عصر ديروز به وقت تهران و 8شب به وقت محلي در سئول، زماني كه حوزههاي رأيگيري بسته ميشدند، تا حد زيادي چهره فرد پيروز انتخابات سرنوشتساز كرهجنوبي مشخص بود. ساعتي بعد مشخص شد «مون جااين» از حزب دمكراتيك كره با كسب بيش از 40درصد آرا به پيروزي رسيده است تا به 9سال حكومت محافظهكاران بر يازدهمين اقتصاد جهان و چهارمين اقتصاد آسيا پايان دهد. او كه 5سال پيش با اختلاف بسيار كمي در انتخابات رياستجمهوري از خانم پارك شكست خورده بود، طي 2ماه گذشته به چهره محوري سياست در كرهجنوبي و منتقد اصلي دولت محافظهكار اين كشور بدل شده بود.
هفتهها تجمع ميليوني مردم در خيابانهاي سئول و ديگر شهرهاي بزرگ كرهجنوبي در نهايت به استيضاح و بركناري پارك گئونهه از قدرت منجر شد. مردمي كه قدرت خود را در پايين كشيدن «حكمرانان فاسد» ديده بودند ديروز به پاي صندوقهاي رأي رفتند تا با انتخاب مون جااين، تغييري بزرگ در سياستهاي دولت ايجاد كنند. طبق نتايج اوليه، بيش از 80درصد از واجدان شرايط پاي صندوقها رأي حاضر شدند تا شايد انتخاب آقاي مون به ماهها تنش و تلاطم سياسي در كرهجنوبي پايان دهد و او بتواند شكاف عميق ايجاد شده در اين كشور را ترميم كند.
- مشكلات اقتصادي
رشد اقتصادي سريع كرهجنوبي در دهههاي 1970تا 1990ميلادي اين كشور را از يك كشور جنگزده به يكي از قدرتهاي اصلي اقتصادي در آسيا و سپس جهان تبديل كرد. اما طي سالهاي اخير با كند شدن نرخ رشد اقتصادي در اين كشور، كرهايها شاهد بيكاري گسترده در كشور خود بودهاند.
هماكنون، نرخ بيكاري در كرهجنوبي به نرخ بيسابقه 10درصد رسيده است.فارغ از اين، گسترش نابرابري در ميزان دستمزدها و درآمدها و همچنين شكاف عميق ميان فقير و غني در جامعه كره باعث گسترش نارضايتيها در ميان مردم شد. فساد مالي در دولت خانم پار ك جرقهاي در انبار باروت نارضايتي مردم بود تا با اعتراضهاي گسترده، بركناري او از قدرت رقم بخورد. خانم پارك در انتظار صدور حكم نهايي خود اكنون در زندان به سر ميبرد؛ حكمي كه احتمالا حبس ابد خواهد بود.
مون جااين وعده اصلاحات گسترده را در ساختار اقتصادي و مالي اين كشور داده و قول داده است با روابط ناسالم ميان مسئولان دولتي و ابركمپانيهاي خانوادگي كه در كره به آنها چيبول (chaebol) گفته ميشود، مبارزه كند.
- تنش بر سر كرهشمالي
بيشتر مباحث انتخاباتي طي هفتههاي اخير در كرهجنوبي حول مشكلات اقتصادي و بيكاري بوده است اما پيروزي مون جااين در انتخابات بهمعناي تغييرات در اصول سياست خارجي كرهجنوبي است كه طي 9سال حكومت محافظهكاران در اين كشور بدون تغيير باقي مانده بود. كرهجنوبي غيراز يك دهه يعني بين سالهاي 1998تا 2008، تحت كنترل محافظهكاران بوده است. حضور مون جااين در رأس قدرت در سئول، بهمعناي تغيير جدي در روابط ميان كرهجنوبي با كرهشمالي، چين و البته آمريكا خواهد بود.
يورش كرهشمالي در سال 1950به همسايه جنوبي و 3سال جنگ در اين منطقه غيراز اينكه بيش از يكميليون و 200هزار كشته به جا گذاشت، پاي آمريكاييها را هم به شبه جزيره كره باز كرد. در آن سالها واشنگتن در دفاع از سئول بيش از 300هزار نيروي خود را روانه شبه جزيره كره كرد.
يك سال بعد، پس از چندينبار دست بهدست شدن سرزمينهاي دوكشور ميان نيروهاي درگير در جنگ، دو طرف بار ديگر در پشت «مدار 38درجه»، جايي كه مرزي مصنوعي ساخته دو ابرقدرت شرق و غرب دو كره را از هم جدا كرده بود، قرار گرفتند و 2سال بعد پيمان آتشبس امضا كردند. از آن زمان آمريكاييها بر مبناي يك پيمان دفاعي در كرهجنوبي مستقر بودهاند. آمريكا اكنون 28هزار و 500نيروي نظامي در اين كشور دارد. اما آنچه موضوع حضور آمريكا در اين كشور را بار ديگر بر سر زبانها انداخته ماجراي بالاگرفتن تنش آمريكا با كرهشمالي و استقرار سيستم دفاع موشكي آمريكا در خاك كره بوده است.
استقرار سيستم تاد كه طي روزهاي اخير عملياتي شده است، اعتراضهاي گستردهاي را در كرهجنوبي بهدنبال داشت. مونجااين طي ماههاي اخير به يكي از منتقدان اصلي اقدام آمريكا در استقرار سامانه موشكي تاد در خاك كره تبديل شده بود. او در يكي از مصاحبههاي اخير خود گفته بود كه سئول بايد بار ديگر كنترل اوضاع در شبه جزيره كره را از دست آمريكا خارج كند و خود مديريت را بهدست بگيرد.
او گفته بود: «وقت آن رسيده كه كرهجنوبي از صندلي پشتي خارج شود.» بسياري در كره مون جااين را به «نرمش بيش از حد» در مقابل كرهشمالي متهم ميكنند. دولت كره شمالي حتي در انتخابات از مردم در كره جنوبي خواسته بود به او رأي دهند.از اين رو، اكنون پيروزي مون جااين پيروزي كره شمالي هم به شمار ميرود. او راهحل بحران در شبه جزيره كره را «مذاكره» و نه «تقابل» نظامي ميداند. مون اقدامات محافظهكاران در برخورد سخت نظامي با پيونگيانگ را دليل اصلي افزايش تنش در شبهجزيره عنوان كرده است.
نزديكي كرهجنوبي به آمريكا و استقرار موشكهاي تاد در اين كشور، دور شدن پكن از سئول را هم بهدنبال داشته است. چين شريك تجاري اصلي كرهجنوبي است اما پكن طي ماههاي اخير به تلافي استقرار سامانه موشكي تاد، محدوديتهايي براي مبادلات تجاري دوجانبه اعمال كرده است كه وضعيت نه چندان مناسب اقتصادي كره را با بحراني جديد روبهرو كرده است. حضور مونجااين در قدرت، شركتهاي كرهاي را به نزديكي دوباره به چين و رشد اقتصادي اميدوار كرده است.