اصغر مباركي به ايسنا گفت: روز جهاني لاكپشت در سال ۲۰۰۰ به همت يك سازمان غيردولتي به نام سازمان نجات لاكپشتهاي آمريكا نامگذاري شد كه هدف اصلي آن، حفاظت و افزايش آگاهي درخصوص اهميت لاكپشتها بود. وي افزود: متأسفانه لاكپشتها به‌عنوان راسته‌اي كه از جنبه‌هاي مختلف اكولوژيك، بيولوژيك، ديرينه‌شناختي و اقتصادي از اهميت بالايي برخوردار هستند كمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند و جزو معدود گونه‌هايي هستند كه وضعيت حفاظت مناسبي ندارند.
- ۳۳۵ گونه ثبت شده لاكپشت در جهان
كارشناس دفتر حيات‌وحش و تنوع زيستي سازمان حفاظت محيط‌زيست اعلام كرد: ۳۳۵ گونه لاكپشت در دنيا ثبت شده است كه با احتساب زيرگونه‌ها به بيش از ۴۴۲ گونه و زيرگونه مي‌رسد. اين‌گونه‌ها متشكل از ۱۴ خانواده هستند. به گفته وي، از ۳۳۵ گونه لاكپشت ثبت شده در جهان، ۱۳۵ گونه و به‌عبارتي ۴۰ درصد آن در ليست قرمز اتحاديه جهاني حفاظت از طبيعت به‌عنوان گونه‌هاي در معرض تهديد قرار دارند و اين وضعيت براي گونه‌اي كه جزو گونه‌هاي شاخص تنوع زيستي محسوب مي‌شود، تأسف‌بار است.
مباركي با بيان اينكه تخريب زيستگاه‌ها يكي ديگر از مهم‌ترين عوامل تهديد لاكپشتها محسوب مي‌شود، تصريح كرد: زيستگاه اين‌گونه‌ها به اشكال مختلف از بين مي‌رود. اگر طبقه‌بندي زيستگاهي براي لاكپشتها داشته باشيم مي‌توانيم 3 زيستگاه خشكي، آب شيرين و آب دريا براي آنها در نظر بگيريم كه هر 3 نوع زيستگاه در معرض تخريب و تهديد قرار دارد.
زيستگاه لاكپشتها در معرض انواع آلودگي‌ها، سموم، علف‌كش‌ها و كودهاست. همچنين از بين رفتن مناطق مرجاني، مناطق ساحلي، مناطق جنگلي، مراتع، تالاب‌ها و رودخانه‌ها، آلودگي رودخانه‌ها ناشي از فاضلاب‌ها و موادشيميايي و حتي جاده‌سازي‌‌ها عواملي هستند كه زيستگاه‌هاي لاكپشتها را نابود مي‌كنند.
- عوامل تهديد كننده لاكپشتها
كارشناس دفتر حيات‌وحش و تنوع زيستي سازمان حفاظت محيط‌زيست معرفي گونه‌هاي غيربومي به زيستگاه‌هاي لاكپشتها را يكي از عوامل مهم نابودي اين حيوان دانست و گفت: در ايران لاكپشتهاي گوش قرمز و لاك نرم به‌عنوان گونه‌هاي غيربومي وارد زيستگاه‌ها شده‌اند و گونه‌هاي بومي را در معرض تهديد قرار مي‌دهند.
مباركي درخصوص وضعيت لاكپشتهاي ايران گفت: در ايران ۱۰گونه لاكپشت از 6 خانواده داريم كه 5 گونه آن دريايي و شامل لاكپشتهاي سرخ، سبز، زيتوني، عقابي و پشت چرمي مي‌شود. لاكپشتهاي سرخ و چرمي در ايران نادر هستند و ركوردهاي بسيار پراكنده و معدودي از آنها در كشور داريم.
وي با بيان اينكه لاكپشت زيتوني نيز فراواني كمي در ايران دارد، افزود: مشاهده اين‌گونه لاكپشت زيتوني تنها در اوايل بهار و ماه‌هاي فروردين و ارديبهشت امكان‌پذيراست و بعد از اين مدت به سمت جنوب خليج‌فارس مهاجرت مي‌كند. بيشترين فراواني در ميان لاكپشتهاي دريايي از آن لاكپشت عقابي و سبز است. لاكپشت عقابي را به شكل جمعيتهاي لانه‌ساز و توليدمثل‌كننده داريم كه عمدتا در خليج‌فارس و جزاير وجود دارند. لاكپشت سبز را نيز به شكل جمعيتهاي تغذيه‌كننده در خليج‌فارس و درياي عمان داريم كه در طول سال در همه نقاط خليج‌فارس و درياي عمان از خوزستان تا گواتر مشاهده مي‌شوند.
وي افزود: 2 گونه از لاكپشتهاي ايران متعلق به خانواده لاكپشتهاي زميني و خشكي شامل لاكپشت مهميزدار و لاكپشت افغاني است. همچنين گونه لاكپشت فراتي متعلق به خانواده لاكپشت لاك‌نرم يا 3 چنگالي است كه به‌عنوان لاكپشت آب شيرين تنها در خوزستان يافت مي‌شود. افزون بر اينها 2 گونه از خانواده لاكپشتهاي بركه‌اي در ايران وجود دارد كه يكي لاكپشت بركه‌اي اروپايي و ديگري لاكپشت خزري است. لاكپشت بركه‌اي اروپايي در استان‌هاي گلستان، مازندران، گيلان و اردبيل يافت مي‌شوند و لاكپشتهاي خزري در استان‌هاي شمال و شمال غرب ازجمله فارس، خوزستان، بوشهر، لرستان و چهارمحال و بختياري پراكنش دارند.
مباركي همچنين با تأكيد بر اينكه لاكپشتهاي دريايي ايران در معرض تهديد هستند، گفت: لاكپشتهاي خشكي جزو گونه‌هاي آسيب‌پذير هستند. لاكپشت بركه‌اي در معرض تهديد نيست اما وضعيت لاكپشت فراتي فاجعه‌آميز است و حوزه پراكنش بسيار محدودي دارد؛ البته وضعيت جهاني اين‌گونه نيز خوب نيست و جمعيت قابل ملاحظه اين‌گونه تنها در ايران و تركيه وجود دارد، ولي عوامل تهديدكننده بسياري در يك مقياس بسيار بالا به‌شدت اين‌گونه را تهديد مي‌كند.
وي افزود: كاهش ميزان بارندگي و خشكسالي متوالي، آلودگي‌ها و تخريب زيستگاه از طريق ورود آب آلوده كشاورزي و صنعتي به رودخانه‌ها عواملي است كه بقاي اين‌گونه را در معرض تهديد جدي قرار داده است. همچنين مرگ‌ومير اين‌گونه به‌دليل صيد جانبي و گير افتادن در تور، قلاب و صيد قاچاق با استفاده از برق بالاست.