همشهری دو - محمدرضا حیدری: امروز را به مناسبت تولد امام‌حسین(ع)، روز پاسدار نامگذاری کرده‌اند. پاسداری ائمه‌اطهار و به‌خصوص امام سوم شیعیان از اسلام و تلاش آنها برای حفظ آن نشان داد که پاسداری‌کردن یعنی گذشتن از همه‌‌چیز برای حفظ اسلام.

و شايد مهم‌ترين دليل نامگذاري اين روز نيز همين باشد. بعد از پيروزي انقلاب به دستور امام‌خميني(ره) براي حفظ دستاوردهاي انقلاب اسلامي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي تشكيل شد. چگونگي تشكيل سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و ضرورت آن و همچنين عملكرد سپاه در دوران 8سال دفاع‌مقدس و جنگ با دشمنان امروز سؤالاتي بودند كه با سردار «يوسف فروتن» عضو شوراي تشكيل‌دهنده سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و نخستين مسئول روابط عمومي و سخنگوي سپاه پاسداران مطرح كرديم. سردار فروتن كه امروز در 76سالگي همچنان خود را يك پاسدار مي‌داند، سال‌ها به‌عنوان فرمانده سپاه در استان لرستان، فرمانده سپاه در منطقه 2 سپاه (اصفهان، يزد، چهارمحال و بختياري)، فرمانده امنيت و حفاظت مقام معظم رهبري در زمان رياست‌جمهوري، رئيس زندان‌هاي استان تهران، مديريت داخلي ستادكل سپاه، عضو هيأت مديره سازمان اتكا و نخستين مديرعامل بنياد تعاون سپاه و همچنين معاون نظارت و ارزيابي در وزارت دفاع فعاليت كرد. او از تشكيل سپاه و همچنين دستاوردهاي سپاه طي 4دهه مي‌گويد.

  • شما از همان روزهاي اول، يار انقلاب بوديد و با ورود امام به وطن مسئوليت شما هم سنگين‌تر شد. گويا با شهيد بهشتي هم قبل از انقلاب همكاري داشتيد؟

قبل از انقلاب به‌عنوان يكي از دانشجويان خارج از كشور در اروپا تحصيل مي‌كردم‎ كه همزمان با سال‌هاي آخر اقامت شهيدبهشتي در هامبورگ بود. در همان زمان توفيق پيدا كردم ‎با ايشان در اروپا آشنا شوم و به اتحاديه انجمن‌هاي اسلامي اروپا راه پيدا كنم. از همان سال يكي از اعضاي انجمن شدم و مسئوليت‌هاي مختلفي را به‌عهده گرفتم. مدتي عضو معمولي بودم كه البته بعد از چندي، به‌عنوان يكي از مسئولين فرهنگي انتخاب شدم. مدتي هم طول كشيد تا مسئوليت انجمن‌هاي اسلامي شمال اروپا به من واگذار شود. وقتي بنا شد كه حضرت امام‌(ره) به ايران تشريف بياورند، به‌عنوان عضو ستاد استقبال حضرت امام‌(ره) به همراه همه عزيزاني كه در آنجا حضور داشتند، مشغول خدمت شدم. بعد از ورود امام‌(ره)، در روزهاي اول، كشور از هم پاشيده شده بود؛ به‌عبارت ديگر، هيچ‌جا و هيچ‌چيز سر جاي خودش نبود. من وضعيت آن روزهاي كشور را به يك انبار بسيار بزرگ تشبيه مي‌كنم كه در آن همه‌‌چيز از هم پاشيده بود.

  • آيا اين شرايط ضرورتي ايجاد كرد براي تشكيل نيرويي به اسم سپاه پاسداران انقلاب اسلامي؟

