«مراجعین محترم با عنایت به تغییر زیر‌ساخت این سامانه، ثبت‌نام طرح مستمری مددجویی تا اطلاع ثانوی مسدود است. ثبت‌نام مجدد از طریق این سامانه و رسانه‌های کثیر‌الانتشار اطلاع‌رسانی خواهد شد.»

اين آخرين پاسخي است كه سايت سامانه خدمات حمايتي وزارت رفاه به مراجعانش مي‌دهد؛ سايتي كه نيمه ارديبهشت امسال و در اوج تبليغات رياست‌جمهوري آغاز به‌كار كرد و در آن از همه خانواده‌هايي كه درآمد ماهانه آنها كمتر از سقف تعيين شده براي محرومان است، دعوت به ثبت‌نام كرد تا تحت پوشش قرار بگيرند. همان زمان نيز انتقاد‌هايي به اين شيوه مطرح شد اما مسئولان وزارت رفاه و بهزيستي در گفت‌وگو با رسانه‌ها اين دعوت را تكرار كردند. وزارت رفاه، مستمري تعيين‌شده براي خانواده‌هاي پنج‌نفره و بيشتر از پنج نفر را ۴۶۵، خانوارهاي چهار‌نفره را ۴۱۸، خانواده‌هاي سه‌نفره را۳۲۰، خانواده‌هاي دو نفره را ۲۵۰ و خانواده‌هاي يك نفره را ۱۴۸ هزار تومان تعيين كرد. قرار شد هر ايراني كه كمتر از اين مبالغ دريافت مي‌كند و تحت پوشش نهادهاي حمايتي نيست در سامانه «رفاه‌اجتماعي» ثبت‌نام كند تا خيلي‌ها اميدوار باشند پس از مدت كوتاهي هيچ خانواده‌اي در ايران بدون درآمد وجود نخواهد داشت.

  • خوش درخشيد ولي...

با همه تبليغات انجام شده در اين زمينه و همه اميد‌ها به پايان فقر مطلق در ايران، اما عمر اين سايت و اين طرح البته فقط كمي بيشتر از يك‌ماه بود و حالا معاون رفاه اجتماعي وزارت تعاون«ثبت‌نام تعداد كثيري در سامانه» را دليل توقف آن اعلام كرده است.

احمد ميدري با بيان اينكه اعلام كرديم تنها افراد نيازمند كه دارايي و درآمد آنان بيانگر نيازمند‌بودن آنان است ثبت‌نام كنند، در گفت‌وگو با ايسنا توضيح داد: «‌حتي براساس بعد خانوار سقف ميزان درآمد خانوار‌هاي متقاضي را نيز اعلام كرديم، اما متأسفانه 50درصد كساني كه تاكنون در اين سامانه ثبت‌نام كرده‌اند، هم‌اكنون تحت پوشش كميته امداد يا بهزيستي قرار دارند و ثبت‌نام آنها بي‌دليل بوده است. از ميان 50درصد ديگري هم كه تحت پوشش نهادهاي حمايتي نبوده و در اين سامانه ثبت‌نام كرده‌اند نيز تنها يك سوم آنان مشمول بازرسي ميداني خواهند شد تا متوجه شويم نياز آنان واقعي است يا خير؛ ساير ثبت‌نام‌كنندگان نيز اصلا مشمول اين طرح نمي‌شوند.»

او بدون اينكه هيچ آماري از تعداد ثبت‌نام‌كنندگان در اين سايت اعلام كند، تلوحيا از روشي كه خود وزارت رفاه از آن استفاده كرده بود، انتقاد كرد و گفت: «متأسفانه ديديم تعداد بسيار زيادي از آنها مشمول اين طرح نمي‌شوند، اين در حالي است كه هرچند در چنين روش‌هايي كه فرايند جذب آسان است، متقاضي افزايش مي‌يابد اما بايد اين شيوه اطلاع‌رساني در كشور فرهنگسازي‌ شود. لذا هم‌اكنون اجراي اين طرح متوقف شده است تا بررسي‌هاي لازم را انجام دهيم و پس از آن مجددا طرح را آغاز كنيم.»

