حتما شما هم- در هر شهر يا روستايي كه زندگي مي‌كنيد- در آستانه ماه رمضان شاهد برگزاري اين طرح هستيد تا مساجد آمادگي ميزباني ماه مبارك رمضان را داشته باشند. هرچند خوشبختانه مساجد در كشور ما در طول سال با حضور مردم براي اقامه نماز جماعت و برنامه‌هاي فرهنگي ديني مواجه است، اما طبيعي است كه در آستانه ماه مبارك رمضان كه ماه مهماني خداست، لازم است خانه‌تكاني انجام شود تا ضمن پاكيزه‌كردن مساجد، به تكاندن دل‌هايمان از غبار گناه و كينه هم بپردازيم. اينطور است كه طرح غبارروبي مساجد در كشور ما سال‌ها قدمت دارد و البته چند سالي است كه به همت مركز رسيدگي به امور مساجد با برنامه‌ريزي دقيق و به‌طور منسجم و منظم در سراسر كشور اجرا مي‌شود.
- دوستي و اتحاد؛ رهاورد خدمت در خانه خداست
اتحاد و همبستگي بين مردم كشور ما از مسجد نشأت مي‌گيرد. اين را ما نمي‌گوييم؛ هر كسي كه سال‌هاي مبارزات انقلاب اسلامي و دفاع‌مقدس را تجربه كرده باشد يا اين روزها حتي براي اقامه نماز به مسجد محل زندگي خود سري زده باشد، حتما اين نكته را درك كرده كه مسجد، كانون فعاليت‌هاي سياسي و فرهنگي مردمي است كه اگر با هم متحد و يكپارچه باشند، صداي حق را به گوش جهان خواهند رساند.
محمدعلي خردمند كه سال‌هاست به‌عنوان خادم مسجد حضرت‌اميرالمومنين(ع) در شرق تهران فعاليت دارد، سخنان و خاطرات زيادي از طرح غبارروبي اين مسجد دارد. او از وحدت و دوستي‌اي كه ميان اعضاي هيأت امنا، خادمان و امام جماعت اين مسجد وجود دارد ياد مي‌كند و مي‌گويد: «نمونه بارز اين وحدت را مي‌توانيم در اين روزها شاهد باشيم كه همه با هم يكپارچه شده و با كمك يكديگر به خدمت در خانه خدا مشغول هستيم».
او ادامه مي‌دهد: «غبارروبي از مسجد طرح بسيار خوبي است كه خاطرات زيادي براي ما به جا گذاشته است. چون تأثير زيادي در افزايش دوستي‌ها و رفع كدورت ميان مردم دارد. مثلا به‌خاطر دارم كه در سال گذشته، 2 نفر از دوستان ما كه هر دو مسجدي بودند به‌دليل اختلافات مالي و اقتصادي‌اي كه با هم پيدا كرده بودند، از يكديگر كدورت به دل گرفته بودند.
هر چند كه پس از مدتي مشكل مالي ميان آن دو حل شد، اما هر قدر كه بقيه مسجدي‌ها تلاش كردند دل آن دو نفر با هم صاف نمي‌شد تا اينكه به روزهاي نزديك ماه رمضان رسيديم. در آن روزها هر دوي آنها قدري به مسجد كمك مالي رساندند و وقتي طرح غبارروبي مسجد شروع شد در اين طرح با شور و اشتياق شركت كردند.
حين خانه‌تكاني مسجد بود كه براي خدمت به خانه خدا از هم سبقت مي‌گرفتند و همين فضاي معنوي موجب شد كه دل‌هايشان با هم صاف شود و كدورت‌ها را كنار بگذارند. حالا ما مي‌بينيم كه هر دوي آنها براي شركت در طرح غبارروبي مسجد با هم در مسجد حاضر شده‌اند و در كنار يكديگر خدمت مي‌كنند».
اين خادم قديمي مسجد مي‌گويد: «براي ايجاد جاذبه در مسجد لازم است كه امام جماعت، هيأت امنا، بسيج و كانون‌هاي فرهنگي با هم دوست بوده و متحد شوند. در اين صورت است كه مردم به مسجد دل مي‌بندند و از فضاي معنوي و محيط دوستانه آن لذت مي‌برند. حق هم همين است كه مسجد، محل دوستي‌ها بين مسلمانان باشد تا بتوانند اهداف مقدس اسلامي را به خوبي پيش ببرند».