اوايل انقلاب با توجه به شرايط خاص آن روزها و وضعيتي كه كشور با آن مواجه بود ايجاد يك موقعيت باثبات بسيار ضروري به‌نظر مي‌رسيد. به همين دليل حضرت امام‌(ره) به شوراي انقلاب پيشنهاد ايجاد تشكيلاتي به نام سپاه را ارائه كردند البته گروه‌هايي با اين پيشنهاد امام‌(ره) موافق و گروهي نيز مخالف بودند اما در نهايت چون اين نظر حضرت امام‌(ره) بود، سپاه تشكيل شد. در آن روزها گروه‌ها و افراد مختلفي مانند شهيد منتظري و سردار ابوشريف و دوستان ديگر، تشكيلات مختلفي تحت عنوان سپاه را تشكيل داده بودند و در مقاطع خاصي فعاليت مي‌كردند اما باتوجه به اختلاف نظرهايي كه وجود داشت و ديدگاه‌هاي متفاوتي كه حاكم بود مقرر شد با نظر اعضاي شوراي‌عالي انقلاب، يك گروه از افراد انتخاب شوند تا آنها سپاه را يكپارچه كرده و يك سپاه واحد را تشكيل بدهند. قبل از تشكيل سپاه، 3‌گروه به نام سپاه تشكيل شده بود؛ يكي در پادگان حرّ با مسئوليت آقاي لاهوتي، دومي در نگارستان هشتم خيابان پاسداران با مسئوليت آقايان دكتر فريمان، غرضي و صباغيان و سومين گروه در جمشيديه با مسئوليت ‎ شهيد محمد منتظري. اين سه گروه با هم اختلاف‌هايي داشتند و در نتيجه باعث تشنج اوضاع شده بود. به دستور حضرت امام(ره) و پيگيري شوراي انقلاب، قرار شد كه سپاه يكي شود. ‎ با نظر اعضاي شوراي انقلاب 7نفر به‌عنوان هسته اوليه سپاه انتخاب شدند تا يك سپاه واحد را تشكيل بدهند. نخستين جلسه اعضاي اوليه سپاه پاسداران انقلاب اسلامي در پادگان جمشيديه سابق در خيابان فاطمي تشكيل شد و من هم به‌عنوان يكي از 7عضو اصلي تشكيل‌دهنده در اين جلسه حضور داشتم. در پايان اين جلسه سردار ابوشريف به‌عنوان مسئول عمليات، دكتر جواد منصوري به‌عنوان فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، محسن رفيق دوست به‌عنوان مسئول پشتيباني و لجستيك، يوسف كلاهدوز به‌عنوان مسئول آموزش، آقاي بشارتي به‌عنوان مسئول اطلاعات و امور پرسنلي، اسماعيل داوودي به‌عنوان مسئول اداري و مالي و من هم به‌عنوان مسئول روابط عمومي و انتشارات انتخاب شديم. به اين ترتيب سپاه پاسداران انقلاب اسلامي در دوم ارديبهشت‌ماه سال 58 اعلام موجوديت كرد و حضرت امام‌(ره) نيز براي هر 7نفر ما با توجه به مسئوليتي كه برعهده‌مان گذاشته شده بود حكم صادر كردند. خاطرم هست كه نخستين اطلاعيه‌هايي كه من به‌عنوان رئيس روابط‌عمومي و سخنگوي سپاه و مسئول انتشارات سپاه اعلام كردم اين بود كه از اين به بعد تمام كساني كه به اسم سپاه اطلاعيه مي‌دهند كارشان غيرقانوني است و هر اطلاعيه‌اي بايد از اين مرجع صادر شود. اين نخستين گام رسمي سپاه بود كه با موفقيت برداشته شد.

  • سروسامان‌دادن به شرايط انقلابي را بايد نخستين ماموريت سپاه دانست. آيا از نگاه شما سپاه توانست در اين ماموريت موفق عمل كند؟

