در این دوربین به جای لنز مجموعهای از آرایههای نوری فوقباریک جایگزین شدهاست.
براساس گزارش تكنيكال دايجست، محققان اميدوارند اين ابداع بتواند به تبديل كردن سطوحي وسيع و صاف به سطح حساس و ثبتكننده تصاوير كمك كند.
دوربينها معمولا براي ثبت بهترين عكس از لنز استفاده ميكنند. در دوربينهاي ديجيتال از لنز براي متمركز ساختن نور روي حسگر ديجيتال استفاده ميشود. آرايههاي فاز نوري به گروهي از گيرندههاي نوري مجهز است كه همزمان با دريافت نور آن را دچار كمي تاخير ميكند تا دوربين بتواند با استفاده از ترفندهاي الكترونيكي جهتهاي مختلف را براي داشتن بهترين فوكوس تصويري بررسي كند.
به گفته علي حاجيميري در اين دوربين نيز زمانبندي همهچيز را تعيين ميكند. در اين سيستم جديد ميتوان به صورت انتخابي به جهت مورد نظر خود در بخشي بسيار كوچك از عكس نگاه كنيد،تنها كافي است كنترل زمان را در مقياس دقت فمتو ثانيه، يك كوادريليون از يك ثانيه،در كنترل داشتهباشيد.
آرايههاي فازي طرحي است كه توسط شركتهاي اسپيس ايكس و گوگل به عنوان شيوهاي براي تامين اينترنت فوق سريع براي زمين پيشنهاد شدهاست. اين آرايهها با استفاده از مجموعهاي از فرستندههاي ثابت كه سيگنالهايي يكسان ميفرستند عمل ميكنند. سيگنالهاي فرستندههاي همسايه با يكديگر تداخل پيدا ميكنند كه اين تداخل در برخي مناطق ارسال سيگنال را متوقف كرده و در برخي مناطق سيگنالها را تشديد ميكند. با افزودن تاخيري كوچك به برخي از فرستندهها،تمركز سيگنالهاي تقويت شده را ميتوان دچار تغيير كرد،به بياني ديگر سيگنالها را به صورت الكتريكي هدايت كرد.
دوربين ساخته حاجيميري نيز از چنين اصولي پيروي ميكند، البته به صورت وارونه. اين دوربين بدون لنز از تركيبات سيليكوني حساس به نور ساخته شدهاست كه درون يك تراشه سيليكوني گنجانده شدهاند. امواج نوري توسط هريك از اين بخشهاي حساس به نور موجود در آرايه جذب ميشوند و به شكلي مخرب در تمامي جهتها،به جز يك جهت تداخل پيدا ميكنند. در همان يك جهت امواج يكديگر را تقويت ميكنند تا ديدي متمركز و قابل كنترل را فراهم آورند.
به گفته رضا فاطمي ديگر محقق ابراني حاضر در اين پروژه،آنچه اين دوربين انجام ميدهد شبيه به نگاه كردن از درون يك ني باريك و اسكن كردن تمامي يك منظره از درون آن است. ما ميتوانيم تصاوير را در سرعتي بالا و با دستكاري نور و نه به حركت درآوردن جسمي مكانيكي، ثبت كنيم.
اين آرايه جديد هشت در هشت پيكسلي از 64 گيرنده نور تشكيل شدهاست و تصاويري كه توسط آن ثبت ميشود هنوز كيفيت بالايي ندارند اما محققان اميدوارند به مرور زمان بتوانند اين طرح را بهبود داده و آن را به دوربيني پيشرفته تبديل كنند.
بهروز عبيري ديگر عضو اين پروژه ميگويد كاربريهاي اين دوربين بيپايانند، حتي در گوشيهاي موبايل امروزي نيز دوربين عاملي است كه كنترل ضخامت گوشيها را به دست دارد و ميتواند محدوديتهايي در اين زمينه ايجاد كند. زماني كه اين دوربين كاربردي شود،ميتواند نياز به دوربينها و لنزهاي امروزي را از بين ببرد.
به گفته حاجيميري توانايي كنترل خواص نوري يك دوربين به صورت الكتريكي با استفاده از لايهاي باريك از فوتونيكهاي سيليكوني بدون كوچكترين حركت مكانيكي،لنز يا آينه،جهاني جديد از دوربينها را خلق خواهد كرد كه شبيه به كاغذ ديواري، پرده و يا حتي پارچههاي قابل پوشيدن هستند.