در شرايطي كه طيماه اخير 8 ايستگاه و 22كيلومتر به ظرفيت خطوط متروي پايتخت افزوده شده و افتتاحهاي ديگر در خطوط 6و 8نيز قريبالوقوع خواهد بود، افزايش واگن ميتواند تعداد جابهجايي روزانه مترو را از 4.2ميليون نفر در روز به 10ميليون نفر برساند و اين توفيقي بزرگ براي حملونقل پايتخت است. هماكنون تهران 1380واگن دارد.
هر واگن مترو براساس قيمت تمامشده سال95، 4ميليارد تومان هزينه دارد. تهران نيز دستكم به هزار واگن جديد نياز دارد كه با افتتاح خطوط جديد بايد اين عدد بيشتر و بيشتر شود. بدينترتيب با 4هزار ميليارد تومان ميتوان ظرفيت فعلي جابهجايي در تهران را دستكم دوبرابر كرد. دولت يازدهم طي ماههاي اخير به شهرداري تهران وعده داده تا بابت مطالبات مترو، 1200دستگاه واگن در اختيار متروي تهران قرار دهد. اگر اين تعداد واگن توسط دولت تأمين گردد، سرفاصله حركت قطارهاي مترو را ميتوان به استاندارد 2 تا 3دقيقه كاهش داد و به اين ترتيب، حدود 10ميليون سفر روزانه با مترو تحت پوشش قرار ميگيرد. ترددهاي روزانه در اَبَرشهر تهران اكنون به بيش از 19ميليون سفر ميرسد و تا سال1404 بايد 30درصد سهم مترو، 25درصد سهم اتوبوسها و 20درصد نيز سهم تاكسيها شود. هماكنون سهم جابهجايي با مترو در تهران كمتر از 19درصد است.
- كمبود واگن، معضلي اساسي
كمبود واگن موجب افزايش سرفاصله قطارها شده كه اين مشكل تنها با تزريق واگن برطرف ميشود. اقبال شاكري، رئيس كميته عمران شوراي اسلامي شهر تهران در اينباره ميگويد: بايد قطارهاي جديد به مترو وارد و قطارهاي قديمي را نوسازي كنيم. براي تعميرات و نوسازي بايد تعدادي از واگنها را از خطوط خارج كنيم؛ به همين دليل نياز به تزريق فوري قطار به خطوط داريم. وي تأكيد كرد: كمبود واگنها در حملونقل ريلي يك بحث جدي و اساسي است اما در مدت زمان كوتاه هم نميتوانيم واگن جديد تزريق كنيم چرا كه تأمين آن مانند اتوبوس نيست. شاكري با بيان اينكه دولت وعده داده بود هزار واگن براي متروي تهران خريداري كند، گفت: با وجود تمام فشارها هنوز اين امر محقق نشده است.
- حضور واگنسازان در ايران
شورايعالي اقتصاد، زمستان سال گذشته طي مصوبهاي اعلام كرد كه 2هزار دستگاه واگن مترو براي كلانشهرهاي كشور تأمين خواهد شد.
به تازگي هم در اينباره اعلام شده كه هزار دستگاه از واگنهاي مربوط به اين مصوبه مربوط به تهران است. بهروز غفاري، مجري طرح تأمين واگنهاي مترو به ايرنا خبر داده كه از شركتهاي معتبر سازنده واگن مترو در قاره اروپا مانند زيمنس آلمان، آلستوم فرانسه، كف اسپانيا و آنسالدو ايتاليا دعوت شده است براي تأمين اين واگنها آمادگي خود را اعلام كنند.
طبق مصوبه شوراي اقتصاد ۵۵درصد اين واگنها قرار است داخليسازي شود و هدف اصلي اين طرح انتقال دانش و فناوري ساخت واگنهاي مترو به كشور است. اين 2هزار واگن قرار است به متروي ۹كلانشهر تهران، اصفهان، تبريز، مشهد، شيراز، قم، كرج، كرمانشاه و اهواز اختصاص يابد و طبق مصوبه شوراي اقتصاد، مبلغ كل توليد و تأمين آنها در داخل كشور 2ميليارد يورو برآورد شده است كه با تضمين دولت از محل فاينانس خارجي تأمين ميشود. سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران از طرف وزارت كشور مديريت تأمين اين واگنها را برعهده دارد و پيشنويس قرارداد نيز بين وزارت كشور و ايدرو آماده شده است كه پس از برگزاري مناقصه و ايجاد زنجيره تأمين قطعه، مراحل ساخت اين واگنها در شركتهاي واگنسازي داخلي آغاز ميشود. البته هنوز مشخص نيست واگنهاي وعده داده شده در چه بازه زماني به خطوط متروي تهران و ديگر شهرها خواهد رسيد؟
- 3خط جديد در انتظار واگن
3خط مترو در فهرست انتظار تزريق واگنهاي جديد قرار دارند. درحاليكه برخي انتقادها از مديريت فعلي شهرداري داير بر لزوم ساخت مترو است، هنوز دولت براي تأمين واگن آنها دست بهكار نشده و علائمي از ورود 2هزار واگن جديد ديده نميشود. هماكنون با افتتاح 22كيلومتر از خط7، سرفاصله حركت قطارها در آن خط هر 40دقيقه يكبار است كه زمان بسيار زيادي است و علت آن كمبود واگن است. براساس قانون مديريت حملونقل و سوخت، دولت بايد 50درصد هزينههاي عمراني و زيرساخت مترو را تأمين كند. با همراهي دولت، قطار پيشرفت در خطوط 6، 7 و 8 متروي تهران، سرعت ميگيرد و ميتوان افق ترافيك كمتر و آلودگي هواي كمتر را در تهران به تصوير بكشد.