- رونق برنامه‌هاي فرهنگي مساجد در ماه رمضان
اگر شما هم در اين سال‌ها در طرح غبارروبي مساجد شركت كرده باشيد، حتما مي‌دانيد كه اين طرح تنها به‌عنوان خانه‌تكاني و نظافت ظاهري مسجد نيست، بلكه ابعاد گسترده‌تري دارد تا موجب جلب توجه و گرايش جوان‌ها و نوجوان‌ها به سمت كانون‌هاي مساجد شود. در‌واقع در ظاهر امر غبارروبي مساجد، بايد از نظافت ظاهري و معطر كردن مسجد شروع كرد تا ظاهر مسجد پاكيزه و مرتب باشد و جوان‌ها و خانواده‌ها با رغبت و ميل در اين محل نوراني حاضر شوند.
از سوي ديگر لازم است كه حين نظافت ظاهري، به فعال‌كردن برنامه‌هاي فرهنگي و ديني پرداخته شود تا جوان‌ها و نوجوان‌ها به جاي آنكه وقت خود را پاي بازي‌هاي رايانه‌اي و گيم‌نت‌ها بگذرانند، در ورزش‌ها و برنامه‌هاي فرهنگي مسجد كه به‌صورت گروهي و با اهداف اخلاقي ديني تنظيم شده، شركت كنند.
البته بايد يادآور شد كه هرچند بزرگ‌بودن مسجد و داشتن امكانات رفاهي- فرهنگي از مزيت‌هاي جذب جوان‌ها به سمت مسجد محسوب مي‌شود، اما به گفته حجت‌الاسلام مصطفي قاضوي، امام جماعت مسجد امام‌جعفر صادق عليه‌السلام، مسجد موفق آن است كه از هرگونه امكانات خود جهت جذب جوان‌ها استفاده كند.
به‌عنوان مثال در كانون فرهنگي مسجد جامع دركه، انواع برنامه‌هاي علمي، فرهنگي و سرگرمي اجرا مي‌شود و اين برنامه‌ها در روزهاي غبارروبي مساجد و در ماه مبارك رمضان رونق بيشتري دارند تا جوان‌ها و نوجوان‌هاي محل به سمت مسجد هدايت شوند. اين برنامه‌ها در روزهاي تابستان كه نوجوان‌ها اوقات فراغت بيشتري دارند، تنوع زيادي دارند. در بقيه روزهاي سال هم برنامه‌هاي متنوعي برگزار مي‌شود تا جوانان به فعاليت در مسجد علاقه‌مند شوند.
زهره عباسي، يكي از نمازگزاران جوان مسجد، مي‌گويد: «طرح غبارروبي مساجد و ماه رمضان بهانه خيلي خوبي است كه مسئولان مسجد بتوانند از آنها استفاده و جوان‌ها را به سمت دين و نماز تشويق كنند. خوشبختانه مسجد جامع دركه برنامه‌هاي خيلي خوبي در طول سال به‌خصوص در روزهاي ماه رمضان برگزار مي‌كند و اين، يكي از دلايلي است كه جوان‌هاي محل را به سمت حسينيه و مسجد هدايت مي‌كند».
حجت‌الاسلام الله‌وردي كه امام‌جماعت اين مسجد است، هدف اصلي از برگزاري طرح غبارروبي مساجد را برنامه‌هاي فرهنگي در مسجد و جذب نسل جوان به مسجد و انس خانواده‌ها با قرآن و نماز مي‌داند و مي‌گويد: «لازم است كه مسئولان و هيأت امناي مساجد درنظر داشته باشند كه غبارروبي مسجد تنها به مفهوم پاكيزگي ظاهري آن نيست، بلكه بايد در كنارش برنامه‌هاي فرهنگي، مسابقات قرآني، فرهنگي و ورزشي هم برگزار شود. شركت در مسابقات در آستانه ماه رمضان و روزهاي مبارك اين ماه، انگيزه خوبي براي نوجوان‌ها و جوان‌هاست تا در زمينه‌هاي قرآني و علمي و ورزشي با هم رقابت كنند و به اين ترتيب، نه‌تنها حضور بيشتري در مسجد پيدا مي‌كنند بلكه در نمازهاي جماعت هم شركت مي‌كنند.