سال‌هاي ابتدايي انقلاب سازمان‌هاي امنيتي و نظامي و انتظامي از هم پاشيده بودند. مردم و حضرت امام‌(ره) و مسئولان خواستار اين بودند كساني سازمان‌هاي امنيتي و نظامي را اداره كنند كه مورد تأييد باشند. به همين دليل نيروهايي انتخاب شدند كه در جريان كار انقلاب بودند و به مسائل و مشكلات آن روزها آشنايي كامل داشتند. وقتي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي تشكيل شد تا 6‌ماه مجبور بوديم كه همه كار انجام دهيم؛ به‌طور مثال براي برقراري امنيت داخلي كارهاي اطلاعاتي، همچنين امنيت مرزها و امنيت داخلي شهرها را به‌عهده گرفتيم. همزمان يكباره خلق آذربايجان، خلق تركمن، خلق بلوچ و گروه‌هاي مختلف يكي پس از ديگري سر بلند كردند. از طرف ديگر نيز منافقين بلاي مضاعف شدند. ترورها شدت پيدا كرد. يكي از مهم‌ترين تهديدات انقلاب همين شورش‌ها بود. سپاه به‌عنوان نهادي برآمده از انقلاب براي حفظ اصل انقلاب، وظيفه داشت كه با اين تحركات و شورش‌ها مقابله كند. گاهي فكر مي‌كنم كه خداوند چه قدرتي به بچه‌ها داده بود كه در طول 24ساعت برخي فقط يك ساعت روي صندلي مي‌خوابيدند! در چنين شرايطي بچه‌‌هاي سپاه همه كار مي‌كردند. با نگاهي به تاريخ، نحوه و شيوه‌ عمل سپاه در مقابله با اين اقدامات، نقش ارزنده‌ سپاه بيشتر روشن مي‌شود. ما وظيفه داشتيم گزارش عملكردمان و فعاليت‌ها را به حضرت امام‌(ره) و شوراي‌عالي انقلاب بدهيم و امام‌(ره) ضمن اعلام رضايت، رهنمودهايي براي بهتر شدن كار ما ارائه مي‌كردند. در نخستين ديداري كه در قم با ايشان داشتيم تأكيد كردند: «شما بدانيد كه كارنامه الان شما با كارنامه شما در زمان شاه فرق مي‌كند. هر كاري را كه شما در زمان شاه انجام مي‌داديد، فقط به پاي شما مي‌نوشتند، اما الان هر كاري كه بكنيد، به پاي اسلام و انقلاب مي‌‌نويسند. دوم اينكه، حواستان به مسئوليت‌تان باشد. در حدود و چارچوب قرآن باشيد. از قرآن تندتر نرويد، از قرآن هم عقب نيفتيد. هرچه خداوند باري‌تعالي در قرآن مي‌فرمايد، انجام بدهيد و هرچه در توان شما هست، به‌كار ببريد». البته يك موضوع قابل تامل وجود داشت و آن نظر دولت موقت مهندس بازرگان و پس از آن بني‌صدر نخستين رئيس‌جمهور ايران نسبت به سپاه بود. آنها مي‌خواستند سپاه در اختيار دولت باشد و در چارچوب محدودتري عمل كند اما نظر حضرت امام‌(ره) اين نبود. اختلاف با دولت موقت و بني‌صدر وجود داشت تا اينكه آهسته‌آهسته سپاه رسميت پيدا كرد. مجلس طي مصوبه‌اي ضمن رسميت دادن به سپاه اعلام كرد كه سپاه به‌عنوان نيروي مستقل عمل كند و به‌عنوان يك نيروي كارآمد در جمع نيروهاي مسلح قرار بگيرد.

  • و بعد هم كه وارد مقطع جنگ شديد و دوشادوش ارتش به دفاع پرداختيد. سپاه در آن مقطع در جذب جوانان بسيار موفق عمل كرد. اين قدرت سپاه در تربيت پاسداران از كجا مي‌آيد؟

سپاه پاسداران انقلاب اسلامي پس از تشكيل، كشور را به 11منطقه تقسيم كرد. من در اوايل جنگ مسئوليت فرماندهي سپاه لرستان و بعد از آن نيز فرماندهي سپاه منطقه 2كه شامل اصفهان، يزد و چهارمحال و بختياري بود را برعهده داشتم. سپاه برخلاف تصور برخي مخالفين، از همان روزهاي ابتداي تشكيل، با استقبال گسترده از سوي نيروهاي مردمي و به‌خصوص نسل جوان مواجه شد. با شروع جنگ، سپاه هر روز و مرحله به مرحله از نظر نظامي و تشكيلاتي پيشرفت كرد و امروز وقتي عملكرد سپاه را در طول 8سال دفاع‌مقدس بررسي مي‌كنيم اين واقعيت نمايان مي‌شود كه سپاه كارنامه درخشاني از خود برجاي گذاشته است. البته ارتش جمهوري اسلامي ايران و نيروهاي ژاندارمري عملكرد بسيار خوبي داشتند اما حضور سپاه به‌عنوان يك نيروي انقلابي بسيار چشمگير بود. سپاه پاسداران انقلاب اسلامي در بيش از 95درصد عمليات‌ها حضور داشت و سهم بسزايي در پيروزي عمليات‌هاي مختلف در كردستان و جبهه جنوب داشت. نگاهي به سالنامه سال66 كه توسط سپاه چاپ شده است اين حقيقت را نشان مي‌دهد كه سپاه تقريبا در همه عمليات‌ها حضور مؤثر داشت. به‌خصوص بعد از عزل بني‌صدر و ادغام ارتش و سپاه از نظر عملياتي، توان هردو نيرو بسيار شتاب پيدا كرد. زماني كه شهيد صياد شيرازي و فرماندهان ديگر ازجمله شهيد همت و شهيدباقري با هم هماهنگ شدند شتاب عمليات‌ها بالا رفت و پيروزي‌هاي خيره‌كننده‌اي به‌دست آمد. البته هر عمليات با توجه به موقعيتي كه داشت و تلفاتي كه از دشمن مي‌گرفتيم و مقدار خاكي كه از كشور آزاد مي‌شد از اهميت خاصي برخوردار بود.

