محمد بن عبدالرحمن آل ثاني، وزير خارجه قطر در مصاحبه با شبكه سي‌ان‌ان تأكيد كرده كه اين كشور هيچ نوع شرط و درخواستي كه نقض حاكميت اين كشور باشد را نخواهد پذيرفت.
او تأكيد كرده كه تعريف دوحه از سازمان‌هاي تروريستي با اين كشورها و حتي آمريكا تفاوت دارد و قطر هر گروهي با پيشينه اسلامي را تروريستي نمي‌خواند. وزير امور خارجه قطر عقيده دارد كه پيشروبودن و موفقيت قطر نسبت به اين كشورها دليل اصلي خصومت با دوحه است.
- قطر چه پاسخي به درخواست‌هاي كشورهاي عربي دارد؟
اگر به اين درخواست‌ها نگاه كنيد اساسا اتهام حمايت قطر از تروريسم، جلوگيري از حق آزادي بيان، بستن رسانه‌ها، اخراج افراد و مخالفان و نقض قوانين بين‌المللي با درخواست سلب تابعيت برخي افراد است. موارد بسياري از نقض قوانين بين‌المللي در اين درخواست‌ها وجود دارد.
- يعني منظورتان اين است كه با آنها موافقت نمي‌كنيد؟
ما با هيچ درخواستي كه برخلاف قوانين بين‌المللي باشد، موافقت نمي‌كنيم. هيچ درخواستي كه قطر در آن نسبت به بقيه كشورها مستثني شود، قابل‌قبول نيست. اگر شرايطي درنظر گرفته مي‌شود بايد براي همه باشد.
- فكر مي‌كنيد مواردي وجود دارد كه شما بتوانيد درباره آن توافق يا مذاكره كنيد؟ به‌عنوان نمونه بستن شبكه الجزيره؟
بستن الجزيره اصلا قابل بحث نيست.
- بيرون‌كردن نيروهاي تركيه و تعطيلي پايگاه‌شان؟
شما مي‌توانيد درخواست‌ها را يك به يك بپرسيد. بايد بگويم هر درخواستي كه نقض حاكميت قطر به‌حساب آيد ما درباره آن مذاكره و بحثي نداريم.
- شما اين درخواست‌ها را اقدام خصمانه و توهين خوانده‌ايد. واقعا چنين احساسي داريد؟
به‌طور حتم اين درخواست‌ها براي هر كشور مستقلي اقدام خصمانه و توهين به‌حساب مي‌آيد. وقتي شما كشوري را محاصره مي‌كنيد؛ محاصره سياسي، اقتصادي و اجتماعي كشوري مستقل نمونه بارز اقدام خصمانه است. آنها به‌عنوان نمونه قطر را متهم مي‌كنند كه رابطه ويژه‌اي با ايران دارد. اما آنها هيچ وقت هيچ‌كدام از اين اقدام‌ها را عليه ايران انجام نداده‌اند. اين نمونه اقدام خصمانه عليه كشوري به‌خاطر دلايل ديگر و نه ارتباط با ايران است.
- شما از سوي امارات و كشورهاي ديگر عربي متهم به حمايت از افراط‌گراها شديد. به‌صورت صريح مي‌توانيد بگوييد هيچ پولي از قطر به افراط‌گراها يا هر نوع سازمان تروريستي نمي‌رسد؟
خب، بگذاريد درباره اين مسئله و پول‌هايي كه از قطر خارج مي‌شود، توضيحاتي بدهم.
- پس مشكل اين است كه براي اين مسئله جواب بله يا خير وجود ندارد. پول‌هاي قطر براي حمايت از تروريسم خرج مي‌شود يا نه؟
نه، هيچ حمايتي از سوي قطر از گروه‌هاي تروريستي وجود ندارد و هر فرد قطري هم كه حمايت مالي از تروريست‌ها داشته باشد، براي اين مسئله و به‌خاطر كارهاي خطايش مورد بازخواست قرار مي‌گيرد. افراد به‌خاطر همين مسئله بازداشت و محكوم شده‌اند.