  • كار نه‌چندان دشوار

موضوع شناسايي پردرآمد‌ها يكي از پرچالش‌ترين مباحث اين سال‌ها بوده و تقريبا هرگز به نتيجه روشني نرسيده است.بي نتيجه بودن تلاش‌ها براي شناسايي پردرآمدها همچنين مهم‌ترين عامل در عدم‌هدفمند‌سازي‌ واقعي پرداخت يارانه‌ها بوده است. در كنار اين مباحث اما هميشه اين موضوع مطرح بوده كه شايد نتوان پردرآمد‌ها را به آساني شناسايي كرد اما شناسايي كم‌درآمدها و فقرا كار چندان دشواري نيست، چه اينكه علاوه بر بانك‌هاي اطلاعاتي كميته امداد و بهزيستي شامل افراد تحت پوشش و افراد پشت نوبت، مسيرهاي ديگري نيز براي شناسايي اين افراد وجود دارد. براي نمونه در جريان طرح تحول سلامت و اعطاي دفترچه بيمه سلامت ايرانيان اطلاعات بسياري از افرادي كه هيچ درآمدي نداشتند، تجميع شد. علاوه بر اين‌ورود برخي دستگاه‌هاي ديگر به حوزه فقرزدايي باعث شده آنها نيز اطلاعاتي در اين زمينه داشته باشند. البته اطمينان از شناسايي همه فقرا كار دشواري است اما وجود چندين مسير تقريبا روشن باعث شد عده‌اي منتقد اين روش وزارت رفاه براي شناسايي فقرا باشند. در مهم‌ترين نمونه رئيس كميته امداد امام‌خميني اين كار را مضر توصيف كرد و گفت: «نيازي نيست سايت ايجاد كنيم و بگوييم مردم بياييد ثبت‌نام كنيد، زيرا نمي‌خواهيم تجربه‌اي همانند «يارانه» شود، آن وقت مي‌بينيم عدد بالايي ثبت‌نام كرده توقع هم ايجاد شده است؛ اين در حالي است كه بايد براساس قوانين نيازمندان را شناسايي ‌كنيم. دولت و مجلس هم اگر مي‌خواهند كمكي كنند مي‌توانند دامنه تحت پوشش نهادهاي حمايتي را با ايجاد قوانين، وسيع‌تر كنند زيرا ايجاد چنين قوانيني بهتر از آن است كه اعلام عمومي كنيم تا مردم براي ثبت‌نام بيايند و اين كار باعث مي‌شود مردم را متوقع بار بياوريم.»

فاطمه رهبر، معاون فتاح نيز همان روزها و بعد از اين فراخوان و پرداخت مستمري مددجويان از طريق سازمان هدفمندي به جاي كميته امداد و بهزيستي چنين واكنش نشان داد:«ان‌شاءالله اين كار براي خدا باشد.»البته این دومین طرح دولت است که در ایام انتخابات کلید خورد و حالا سرنوشت نامعلومی دارد. چند روز مانده به انتخابات، خبر ارسال پیامک وصل مجدد یارانه به برخی از سرپرستان خانوارهایی که پیش‌تر یارانه‌ آنها قطع شده بود، رسانه‌ای شد و واکنش‌های زیادی را به‌دنبال داشت.بعد از انتقاد به این اقدام و شائبه تبلیغاتی بودن آن،اجرای طرح با دستور رئيس جمهور متوقف شد اما حالا و با عبور از انتخابات ، هنوز سرنوشت يارانه‌ افرادي كه اين پيامك را دريافت كرده بودند، مشخص نيست.هر چه بوده، هر چه هست، حالا وزارت رفاه سايتي كه خودش راه‌اندازي كرده بود را متوقف كرده است و بايد ديد دولت چه تدبيري براي اين مشكل خواهد انديشيد.