  • حالا پس از اين همه فراز و نشيبي كه شما به‌عنوان يك پاسدار تجربه كرده‌ايد، فكر مي‌كنيد يك پاسدار انقلاب بايد چه ويژگي‌هايي داشته باشد؟

اولين نكته‌اي كه يك پاسدار بايد درنظر داشته باشد اين است كه ابتدا بايد از خودش پاسداري كند. يكي از دوستان جمله جالبي در اين ارتباط گفتند. ايشان خطاب به يكي از فرماندهان سپاه گفتند اگر مي‌خواهيد از سيم خاردار دشمن عبور كنيد بايد ابتدا از سيم خاردار قلب خودتان عبور كنيد. يك پاسدار بايد ابتدا از سيم خاردار وجود خودش عبور كرده و وقتي صاف و صادق شد آن وقت براي انقلاب همه كار انجام خواهد داد. پاسدار انقلاب بايد از هر جهت پاك و مبرا باشد. معتقد به ولايت فقيه و اصل نظام باشد و از ويژگي‌هايي كه حضرت علي(ع) و ائمه‌اطهار درباره پاسدار اسلام بيان ‌كرده‌اند برخوردار باشد. داشتن چنين ويژگي‌هايي و حفظ آن در شرايط امروز بسيار سخت و دشوار است اما پاسداران واقعي اين ويژگي‌ها را حفظ كرده و حتي آن را با تقديم جان خويش براي حفظ نظام و دستاوردهاي آن اثبات مي‌كنند. يكي از ويژگي‌هاي اصلي سپاه پاسداران، حفظ ارزش‌ها و دستاوردهاي انقلاب اسلامي است و اين ارزش‌ها و دستاوردها در ابعاد گوناگون است. برخي تصور مي‌كنند كه اين دستاوردها فقط نظامي است درحالي‌كه اين دستاوردها شامل همه ارزش‌هاي انقلاب در ابعاد فرهنگي، نظامي، سياسي، اجتماعي و اقتصادي است.

  • به‌نظر خودتان فكر مي‌كنيد چرا امام‌خميني(ره) فرمودند اگر سپاه نبود، كشور هم نبود؟

آن سال‌ها هجمه‌هاي زيادي عليه سپاه مي‌شد كه امام(ره) آن جمله‌ معروف را اشاره فرمودند كه‌ «اي كاش من يك پاسدار بودم» يا «اگر سپاه نبود، كشور هم نبود». در اوايل تشكيل سپاه، افراد و جريانات مختلف مخصوصا بني‌صدر عليه سپاه مسئله‌‌سازي كردند؛ مخصوصا آن موقع كه بحث ادغام سپاه با ارتش مطرح بود. در پاسخ به اين هجمه‌‌ها، بعدها قرار شد روزي به نام روز سپاه و پاسدار نامگذاري شود. لذا بعد از نخستين سالگرد تأسيس سپاه، امام‌خميني(ره) در سوم شعبان سال1399ه. ق. برابر با هفتم تيرماه 1358ه. ش. پيامي به مناسبت ولادت امام حسين(ع) فرستادند و در اين پيام، سوم شعبان را روز پاسدار ناميدند. امام‌خميني‌(ره)، در بخشي از سخنان خود در حمايت از سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، فرمودند: «من از سپاه راضي هستم و به هيچ‌ وجه نظرم از شما برنمي‌گردد. اگر سپاه نبود، كشور هم نبود. من سپاه پاسداران را بسيار عزيز و گرامي مي‌دارم. چشم من به شماست».