طبيعي است كه به مرور زمان ديگر نيازي نيست تا از طريق اين مسابقات، جوان‌هاي محل را به سمت نماز جماعت هدايت كنيم چون خودشان اين حقيقت بزرگ را درك مي‌كنند كه اهميت اقامه نماز جماعت و شركت در فعاليت‌هاي مذهبي تا چه اندازه مهم و ضروري است».
- ترويج فرهنگ مسجدي‌ها
هرچند كه اقامه نماز جماعت يكي از اصول اساسسي تاسيس مساجد است اما بايد دانست كه فرهنگ مسجد تنها به همين امر محدود نمي‌شود. همچنان كه در آستانه ماه مبارك رمضان هم از سوي مركز رسيدگي به امور مساجد تصريح مي‌شود كه برنامه‌هاي جذاب فرهنگي و آموزشي بايد در مساجد رونق بگيرد و البته نمازگزاران هم بر اين نكته تأكيد دارند. خوشبختانه طبق گزارش‌هايي كه از مركز رسيدگي به امور مساجد دريافت كرده‌ايم،
در بسياري از مساجد شهرها و روستاهاي كشورمان، كلاس‌هاي علمي و فرهنگي برگزار مي‌شود و نمازگزاران از اين دوره‌هاي آموزشي استفاده مي‌كنند. البته نكته جالب اين است كه اين دوره‌هاي آموزشي باعث شده كه خيلي از دخترها و پسرهاي كم‌سن و سال هم راهي مسجد شوند و تحت‌تأثير فضاي مذهبي آن قرار بگيرند.
در عين حال براي اينكه مشاركت مردم در فعاليت‌هاي فرهنگي و مذهبي مسجد ادامه پيدا كند، كلاس‌هاي آموزشي هم به‌صورت دوره‌اي برگزار مي‌شوند؛ يعني بعد از تمام شدن هر دوره، كلاس‌هاي جديدي براي داوطلبان و نمازگزاران برگزار مي‌شود و البته نقطه اوج اين كلاس‌ها در ماه رمضان است.
خانم صالحي، خادم مسجد و يكي از افرادي است كه در كلاس‌هاي قرآني مسجد الرسول(ص) در شهر تهران شركت مي‌كند. او درباره تنوع سن شركت‌كنندگان كلاس‌ها مي‌گويد: «اين كلاس‌ها همزمان با طرح غبارروبي مساجد مورد بازنگري قرار مي‌گيرد. شركت‌كنندگان در اين كلاس‌ها از رده‌هاي سني متفاوتي هستند. نوجوان‌ها، جوان‌ها، افراد ميانسال و مسن هم در كلاس‌هاي فرهنگي اين مسجد شركت مي‌كنند. البته شركت‌كنندگان، فقط مردم خانه‌هاي نزديك به مسجد نيستند. جوان‌هايي از اطراف هم به اين كلاس‌ها مي‌آيند».
حجت‌الاسلام مصطفي قاضوي، امام‌جماعت مسجد امام‌جعفر‌صادق(ع) هم در باره طرح غبارروبي مساجد معتقد است كه «در طرح غبارروبي مساجد شاهد برگزاري كلاس‌هاي متنوعي در مساجد هستيم؛ مثل روخواني و روان‌خواني قرآن كريم، اخلاق، تجويد، صوت و لحن و آموزش مفاهيم قرآن كريم. البته بايد توجه داشته باشيم كه مردم و مسجدي‌ها با ترويج فضايي امن و آرامش‌بخش در مسجد‌ها مي‌توانند زمينه‌اي را فراهم كنند تا در ماه رمضان و در روزهاي غبارروبي مساجد خادمان افتخاري هم به اين جمع بپيوندند. زيرا همانطور كه ياد خدا آرام‌بخش دل‌هاست، خدمت در مسجد كه خانه خداست نيز مي‌تواند موجب آرامش قلبي و فكري مردم شود و روحيه ديني و ايمان آنها را تقويت كند.»