به گزارش همشهري، در يك پژوهش تطبيقي كه ميان 4گروه از سرمايه‌گذاران در يك دوره چهارساله انجام شده مشخص شد كه بخش عمده معاملات در اختيار سهامداراني است كه از طريق معاملات برخط سرمايه‌گذاري مي‌كنند اما اتفاقا اين بخش از سرمايه‌گذاران بيش از ساير سرمايه‌گذاران با زيان مواجه شده‌اند اما در مقابل سهامداران صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري بيش از ساير سرمايه‌گذاران سود كرده‌اند.
در اين پژوهش رفتار معاملاتي 4گروه فعال در بازار سهام شامل صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري، معامله‌گران آنلاين (برخط)، شركت‌هاي سرمايه‌گذاري و شركت‌هاي چندرشته‌اي از ابتداي سال1392 تا پايان شهريورماه1395 مورد بررسي قرار گرفته‌اند. سال‌هاي 1392 تا 1395 را مي‌توان به‌عنوان سال‌هاي پرنوسان بازار سرمايه ايران برشمرد.
در اين مقطع زماني 4دوره صعود و نزول در بورس رقم خورد.دوره اول از ابتداي سال1392 تا دي‌ماه همان سال رخ داد كه شاخص بورس جمعا 113درصد رشد كرد بعد از آن شاخص بورس با 18ماه نزول معادل 47درصد كاهش يافت تا اينكه با اجراي برجام شاخص بورس تا فروردين1395 دست‌كم 30درصد رشد كرد اما اندكي بعد شاخص بورس وارد روند نزولي شد و اين رويه تا شهريور1395 ادامه يافت و شاخص بورس جمعا 12درصد افت كرد.
پژوهش‌هاي انجام شده در اين دوره پرنوسان نشان مي‌دهد معامله‌گران برخط نسبت ساير گروه‌ها بازيگران تأثيرگذارتري بوده‌اند؛ به‌گونه‌اي كه به‌طور متوسط 25درصد از ارزش خريدها و 29درصد ارزش فروش‌هاي بازار و درمجموع 27درصد از ارزش كل معاملات بورس را به‌خود اختصاص داده است اما در مقابل خالص ارزش خريد (خريد منهاي فروش) اين معامله‌گران در بيشتر روزهاي مورد بررسي منفي بوده است اين به‌معناي اين است كه سرمايه‌گذاراني كه از طريق معاملات برخط سرمايه‌گذاري مي‌كنند بيش از ساير سرمايه‌گذاران در معرض زيان هستند.
اما در مقابل خالص ارزش خريد صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري در دوره مورد بررسي، نسبت به ساير گروه‌ها، مثبت بوده است و نسبت به ساير گروه‌ها عملكرد مطلوب‌تري داشته‌اند. صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري پس از معامله‌گران برخط، بيشترين ارزش معاملات را در دوره مورد بررسي به‌خود اختصاص داده‌اند. همچنين بررسي عملكرد صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري در سهام، بيانگر تمايل مديران صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري به ثبات در تملك سهام است به‌طوري كه حتي در دوران ركود صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري تلاش كرده‌اند تقاضاي ابطال را تا حد ممكن با نقد كردن دارايي‌هاي غيراز سهم خود بپردازند.
اين اطلاعات همچنين نشان مي‌دهد ميزان مشاركت شركت‌هاي سرمايه‌گذاري در معاملات بازار، كمتر از صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري و شركت‌هاي چندرشته‌اي كمتر از همه گروه‌ها در بازار بوده است. اطلاعات آماري نشان مي‌دهد تا‌كنون 1.5ميليون نفر از طريق صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري در بورس سرمايه‌گذاري كرده‌اند و ارزش كل دارايي آنها در بورس به رقم بي‌سابقه 133هزار ميليارد تومان رسيده است.
با اين همه به‌نظر مي‌رسد تلاش‌هاي انجام‌شده براي جذب سرمايه‌گذاران غيرحرفه‌اي از طريق صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري همچنان تحت شعاع معاملات برخط است و بخش عمده سرمايه‌گذاراني كه وارد بورس مي‌شوند ترجيح مي‌دهند شخصا و به‌طور مستقيم در بورس سرمايه‌گذاري كنند بر همين اساس حجم معاملات آنلاين در بازار سهام نسبت به معاملات صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري بيشتر است اما بيشتر بودن ارزش معاملات آنها به‌معناي سودآور بودن معاملاتشان نيست.
به بيان ديگر سياست‌هاي اجرا شده براي جذب مردم به سمت صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري و تشويق به سرمايه‌گذاري غيرمستقيم كم اثر بوده و همچنان سهم بزرگي از معاملات به دسترسي مستقيم معامله‌گران به بازار اختصاص دارد و سهم دسترسي غيرمستقيم (صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري) نسبت به دسترسي مستقيم كمتر است درحالي‌كه معامله‌گران مستقيم كه از طريق برخط در بورس سرمايه‌گذاري مي‌كنند در تمام دوره مورد بررسي، چه ركود و چه رونق بيشتر نقش فروشنده را بازي كرده‌اند و بخش زيادي از دارايي‌هايشان را از دست داده‌اند.
- بازده بورس 2درصد؛صندوق‌ها 3درصد
بررسي عملكرد صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري در بهار امسال نشان مي‌دهد اين صندوق‌ها عملكرد بهتري نسبت به شاخص كل بورس تهران داشته‌اند. اطلاعات آماري نشان مي‌دهد شاخص كل بورس تهران كه بيانگر ميزان بازده سرمايه‌گذاري در بورس است در بهار امسال جمعا 2درصد رشد كرده است درحالي‌كه در همين مدت ميانگين عملكرد كل صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري 3درصد است.
در همين مدت سرمايه‌گذاران صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري در سهام به‌طور ميانگين بيش از 3درصد و حتي سرمايه‌گذاران صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري با درآمد ثابت بيش از 4.5درصد سود كرده‌اند. در همين مدت سرمايه‌گذاران برخي از صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري در سهام بيش از 12.5درصد در بورس سود كردند.