  • داستان نامگذاري سپاه

يكي از ماموريت‌هاي اصلي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي نگهداري و حفظ دستاوردهاي ارزشي انقلاب اسلامي است و اين دستاوردها مرز ندارد. اين ماموريت در آرم سپاه نيز نمايان است. روزهاي ابتدايي تشكيل سپاه وقتي به من ماموريت داده شد تا آرم سپاه را تهيه كنم با همكاري جوان طراحي به نام عادل، اين آرم طراحي و در شوراي فرماندهان مطرح شد. در كنار آرم بعداز قراردادن آيه «وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّهٍ» نوشته بوديم سپاه پاسداران انقلاب اسلامي. آن زمان مجلس مخالفت كرد و اعلام كردند كه نام ايران نيز بايد به انتهاي آن اضافه شود اما در نهايت با نظر امام‌(ره) با اين استدلال كه سپاه محدود به ايران نمي‌شود همان عنوان «سپاه پاسداران انقلاب اسلامي» تأييد شد. براي برخي اين مسئله قابل هضم نبود و مي‌گفتند اين كار يعني اعلان جنگ به دنيا. اما ما مي‌گفتيم سپاه اعلان جنگ به دنيا نمي‌دهد و ما موظفيم براساس دستور اسلام هرجا مسلماني و افرادي كه تابع قرآن هستند مورد ظلم واقع شدند براي كمك لبيك بگوييم و به آنها كمك كنيم. اين موضوع در اساسنامه سپاه قيد شده و اين وظيفه و تكليف ماست و ما موظفيم كه از ارزش‌هاي انقلاب كه مرز خاصي ندارد حفاظت و پاسداري كنيم. البته در جنگ سوريه و عراق با تكفيري‌ها با توجه به ماموريت سپاه، اين حضور به شكل مستقيم و نظامي نيست بلكه نيروهاي سپاه به‌عنوان مشاور حضور دارند. امروزه شاهديم كه آمريكا به‌خود اجازه مي‌دهد در هر نقطه‌اي از دنيا حضور نظامي داشته باشد و اگر اين ديدگاه در بين تمام ارتش كشورهاي مسلمان وجود داشت امروز آمريكا هرگز نمي‌توانست در هر موضوعي مداخله نظامي كند.

  • شايعات هميشگي

متأسفانه شايعات هميشه وجود داشته است و اين شايعات تنها به يك گروه مختص نيست و گاهي شخصيت‌هاي بزرگ انقلاب نيز از اين شايعات در امان نبوده‌اند. هيچگاه فراموش نمي‌كنم كه درباره شهيد مظلوم بهشتي شايعه شده بود كه ايشان يك زندگي اشرافي و مرفه براي خودشان فراهم كرده‌اند. اين شايعات به قدري زياد بود كه من يك‌بار سرزده به منزل شهيد بهشتي رفتم تا ببينم اين شايعات چقدر واقعيت دارد. وقتي وارد منزلشان شدم با چشم خودم ديدم كه چقدر اين مرد بزرگ مظلوم است و همه اين شايعات از اساس بي‌پايه و دروغ بوده است. در ارتباط با برادران سپاه نيز همينطور است. البته اگر هم يك نفر از مجموعه سپاه مرتكب خطايي شد نبايد آن را به همه مجموعه پاسداران نسبت داد كما اينكه ممكن است يك فرد روحاني يا بازاري يا بانكي و... چنين خطايي را انجام دهد. امروزه سپاه در بسياري از سازندگي‌هاي كشور نقش اساسي و مهمي را ايفا كرده و همچنان حضور دارد. اگر هم در فعاليت‌هاي اقتصادي حضور دارد تحت عنوان يك سازمان يا شركت قانوني و با عقد قراردادهاي قانوني اين كار را انجام مي‌دهد. بايد بپذيريم كه شايعات بيشتر از واقعيت‌هاست و اگر زندگي بسياري از پاسداران انقلاب اسلامي كه با تقديم جان خويش از انقلاب و دستاوردهاي آن دفاع كرده‌اند را بررسي كنيم به دروغ بودن همه اين شايعات پي خواهيم برد.

