سيدرضي حاجي‌آقا ميري، رئيس كميسيون توسعه صادرات اتاق ايران در پاسخ به اين سؤالات مي‌گويد: تحليل چشم‌انداز صادرات با 2مشكل اساسي روبه‌روست؛ نخستين مسئله انتخابات و سياست است و مسئله دوم استراتژي و برنامه‌هاي كلان اقتصادي است. در هر دو اين حوزه، افق روشني پيش پاي توسعه صادرات غيرنفتي نيست.
طبق گزارش پايگاه خبري اتاق ايران، حاجي‌آقا ميري مي‌افزايد: دغدغه ما در توسعه صادرات، صادرات غيرنفتي واقعي است نه صادرات نفتي؛ ايران با صادرات نفتي در توسعه اقتصادي جايگاهي ندارد. براي اينكه اختيار فروش نفت به ميزان زيادي در دست فعالان اقتصادي نيست. او مي‌گويد: صادرات غيرنفتي مثل ميعانات و پتروشيمي كه وابسته به نفت است، خيلي نمي‌تواند محور اصلي توسعه صادرات غيرنفتي باشد براي اينكه اين حوزه هم تحت‌تأثير نوسانات بازار نفتي است.
- جايگاه ايران در حوزه صادرات
به‌گفته حاجي آقا ميري، جايي كه ما در صادرات غيرنفتي واقعي ايستاده‌ايم، جايگاه محكمي نيست؛ خيلي از اقلام صادراتي غيرنفتي ما كاهش داشته است، اگرچه برخي از اين اقلام بعد از برجام افزايش نسبي داشته اما كافي نيست. ما بايد سياست‌هاي گذشته خود را ارزيابي و نقد كنيم نه اينكه رفتاري ضد‌توسعه‌اي و ضدتوسعه واقعي در‌پيش بگيريم. او تأكيد مي‌كند: بايد براي ارتقاي جايگاه صادرات، اهداف كلان سياسي و اقتصادي با همديگر همخواني داشته باشند.
توسعه صادرات به تعامل گسترده با دنيا نياز دارد تا اينكه فعالان اقتصادي بتوانند به بازارهاي جديد دسترسي داشته باشند. حاجي‌آقا ميري مي‌گويد: دولت‌ها بايد استراتژي مناسبي داشته باشند. دولت بايد صادرات غيرنفتي واقعي را تقويت كند. اين انتظار تنها از دولت يازدهم يا دوازدهم نيست؛ همه دولت‌ها بايد به توسعه صادرات توجه كنند.
- بايدها و نبايدها در حوزه صادرات
حاجي‌آقا ميري مي‌گويد: كمك‌هايي كه دولت مي‌تواند به صادرات غيرنفتي داشته باشد به 2شكل مي‌تواند انجام شود: راهكار اول به‌صورت بسته‌هاي حمايتي است و راهكار ديگر با تغيير سياست دولت نسبت به ارز ممكن است. از طرف ديگر بايد نهاد برنامه‌ريزي براي اقتصاد نهادي مستقل، پايدار و توسعه‌محور باشد.
او معتقد است: براي توسعه صادرات غيرنفتي واقعي، دولت‌ها بايد استراتژي مناسبي را در‌پيش بگيرند تا بتوانند جايگاه مناسبي در توسعه ميزان صادرات داشته باشند اما به‌دليل نبود اين استراتژي ما جايگاه مناسبي در بازارهاي جهاني نداريم. عضو هيأت نمايندگان اتاق ايران مي‌گويد: استراتژي صادراتي صحيح و درست اين نيست كه ما فقط به بازارهاي منطقه‌اي فكر كنيم. ما نبايد هيچ‌كدام از بازارهاي دنيا را از دست بدهيم.
- سياست و اقتصاد همراه نيستند
عضو هيأت نمايندگان اتاق تهران مي‌گويد: ما قبل از برجام، در روابط بين‌الملل خود رويه‌اي را در پيش گرفتيم كه به‌جاي تعامل با كشورها، به تقابل رسيديم. بايد بعد از برجام موانع بانكي رفع شود و استراتژي مناسبي در بازارهاي جهاني داشته باشيم. بايد مولفه‌هايي تعريف كنيم كه رقم صادرات غيرنفتي واقعي نه صادرات نفتي يا صادرات نفتي وابسته به نفت بيشتر باشد.
او از وضعيت صادرات انتقاد مي‌كند: متأسفانه هميشه رويه در ايران اين بوده كه در رونق نفتي، رقم صادرات غيرنفتي واقعي پايين آمده و برعكس در زمان ركود بازار نفت، رقم صادرات غيرنفتي بالاتر رفته و اين چرخه معيوب و نااميد كننده هميشه ادامه داشته است. رئيس كميسيون توسعه صادرات اتاق ايران تأكيد مي‌كند:
دولت بايد استراتژي توسعه صادرات غيرنفتي را در پيش بگيرد. بايد نرخ ارز واقعي شود، وگرنه صادركننده براي حضور در بازارهاي بين‌المللي توان رقابت خود را از دست مي‌دهد. البته اين در يك روز و يك‌سال ممكن نيست؛ دولت بايد رويه‌ها را در جهت نيل به هدف در آينده اصلاح كند. به‌معناي واقعي دولت‌ها بايد براي اقتصاد استراتژي منسجم، بلندمدت و پايداري داشته باشند.