در اين بخشنامه كه به‌منظور اجراي مصوبه 11خرداد‌ماه بانك مركزي ابلاغ شده، ممنوعيت پرداخت تسهيلات مازاد بر 35ميليون تومان از محل ارائه اوراق تسهيلات مسكن مهر۹۴ و قبل از آن، لغو شده است. به‌طور كلي مدت اعتبار اوراق تسهيلات مسكن از تاريخ صدور آن كه در متن «گواهينامه نقل و انتقال و سپرده‌گذاري» قيد شده، حداكثر 2سال است ولي اين مدت با نظر بانك مسكن در شرايط خاص حداكثر تا 2دوره شش‌ماهه قابل تمديد است.
- توضيح بانك مسكن
محمدحسن مرادي، مدير طرح و برنامه بانك مسكن ضمن تأييد خبر امكان دريافت وام ۱۲۰ميليون توماني خريد مسكن با خريد اوراق تسهيلات مسكن قبل از مهر۹۴ در فرابورس گفت: بانك مسكن در بخشنامه‌اي كه به شعب خود ابلاغ كرده، ممنوعيت پرداخت تسهيلات مازاد بر ۳۵ميليون تومان از محل ارائه اوراق تسهيلات مسكن مهر۹۴ و قبل از آن را لغو كرده است.
او افزود: طبق بخشنامه جديد، پرداخت تسهيلات مسكن از محل اوراق گواهي حق تقدم به‌تنهايي يا توأم با ساير حساب‌‌ها در تمام حالات انفرادي و زوجين، فارغ از نماد اوراق صادر شده و صرفا مبتني بر توجه به معتبربودن اوراق ارائه شده با رعايت همه شرايط و ضوابط مقرر امكان‌پذير است و ديگر الزامي به ارائه بخشي از اوراق، يعني مازاد بر ۳۵ميليون تومان، از محل اوراق تسهيلات مسكن مهر۹۴ و بعد از آن نيست.
- ماجرا چه بود؟
شوراي پول و اعتبار در مهر1394 مصوبه‌اي گذراند كه به موجب آن سقف تسهيلات بدون سپرده خريد مسكن از 35 به 60ميليون تومان افزايش يافت كه با احتساب 10ميليون تومان تسهيلات جعاله قابل پرداخت به خريداران مسكن، پرداخت تسهيلات 70ميليوني عملا مجاز شد.
همان زمان بانك مركزي براي خريد اوراق تسهيلات جديد يك تبصره به اين شرح تعيين كرد كه «برخورداري از سقف جديد تسهيلات منوط به تدارك اوراق گواهي حق تقدم صادر شده از تاريخ ابلاغ اين مصوبه است. دارندگان اوراق قبلي بانك مسكن ضمن برخورداري از سقف قبلي تسهيلات درصورت تمايل مي‌توانند به‌صورت استفاده همزمان (از محل اوراق جديد به ميزان مابه‌التفاوت رقم سقف جديد با سقف قبلي تسهيلات) از سقف جديد تسهيلات بهره‌مند شوند».
به‌عبارت ساده‌تر، طبق اين تبصره استفاده از اوراق با نمادهاي «تسه9407» و قبل از آن صرفا براي استفاده از تسهيلات با سقف قديم يعني 35ميليون تومان قابل استفاده شد و متقاضيان تسهيلات بدون سپرده مسكن درصورتي كه تمايل داشتند از سقف جديد تسهيلات مسكن برخوردار شوند، ناگزير بايد اوراق منتشر شده از آبان 1394به بعد را خريداري كنند.
البته به تسهيلات‌گيرندگان اجازه داد شد از اوراق مهر همان سال و قبل از آن نيز تا سقف 70فقره براي 35ميليون تومان از تسهيلات، خريداري و استفاده كنند اما بابت خريد اوراق مابه‌التفاوت سقف جديد، صرفا اوراق جديد خريداري كنند. اين سياست در آن مقطع زماني با هدف جلوگيري از ايجاد حباب قيمتي در اوراق تسهيلات مسكن اتخاذ شد.
- هدف از اين اقدام چيست؟
كارشناسان معتقدند اقدام بانك مسكن مي‌تواند در تحرك بازار مسكن نقش مؤثري داشته باشد. با بخشنامه جديد اين بانك امكان بهره‌مندي از تسهيلات ۱۲۰ميليون توماني خريد مسكن بدون نياز به سپرده‌گذاري و به‌صورت آني فراهم آمده است. در نتيجه اين اقدام، عرضه اوراق وام مسكن همزمان با آغاز فصل طلايي نقل و انتقالات ملكي يعني فصل تابستان، افزايش خواهد يافت و به افزايش قدرت خريد متقاضيان مسكن منجر خواهد شد.
به‌نظر مي‌رسد هدف بانك مسكن از اين اقدام فراهم‌آوردن امكان حضور مؤثر خريداران در بازار مسكن بوده است. اين اقدام بانك مسكن همچنين مي‌تواند با ميزان عرضه اوراق مسكن به پشتوانه سپرده‌هاي ممتاز مرتبط باشد. به‌دنبال كاهش حجم سپرده‌هاي ممتاز بانك مسكن نسبت به سال گذشته، ظاهرا اين بانك براي جلوگيري از كمبود عرضه اوراق مسكن در فرابورس، استفاده از تمام اوراق تسهيلات مسكن را براي تمام تسهيلات بدون سپرده مجاز اعلام كرده است. با بخشنامه جديد اوراق تسهيلات مسكن دي‌ماه سال93 و همه اوراق تسهيلات مسكن با سررسيد بعد از آن قابل استفاده و مبادله است.