سند كاهش خطرپذيري محله‌هاي تهران، سند مخاطرات مدارس، تدقيق نقشه گسل‌ها و نقشه پهنه‌هاي گسلي شهر تهران، سامانه هشدار سريع زلزله، شبكه راه‌هاي اضطراري، طرح جامع آموزش همگاني، برنامه فعال‌سازي مركز فرماندهي مديريت بحران، برنامه مديريت بحران ساختمان‌هاي شهر تهران، خودروي فرماندهي مديريت بحران و سامانه پايش تاب‌آوري شهر تهران از مهم‌ترين دستاوردهايي بود كه در مراسم ديروز رونمايي شد.
شهردار تهران به مقايسه وضعيت مديريت بحران كنوني شهرهاي كشور با پايتخت پرداخت و آنچه را كه طي 14سال اخير در تهران از اين نظر رخ داده است، تشريح كرد. محمدباقر قاليباف فاصله معنادار مديريت بحران در شهرهاي ايران با آنچه بايد باشد را مورد اهميت دانست و گفت: «بحران ما اين است كه وقتي پشت تريبون‌ها قرار مي‌گيريم يادمان مي‌رود خطاب به چه كساني صحبت مي‌كنيم؛ ما در پشت تريبون به‌جاي اينكه بگوييم چه كرده‌ايم، در نقش اپوزيسيون حرف مي‌زنيم؛
به‌همين‌منظور حالا مديريت بحران خودش گرفتار اين بحران است.» وي سپس به قانون مديريت بحران مصوب سال 87 اشاره كرد و گفت: «5سال ابتدايي اين قانون آزمايشي بوده و دوره آن در سال 93تمام‌شده است؛ البته نمي‌خواهيم بگوييم كه بي‌قانون هستيم اما بايد كارهاي اداري لازم نيز روي اين قانون انجام شود.
با وجود اين جاي اين سؤال وجود دارد كه با همان قانوني كه نوشته شد، چه كرديم؟» شهردار تهران اظهار كرد: «در سال 85هنوز اين قانون نوشته نشده بود اما در شهر تهران به موضوع مديريت بحران پرداخته شد. اكنون تهران تنها شهري است كه قانون مديريت بحران آن‌را برعهده شهردار گذاشته و در بقيه كشور اين مسئوليت بر عهده استانداران است.»
- مروري بر بخشي از اقدامات
شهردار تهران در ادامه به اقدامات صورت‌گرفته به‌منظور افزايش ايمني در شهر نيز اشاره كرد و گفت: «در سال84حدود 70ايستگاه آتش‌نشاني داشتيم كه هر ايستگاه 10.7كيلومترمربع را پوشش مي‌داد. از آن تعداد، 40ايستگاه را به‌طور كامل تخريب و نوسازي كرديم و تعداد ايستگاه‌ها را به 125ايستگاه رسانديم.
از ديگر سو وسعت منطقه تحت پوشش هر ايستگاه از 10.7كيلومترمربع به 6.7كيلومترمربع كاهش پيدا كرد اما هيچ‌وقت كسي نگفت خدا قوت.» به گفته وي اكنون با وجود افزايش تعداد خودروها در شهر اما زمان رسيدن نيروهاي آتش‌نشاني به محل حادثه از 5دقيقه و 32ثانيه به 4دقيقه و 10ثانيه كاهش پيدا كرده؛
درحالي‌كه همه عوامل براي دير رسيدن نيروهاي امدادي در شهر فراهم بوده است. ايجاد 110پايگاه مديريت بحران محله‌اي با تجهيزات لازم و شناسايي گسل‌ها كه از سال85با انجام 3هزار كار ميداني و تحقيقاتي و با كمك سازمان‌هاي بين‌المللي شروع شد، بخش ديگري از اقدامات شهرداري تهران بود كه قاليباف به آنها اشاره كرد.
وي سپس گفت: «براي تهيه نقشه گسلي شهر، همه مسيرها را طي كرديم و اخيرا هم اين موضوع در شوراي‌عالي شهرسازي به تصويب رسيد. جالب اينكه در مكاتباتي كه با ما انجام مي‌دهند، ما بدهكار هستيم چرا كه خطاب به ما مي‌گويند ما نقشه گسل‌ها را تهيه كرديم و حالا شما توضيح دهيد چرا گسل‌ها را در سيستم نمي‌گذاريد!
