آنچه از فضاي مذاكرات و ديدارهاي ترامپ با رهبران اروپايي و حضورش در نشستهاي ناتو و سران گروه هفت برميآيد اين است كه دولت جديد آمريكا دستكم در دو زمينه مشخص با اروپاييها اختلافنظر عميق دارد؛ اختلاف نظري كه ميتوان از آن به شكاف ميان دو سوي آتلانتيك ياد كرد.
يك اختلاف اساسي ميان دو طرف، در زمينه مسائل امنيتي است كه در چارچوب پيمان ناتو معني پيدا ميكند. ترامپ از شركاي اروپايي خواسته كه در مورد هزينههاي نظامي در ناتو مسئوليت بيشتري برعهده بگيرند. باتوجه به اينكه اقتصادهاي اروپايي از رونق چنداني برخوردار نيستند، افزايش تعهدات مالي در ناتو براي اروپاييها چندان ساده بهنظر نميرسد. اختلاف مهم ديگر، در مورد تغييرات آبوهوايي است. ترامپ اعلام كرده كه بحثهاي مربوط به گرمايش زمين و تغييرات اقليمي را قبول ندارد.
موضوع تغييرات آبوهوايي و تعهدات كشورها بر مبناي «توافق پاريس» اما براي اروپاييها بسيار حائز اهميت است. كشورهاي اروپايي مبارزه با تغييرات اقليمي و كاهش مصرف سوختهاي فسيلي را بخشي از وظايف كشورهاي صنعتي ميدانند چرا كه بيتوجهي به اين مسئله آينده جهان را با خطر جدي مواجه خواهد كرد.
با اين حال، دغدغه اصلي اروپاييها مسئله امنيت است. نگراني آنها از احتمال برهم خوردن نظم بينالمللي است كه در دنياي بعد از جنگ جهاني دوم بر جهان حاكم شد و طبق آن، آمريكا در چارچوب ناتو نقش محوري در تأمين امنيت اروپا برعهده داشته است. نگراني اروپاييها بيمورد نيست. ترامپ طي 4ماه گذشته سياستهاي انعطافناپذيري از خود نشان داده است.
كشورهاي اروپايي طي سالهاي اخير با توجه به نگرانيهاي امنيتيشان با پيشنهاد تشكيل يك اتحاديه دفاعي مستقل از ناتو روبهرو بودهاند. آنها اكنون خيلي جديتر از گذشته بهدنبال ايجاد اين اتحاديه دفاعي جديد با تكيه به منابع نظامي و اقتصادي خود هستند. امانوئل ماكرون رئيسجمهور جديد فرانسه و آنگلا مركل صدراعظم آلمان در رديف حاميان اين ايده قرار دارند.
انگليس هم كه هميشه از مخالفان تأمين امنيت اروپا خارج از چارچوب ناتو بوده اكنون در سايه سياستهاي دونالد ترامپ، انگيزه بيشتري براي همراهي با اين ابتكار دارد. در چنين شرايطي و با از ميان رفتن موانع سياسي، زمينه تشكيل اين اتحاديه مهياتر از هميشه بهنظر ميرسد و اين احتمال وجود دارد كه فرانسه و آلمان بهزودي براي ايجاد آن پيشقدم شوند.
- كارشناس اروپا