- ارتباطي ميان آنها و «واعظان نفرت» (ترويج‌كنندگان افراط‌گرايي) وجود دارد؟ به‌عنوان نمونه همانطور كه مي‌دانيد در انگليس مشكلات بسياري در اين رابطه وجود دارد.
هر نوع سازمان خيريه‌اي كه زيرمجموعه دولت قطر فعاليت مي‌كند، بايد به قوانين ما و كشوري كه در آن فعاليت مي‌كند پايبند باشد. هر نوع نقض قوانين بايد گزارش شود و قطر عليه آنها اقدام‌هاي لازم را انجام خواهد داد. ما عليه واعظان نفرت در داخل و خارج قطر هستيم. ما عقيده داريم كه جهان دارد از تروريسم رنج مي‌برد و همه ما بايد با هم براي مقابله با اين مسئله كار كنيم.
- چند سال قبل كه من با امير قطر در حاشيه اجلاس سازمان ملل گفت‌وگو داشتم، او اعلام كرد كه قطر حمايتي از سازمان‌هاي تروريستي ندارد اما تعريف ما و برخي متحدانمان(از جمله آمريكا) از گروه‌هاي تروريستي تفاوت‌هايي دارد. اين موضع شما هنوز پابرجاست؟
بله، اين هنوز موضع ماست. تا زماني كه يك گروه از سوي شوراي امنيت تروريستي خوانده نشود يا مدارك و اسنادي درباره فعاليت خلاف قوانين اين گروه‌ها ارائه نشود، نمي‌توان آن گروه را تروريستي دانست. اگر گروهي سياسي با سابقه و پيشينه اسلامي وجود داشته باشد ما با آنها مشكلي نداريم و آنها را سازمان تروريستي قلمداد نمي‌كنيم. اما ما حمايتي از آنها به‌عنوان گروهي سياسي كه در خارج از قطر فعاليت دارند هم نمي‌كنيم.
- پس درباره حماس چطور؟ حماس از سوي اسرائيل و آمريكا گروه تروريستي خوانده شده است. رهبران اين گروه مانند خالد مشعل اما در قطر هستند.
نمايندگان حماس دفتري سياسي در قطر دارند و هيچ نوع فعاليت نظامي انجام نمي‌دهند. رهبران سياسي حماس اكنون در داخل غزه هستند. بله، تعدادي از اعضاي اين گروه در قطر هستند اما آنها در حال كار براي آشتي ملي هستند كه قطر درباره آن فعاليت دارد و از سوي جامعه بين‌المللي حمايت مي‌شود و مطابق قوانين سازمان ملل است.
حمايت قطر از حماس نيست بلكه براي مردم غزه است. اگر ما زمينه‌اي را براي جنبشي فراهم مي‌كنيم به‌معناي تأييد عقايد آنها نيست. اين مسئله ايجاد و فراهم‌كردن سازوكاري براي مشاركت آنها جهت رسيدن به صلح است.
- درباره اخوان‌المسلمين چطور؟ مشخص است كه اكثر كشورها اين گروه را تروريستي نمي‌خوانند اما مصري‌ها آن را سازمان تروريستي توصيف مي‌كنند.
مصر آنها را گروه تروريستي مي‌خواند و با آنها در داخل مصر به‌عنوان گروه تروريستي رفتار مي‌كند. براي من و قطر اما اين گروه سازماني تروريستي نيست. قطر اما حمايتي از اخوان‌المسلمين نمي‌كند. اخوان‌المسلمين در بحرين فعال است كه يكي از كشورهاي تحريم‌كننده ماست. آنها در پارلمان اين كشور فعاليت دارند و اين مسئله نشانه استاندارد دوگانه اين كشورها در برخورد با قطر است.
- جبهه النصره چطور؟ ما ماجراي مشهوري كه قطر توانست گروگاني آمريكايي را از اسارت آزاد كند، به ياد داريم. در اين مورد شما با جبهه النصره توافق كرديد.
توافق با جبهه‌النصره يا هر سازمان ديگري به‌معناي تأييد عقايد آنها از سوي ما نيست. ما چنين ارتباطي را مورد به مورد داشته‌ايم اما هيچ وقت در تعامل مستقيم با آنها نبودهايم.