  • جذابيت‌هاي سپاه براي جوانان

در سال‌هاي ابتدايي تشكيل سپاه براي ورود به آن، گذرگاه‌هاي متعددي پيش‌بيني شده بود و معمولا كسي مي‌توانست وارد سپاه شود كه از همه اين گذرگاه‌ها با سلامت عبور كند. قوانين سپاه در مقايسه با ديگر نهادها وارگان‌ها بسيار سفت و سخت بود و كساني كه شرايط مناسب و ويژگي‌هاي خاصي داشتند وارد مجموعه سپاه مي‌شدند. البته اين فيلترها امروز هم وجود دارد و كساني كه مي‌خواهند وارد مجموعه سپاه شوند بايد دوره‌هاي خاصي را سپري كرده و از عهده امتحانات بربيايند. همچنين كساني كه معتقد به ولايت فقيه و نظام جمهوري اسلامي ايران هستند، مي‌توانند به مجموعه سپاه پاسداران انقلاب اسلامي ملحق شوند و بايد توجه داشته باشند كه مهم‌ترين وظيفه يك پاسدار، دفاع از ارزش‌ها و دستاوردهاي انقلاب اسلامي است و اين حراست حتي ممكن است به قيمت جان ما نيز تمام شود. امروز شاهديم كه پاسداران و بسيجي‌هاي عزيز كشورمان با خون خودشان از دستاوردهاي انقلاب اسلامي دفاع مي‌كنند. امروز سپاه پشتوانه‌ بسيار خوبي براي انقلاب است. به همين نسبت كه نقش و جايگاه سپاه مهم و حساس است، مسئوليتش هم سنگين است.

  • فرماندهان پاسدار

1359-1357

دوره اول سپاه از زمان جواد منصوري (اولين فرمانده سپاه) آغاز مي‌شود و با فرماندهي عباس آقازماني (ابوشريف) و مرتضي رضايي براين نهاد ادامه مي‌يابد. مجموعا دوران فرماندهي اين 4نفر 2 سال به طول مي‌انجامد و مهم‌ترين رويداد در اين دوره اين است كه از يك نيروي ساده و بدون ساختار مدون، تشكيلات سپاه ساماندهي مي‌شود. همچنين دفع غائله كردستان در سال1359 (قبل از شروع دفاع مقدس) در اين دوره به وقوع مي‌پيوندد.

1376- 1360

فرمانده: محسن رضايي ميرقائد
رويكرد: وي اولين فرمانده سپاه بود كه با حكم امام‌خميني(ره) به اين سمت انتخاب شد. رضايي پيش از اين سمت، مسئول واحد اطلاعات سپاه بود. دوران فرماندهي وي بر سپاه مقارن با دوران شكل‌گيري سيستماتيك سپاه بود. رضايي از پايه‌گذاران سازمان مجاهدين انقلاب اسلامي است. وي همچنين به فرمان امام راحل، يگان حفاظت هواپيمايي را در كشور به وجود آورد.

راهبردها

راهبرد اول: پالايش كشور از وجود گروهك‌هاي معاند نظام

راهكارها
مقابله با توطئه‌هاي داخلي از جمله تيم جاسوسي حزب توده
انهدام هسته مركزي سازمان منافقين
( در تاريخ19/11/60)

راهبرد دوم: ساختاربندي تشكيلات سپاه

راهكارها
شكل‌گيري لشكرهاي زميني سپاه
تاسيس اولين گردان زرهي در سپاه
برقراري سيستم فرماندهي براساس درجات نظامي به منظور تبديل سپاه به يك ارتش كلاسيك ايدئولوژيك
تشكيل 3 نيروي زميني، هوايي و دريايي در سپاه
تشكيل اولين تيپ موشكي در نيروي هوايي سپاه به منظور مقابله با موشكباران‌هاي دشمن بعثي

راهبرد سوم: دميدن روح سازندگي براي عمران و سازندگي كشور

راهكارها
راه‌اندازي قرارگاه مهندسي خاتم‌الانبياء (براساس اصل 147 قانون اساسي كه بر ضرورت مشاركت نيروهاي مسلح در بازسازي كشور تاكيد دارد)

1386-1377

نام فرمانده: سيديحيي (رحيم) صفوي
رويكرد: همزمان با سومين دهه استقرار نظام جمهوري اسلامي و دغدغه‌هاي جديد امنيتي و سياسي، سياست‌هاي كلان سپاه هم آرايش جديدي به خود گرفت. اين آرايش مناسب با افزايش تهديدات خارجي خصوصا پس از حوادث 11سپتامبر بود.