البته من در توضيح نوشتم دوستاني كه اين عتاب و خطاب را مي‌كنيد، آن روزها شما نبوديد چرا كه از سال 88جمع انديشمندان شهر و مراكز تحقيقاتي همه با هم تلاش كرديم كه اين سند را تهيه كرديم و خودمان اين سند را در طرح تفصيلي و جامع گذاشتيم؛ امروز اگر سري به سايت بزنيد گسل‌ها مشخص و آيين‌نامه‌ها روشن است. كدام شهر سيستم شهرسازي تحت‌وب و طرح تفصيلي مثل تهران دارد؟»
- نوسازي 34درصدي تهران در مقابل 8درصدي كشور
شهردار پايتخت در بخش ديگري از سخنان خود به موضوع نوسازي بافت‌هاي فرسوده و پرخطر نيز اشاره كرد و گفت: «براساس قوانين 10سال پيش مجلس و نوسازي 10درصدي، سالانه بايد نوسازي بافت‌هاي فرسوده تمام مي‌شده اما با وجود اين پيشرفت نوسازي در بافت‌هاي فرسوده كشور 8درصد بوده است.
بنابراين خوشحال هستيم كه در شهر تهران 34درصد بافت‌هاي فرسوده را با مساحت نزديك به 3هزار هكتار بدون كمك دولتي احيا و نوسازي كرديم؛ اگرچه امروز بايد در شهر تهران به مرز 80درصد مي‌رسيديم. در اين شرايط آن 8درصدي‌ها هم توضيح دهند كه چرا به 80درصد نرسيدند؟ اگر هم اعلام مي‌شود كه احياي بافت فرسوده در كل كشور 13درصد است،
5درصدش مربوط به تهران مي‌شود.» به گفته قاليباف تنها از اعتبار قطعي مصوب مجلس براي نوسازي بافت‌هاي فرسوده، دولت 600ميليارد تومان به شهر تهران بدهكار است؛ در شرايطي كه شهرداري به كمك شوراي شهر تمام عوارض و جريمه‌ها را به‌صورت 100درصد بخشيده است. وي همچنين بر ضرورت تجديدنظر ساختاري در حوزه مديريت بحران تأكيد كرد چراكه در اين ساختار كسي كه مسئوليت مديريت بحران را برعهده مي‌گيرد، دستش خالي است و نمي‌تواند اعمال مديريت و فرماندهي كند.
نكته مهمي كه شهردار تهران نسبت به آن هشدار داد، وجود چندين كيلومتر لوله‌كشي گاز در سراسر پايتخت و خطرات ناشي از آن هنگام رخداد حادثه‌اي مثل زلزله بود. به گفته وي امروز كه تكنولوژي‌ها اجازه مي‌دهد بايد با كمك بخش خصوصي انرژي را پشت‌دروازه‌هاي شهر تبديل كرد و به خانه‌ها رساند.
وي بر همين اساس اظهار اميدواري كرد: «اميدوارم توفيق پيدا كنيم كه در هر كجا هستيم به جاي رفتارهاي سياسي در موضوعات تخصصي كه با جان، سلامت و ايمني مردم سرو كار دارد، كار خود را به درستي انجام دهيم.» شهردار تهران در جمع خبرنگاران نيز اعلام كرد: «با وجود تهيه نقشه‌هاي گسلي در حوزه ساخت‌وسازها مي‌توانيم كنترل كنيم تا روي گسل‌ها ساختمان‌هاي بلندمرتبه ساخته نشود يا اگر ساختماني مي‌خواهد ساخته شود، همه شرايط فني مربوط به گسل را داشته باشد.»
- سازمان مديريت بحران مستقل تهران بدون كوچك‌ترين كمك ريالي دولت
در مسير بين ورودي ساختمان مركزي سازمان مديريت بحران شهر تهران تا سالن همايش برگزاري مراسم، پنل‌ها و غرفه‌هايي از دستاوردهاي اين سازمان وجود داشت. ازجمله سيستم‌هاي مربوط به بخش آب و فاضلاب، گازرساني و تاسيسات شهري در هنگام حوادثي مثل زلزله، نقشه‌هاي راه‌هاي اضطراري، نمونه‌اي از عملكرد سيستم هشدار سريع زلزله كه اكنون به‌صورت پايلوت در پهنه‌شرقي تهران و گسل مشابه به اجرا درآمده، طرح مدرسه آماده و ماكت رفتارهاي گسلي تهران وجود داشت.
احمد صادقي، رئيس سازمان مديريت بحران شهر تهران و كارشناسان نيز توضيحاتي را به به بازديدكنندگان از جمله علاءالدين بروجردي، رئيس كميسيون امنيت ملي مجلس و مهدي چمران، رئيس شوراي شهر تهران ارائه مي‌كردند. پيش از آغاز سخنراني‌ها هم كليپ‌هايي به نمايش درآمد كه در آنها شرايط تهران را از نظر بحران‌هاي احتمالي بازگو كرده و اقدامات صورت گرفته در رابطه با پيشگيري و مديريت آنها را نشان مي‌دهد.