- دولت ترامپ به‌نظرتان در اين بحران نقش دارد يا مي‌تواند نقش ميانجيگر را بازي كند؟
رابطه آمريكا و قطر بسيار مستحكم است و مقام‌هاي دولت آمريكا در ماجراي اين اختلاف‌ها مشاركت جدي داشته‌اند. آنها قدم‌هاي بسياري برداشتند تا كشورهاي تحريم‌كننده را مجبور به ارائه شرايط و درخواست‌هاي خود كردند. بدون‌شك آمريكا در ميانجيگري اين ماجرا نقش دارد.
- چه نظري درباره اين توييت ترامپ داريد؟ «در سفر اخيرم به خاورميانه گفتم كه نبايد حمايتي از ايدئولوژي‌هاي راديكال وجود داشته باشد و رهبران كشورها به قطر اشاره كردند.»
همانطور كه ترامپ اشاره كرده اين اتهام از سوي رهبران كشورهايي زده شده كه قطر را تحت تحريم قرار داده‌اند. او اشاره‌اي به موضع نهادهاي آمريكا نكرده است. نهادهاي آمريكا ازجمله وزارت دفاع آمريكا در بيانيه‌هاي خود از قطر و مشاركتش در مبارزه با تروريسم تقدير كرده‌اند. منبع مقام‌هاي آمريكا بايد نهادهاي اين كشور باشند كه رابطه‌اي طولاني با قطر داشته‌اند و از فعاليت‌هاي دولت قطر خبر دارند و مي‌دانند كه ما چقدر همكاري با آمريكا داشته‌ايم.
- پس شما بايد احساس خنجرخوردن در قلب‌تان را داشته باشيد چون در ابتدا وزير امور خارجه تيلرسون نشان داد كه مي‌خواهد نقش ميانجيگر داشته باشد اما مدت كوتاهي بعد ترامپ قطر را به‌شدت متهم كرد.
رئيس‌جمهور ترامپ در توييت‌ها يا در سخنراني‌هاي خود به رهبران خارجي به‌عنوان منبع اشاره دارد و نه نهادهايي در آمريكا كه ما با آنها كار مي‌كنيم. رئيس‌جمهور آمريكا با امير قطر مذاكرات مختلفي داشته و در تماس‌هاي خود هميشه گفته است كه اين بحران بايد حل و فصل شود و نبايد تنش‌ها افزايش پيدا كند. از نظر ما اين موضع رسمي آمريكا به‌حساب مي‌آيد.
- به‌نظر خودتان دليل اصلي همه اين مسائل چه مي‌تواند باشد؟
ما عقيده داريم كه استقلال قطر و سياستش احتمالا عامل اصلي اين مسائل است. قطر به‌صورت علني هميشه مستقل بوده و ديدگاه‌هاي متفاوتي داشته است اما هيچ وقت برخلاف امنيت كشورهاي خليج‌فارس حركت نكرده است. هيچ وقت به‌دنبال ضربه زدن به امنيت اين مجموعه نبودهايم. ما هيچ وقت نخواسته‌ايم كه به امنيت هيچ‌كدام از كشورهاي خليج‌فارس ضربه بزنيم چون براي قطر تبعات دارد. قطر نسبت به بقيه كشورها پيشروتر بوده و جبهه متفاوتي داشته است.
احتمالا اين يكي از دلايلي است كه به آن اشاره كرديد. به‌نظر من يكي از دلايل اين است كه قطر به‌عنوان كشوري كوچك بسيار موفق‌تر از كشورهايي بزرگ بوده و اين براي اين كشورها آزار‌دهنده است. قطر يك بازيگر فعال در عرصه بين‌المللي با شفافيت كامل است. ما تلاش داريم تا مردم را دور هم جمع كرده و صلح را در جهان ايجاد كنيم؛ نه اينكه به‌دنبال جنگ در جهان باشيم. ما به‌دنبال حل مشكلات با ديپلماسي و فراهم‌كردن زمينه و سازوكاري براي اين مسئله هستيم. اين نقش ويژه‌اي است كه كشورهاي بزرگ نمي‌توانند بازي كنند و كشورهاي كوچك توانايي آن را دارند.