توليد خودرو و نظارتي كه هيچ كاربستي ندارد. اين وضع طي سال‌هاي اخير همواره در دستور كار بوده و تنها گامي كه توانست اندكي بار از شانه آلودگي هوا بردارد، افزايش بنزين و گازوئيل توزيعي شهرهاي بزرگ بود كه در سال95 دولت بدان نايل آمد.
- توليد و فقط توليد
ضلع ديگر شرايط آلودگي هوا اما همان توليدات بي‌كيفيت خودروهاي داخلي است. طي يك سال كاري اخير، آنگونه كه آمارهاي رسمي دولت نشان مي‌دهد، تنها براي مصرف داخلي «يك ميليون و ۳۵۰ هزار دستگاه انواع خودرو» توليد شده است كه شامل انواع وانت، كاميون، ميني‌بوس، ون و سواري بوده است. حال اگر همه اين وسايل نقليه را داراي استاندارد يورو4 بدانيم كه اين احتمالي بسيار ضعيف است و كاتاليست همه آنها سالم باشد، تنها خودروهاي توليدي 12ماه اخير، 17هزار تن آلودگي هوا توليد كرده‌اند كه خود سهمي چشمگير در خاكستري كردن آسمان شهرهاي بزرگ محسوب مي‌شود.
- با بي‌كيفيت‌ها چه كنيم؟
با توصيف شرايط فعلي وضعيت مديريت آلودگي هوا در گزارش حاضر، به 2جمله ديروز رسانه‌ها درباره وضعيت خودروها دقت كنيد: «براساس گزارش ارزشيابي كيفي خودروها در اسفند ماه ۹۵، پرايد همچنان بي‌كيفيت‌ترين است.» مسئول يك شركت خودروساز: «تا زماني كه تقاضا براي خريد پرايد وجود دارد، اين خودرو از رده خارج نخواهد شد.» حال با اين سياست يك بام و دوهوا، چگونه مي‌توان به كيفيت خودروهاي آلاينده براي آلوده‌تر نشدن هوا اعتماد كرد درحالي‌كه هر سال بر توليد انبوه وسايل نقليه‌اي افزوده مي‌شود كه آلاينده هستند و از هر 5 نفس ما، 4دم را آلوده كرده‌اند؟