راهبردها

راهبرد اول: تقويت نقش امنيتي و اطلاعاتي با توجه به تهديدات داخلي و خارجي

راهكارها
تكميل قرارگاه‌هاي امنيتي در تهران
احداث قرارگاه‌هاي امنيتي در شهرستان‌ها
تشديد عمليات ضدجاسوسي در جهت مقابله با عمليات سرويس‌هاي مخفي
تامين امنيت اجلاس سران كشورهاي اسلامي
موشكباران سنگين پايگاه‌هاي ترور منافقين در عراق (در پاسخ به تروريستي شهيد صياد شيرازي)

راهبرد دوم: برنامه‌ريزي براي پاسخ به تهديدات فرهنگي دشمن

راهكارها
مقابله با افكار انحرافي سياسي در فضاي كشور
بصيرت‌بخشي به جوانان كشور
اجراي برنامه‌هاي دشمن‌شناسي (از طريق پايگاه‌هاي مقاومت بسيج)

راهبرد سوم: تقويت بنيه دفاعي

راهكارها
تقويت و ساماندهي نيروي هوايي سپاه و تغيير نام آن به «نيروي هوافضا»
سردار شهيد احمد كاظمي(فرمانده نيروي هوايي سپاه) در اين مسير تلاش بسياري كرد. در اين خصوص تعامل سازنده‌اي ميان سپاه پاسداران و وزارت دفاع برقرارشد.
تدارك ابزارهاي دفاعي نوين
توسعه برنامه‌هاي فضايي (اين روند در ادامه مسير فرستادن ماهواره غيرنظامي اميد و پرتابگر سفير به فضا بود)

  • از 1387 تا كنون

نام فرمانده: محمدعلي(عزيز) جعفري
رويكرد: جعفري فرمانده سابق نيروي زميني سپاه بود و مسئوليت فرماندهي قرارگاه ثارالله و راه‌اندازي مركز راهبردي سپاه نيز در كارنامه وي به چشم مي‌خورد.

  • راهبردها

راهبرد اول: توجه به استراتژي دفاع موزاييكي

راهكارها:
تغييرات ساختاري در چيدمان نيرو از طريق ايجاد واحدهاي مستقل دفاعي
ايجاد واحدهاي استاني سپاه با توانايي عمليات مستقل در رده‌هاي فرماندهي
تلفيق تجهيزات و نيروهاي لشكر سابق سپاه در واحدهاي استاني
قرار گرفتن عمليات نظامي قرارگاه‌هاي بسيج تحت فرماندهي قرارگاه استاني (البته برخي لشكرهاي سپاه مثل لشكر 27 محمد رسول‌الله و لشكر 8 نجف اشرف همچنان به طور مستقل و تحت نظر ستاد فرماندهي نيروي زميني سپاه به ايفاي نقش مي‌پردازند.)

راهبرد دوم: مقابله با تهديدات سايبري دشمن

راهكارها:
مهار فتنه پس از انتخابات 22خرداد سال1388 (از طريق جمع كردن اراذل و اوباش و دستگيري مظنونان به فتنه‌انگيزي)
مقابله با طرح انقلاب رنگي در كشور
كنترل پورتال‌هاي شبكه‌هاي اجتماعي
خنثي‌سازي توطئه‌هاي دشمن در فضاي مجازي (از طريق مركز بررسي جرايم سازمان يافته سپاه)

راهبرد سوم: تقويت دفاع پدافند غيرعامل

راهكارها:
1- دريايي: استقرار نيروي دريايي سپاه در آب‌هاي نيلگون خليج‌فارس بنابر تاكيد رهبر معظم انقلاب از طريق:
انتقال ستاد فرماندهي نيروي دريايي سپاه از تهران به بندرعباس
شناورهاي تندرو
سامانه‌هاي موشكي
هواپيماهاي شناسايي بدون سرنشين
2- هوايي: شكار پهپاد جاسوسي آمريكا (آركيو170) در سال90 (از طريق واحد جنگ الكترونيك سپاه)
3- زميني: مقابله با گروه پژاك در سال90 در پي وقوع ناآرامي‌ها در مرزهاي شمال غربي كشور