گفتني است صادقي و چمران از سخنرانان مراسم ديروز بودند. رئيس سازمان مديريت بحران شهر تهران در سخنراني خود ابتدا با اشاره به اينكه كشور ما چند سالي است بي‌قانوني در مديريت بحران را تجربه مي‌كند، افزود: در برنامه ششم توسعه جايگاهي براي مديريت بحران ديده نشده و به سياست‌هاي كلي نظام در بحران توجه نشده است.
وي با اشاره به اينكه يكي از اولويت‌هاي مهم يكپارچه كردن مديريت بحران است، اذعان كرد: از همه مي‌خواهم در سامانه طرح بحران مشاركت كنند. شهرداري تهران زيرساخت‌ها را فراهم كرده است تا با به‌روز كردن اطلاعات به هم‌افزايي اطلاعات در سامانه‌هاي ديگر اقدام شود.
اينطور كه صادقي عنوان كرد در تمامي 120ناحيه شهرداري تهران كارشناس ارشد مديريت بحران و پدافند غيرعامل حضور دارد، در سامانه 354محله شهر تهران گروه دوام و ايمني و آتش‌نشانان داوطلب حضور دارند و به‌زودي گروه‌هاي اورژانس محله‌ها نيز مستقر خواهند شد؛ اگرچه متأسفانه تا به امروز دولت يك ريال نيز براي مديريت بحران شهر تهران هزينه نكرده است.
مهدي چمران هم طي سخنان با بيان اينكه ايران جزو 10كشور نخست از نظر حادثه‌خيزي اعم از زلزله، سيل، آتش‌سوزي و... است، گفت: هيچ آدم عاقلي دعا نمي‌كند كه حوادث رخ ندهد، بلكه بايد با برنامه‌ريزي و عمل از افزايش خسارات حوادث طبيعي جلوگيري شود. وي با اشاره به اينكه شهر تهران داراي سازمان مديريت بحران است، ادامه داد:
«در سال‌هاي اخير شهرداري تهران اين سازمان را تقويت كرد، ولي ديگر شهرها چنين تشكيلاتي را ندارند و چگونه مي‌توانند بحران را كنترل كنند؟» در اين مراسم مرتضي طلايي، پرويز سروري، اسماعيل دوستي، اقبال شاكري و مجتبي شاكري از ديگر اعضاي شوراي شهر تهران و همچنين چند نفر از مديران شهري از مناطق و گري لوئيس، نماينده سازمان ملل در ايران حضور داشتند.
- همكاري‌هاي گسترده تحقيقاتي با جايكا آغاز مي‌شود
روز گذشته از چند نفر از مسئولان و كارشناسان عرصه مديريت بحران قدرداني شد. در اين ميان از نماينده ارشد سازمان همكاري‌هاي بين‌المللي ژاپن (جايكا)؛ سازماني كه سابقه، تحقيقات و تجربيات بسياري در زمينه تاب‌آوري شهرها و مديريت بحران به‌ويژه از نظر زلزله دارد هم به‌خاطر اقداماتي كه براي بهبود عملكرد سازمان مديريت بحران شهر تهران صورت داده، قدرداني شد. يوكي هارو كوباياشي در حاشيه اين مراسم به خبرنگار همشهري گفت:
«جايكا از سال 98در قالب چندين پروژه متوالي همكاري خود را با سازمان پيشگيري و مديريت بحران شهر تهران آغاز كرد و تلاش شد تجربيات ژاپن را به تهران و ايران منتقل كنيم. نكته جالب اينكه توكيو شباهت‌هاي بسياري از نظر جمعيت و خطرها با تهران دارد و به همين دليل با توجه به اقداماتي كه در ژاپن صورت گرفته، براي بحران‌هاي تهران نيز فكر كرديم.» به گفته وي به اين نتيجه رسيده‌ايم كه صرف داشتن آمادگي براي تهران كافي نيست و بايد آموزش‌هاي لازم به تك‌تك شهروندان داده شود تا هر فردي كارهاي لازم را در مقابله با بحران‌ها انجام دهد. كوباياشي اعلام كرد كه در پي تفاهمنامه اخير جايكا با شهرداري تهران كه مصوبه شوراي شهر را نيز دارد، همكاري‌هاي گسترده‌تر تحقيقاتي صورت مي‌پذيرد.