در اين ميان بيش از 16سازمان مختلف مجري طرح «روز بدون نايلكس» معرفي شدهاند.صرفهجويي يك ميلياردي با مصرف كمتر؛ تنها يككيسه در هفتهروزانه 3.5 ميليون تن پسماند در سراسر دنيا توليد ميشود و ايران نيز با توليد بيش از 45هزار تن پسماند بيش از 1.2 درصد از توليد جهاني پسماند را در اختيار دارد. تقريبا 20درصد از زبالههاي توليدي شهروندان را زبالههاي خشك تشكيل ميدهد و پلاستيك و مواد پليمري تقريبا 4درصد كل زبالهها را بهخود اختصاص ميدهد.
مشاور مديرعامل سازمان پسماند شهرداري تهران در همين ارتباط با اعلام اينكه مواد پليمري با ماندگاري حداقل 300 تا 1000سال يك ماده تجزيهناپذير محسوب ميشود، گفت: اين مواد ميتواند منشأ مخاطرات گستردهاي در محيطزيست شود. شهرام فيروزي با اشاره به 21تيرماه روز بدون نايلكس گفت:
هر خانواده ايراني بهطور متوسط روزانه 3كيسه پلاستيكي وارد چرخه محيطزيست ميكند. هر خانواده با حذف تنها يك كيسه پلاستيكي در هفته ميتواند از مصرف حدود يك ميليارد كيسه پلاستيكي در سال جلوگيري كند كه اين ميزان برابر با 7هزار تن پلاستيك است. به گفته وي از سال 2013ميلادي به بعد سالانه يكتريليون كيسه پلاستيكي بهعنوان دور ريز وارد چرخه مديريت پسماند دنيا شده است.
در اين بين وضعيت شهر تهران به گفته مشاور مديرعامل سازمان پسماند بهتر نيست. اينطور كه فيروزي اعلام كرد در شهر تهران براساس آناليز فيزيكي و شيميايي صورت گرفته در سال 1387، كيسههاي پلاستيكي2درصد وزن كل پسماندهاي جامد شهري را تشكيل دادهاند؛حال با احتساب ميزان پسماند جامد شهري توليدي در پايتخت حدود 3ميليارد كيسه پلاستيكي در سال دور انداخته ميشود. به گفته وي ميزان پلاستيكهاي توليدي در ايران بيش از 177هزار تن در سال تخمين زده ميشود. اين رقم معادل 500تن در هر روز است و با اين آمار ايران در زمره 10كشور نخست پرمصرف ظروف يكبار مصرف پلاستيكي قرار گرفتهاست.
- عرضه 120تن نايلكس با پايه گياهي
همانطور كه گفته شد بيش از 16سازمان مختلف هر ساله در 21تيرماه برنامههاي ويژهاي براي عرضه محصولات غيرپليمري و تشويق شهروندان تهراني به اجرا ميگذارند. ميادين ميوه و ترهبار، فروشگاههاي شهروند، فروشگاههاي زنجيرهاي اتكا و فروشگاههاي زنجيرهاي رفاه ازجمله اين سازمانها هستند. در همين راستا مديرعامل سازمان مديريت ميادين ميوه و تره بار از توزيع ماهانه 120تن نايلكس پايه گياهي و تجزيهپذير در ميادين و بازارهاي ميوه و تره بار خبر داد و گفت: روزانه در مراكز اين سازمان بين 4تا 5تن كيسه پايه گياهي و تجزيهپذير استفاده ميشود.
عبد الحسين رحيمي با بيان اين مطلب گفت: سازمان مديريت ميادين ميوه و تره بار بهعنوان دوستدار محيطزيست از سال91 عرضه نايلكسهاي پليمري را متوقف و به جاي آن نايلكسهاي پايه گياهي و تجزيه پذير را در ميادين و بازارهاي ميوه و تره بار جايگزين كرده است.
از سوي ديگر نخستين گام براي شكلگيري روز بدون نايلكس تهران در سال 88برداشته شد. در آن سال شوراي شهر تهران مصوبه «كاهش كيسههاي پلاستيكي و ظروف يكبار مصرف و جايگزين كردن مواد قابل بازيافت غيرپلاستيكي در مجموعه شهرداري تهران» را به تصويب رساند. سپس با تصميم شهرداري تهران مبني بر كاهش ظروف پليمري، روز بدون نايلكس نيز نامگذاري شد. شوراي سياستگذاري روز بدون نايلكس هم با هدف اطلاعرساني بهمنظور فرهنگسازي و آگاهيرساني در حوزه استفاده كمتر از كيسهها و ظروف پلاستيكي آغاز به كرد.
- 20دقيقه استفاده، هزار سال تجزيه
مشاور مديرعامل سازمان پسماند شهرداري تهران با اشاره به استفاده اندك زماني از كيسههاي پلاستيكي گفت: طول عمر مفيد كيسه پلاستيكي در دست مصرفكنندگان اندك است و به بيش از 20دقيقه (12تا 20دقيقه) نميرسد؛ درحاليكه سرعت تجزيه اين ماده در طبيعت بسيار كند بوده و گاه زماني بيش از 400سال براي تجزيه اغلب اين كيسهها نياز است. فيروزي هشدار داد: اگر به همين منوال به مصرف اين مواد ادامه دهيم بهزودي تمام پهنههاي طبيعت اعم از جنگلها، درياها و حتي بيابانها از پسماند كيسههاي پلاستيكي انباشته خواهد شد.
به گفته فيروزي محصولات پلاستيكي علاوه بر گرمايش جهاني و ايجاد آلودگي بصري مناظر در معرض حرارت، نور خورشيد، سرما و آب تغيير حالت داده و با نشت مواد شيميايي جان تمام حيوانات، گياهان و در نهايت انسانها را به خطر مياندازد. همچنين نفوذناپذيري و كاهش باروري خاك از ديگر تأثيرات مخرب رهاكردن كيسههاي پلاستيكي در طبيعت بهويژه زمينهاي كشاورزي است.
بسياري از كشورهاي جهان با تعيين ماليات يا تصويب قانون منع استفاده از كيسههاي پلاستيكي مصرف اين محصولات را در ميان شهروندان خود به حداقل رساندهاند. به گفته مشاور مديرعامل سازمان پسماند شهرداري تهران در ايران نيز ميتوان با وضع عوارض براي مصرفكنندگان و ارائه تمهيدات لازم براي افزايش نرخ بازيافت و تمايل بخش خصوصي براي ورود به اين حوزه آثار مخرب زيستمحيطي اين محصولات را كاهش داد.
- توزيع نمادين سفره نان خانواده در بين شهروندان
سفره نان خانواده به مناسبت روز بدون كيسه پلاستيكي21تيرماه بهصورت نمادين بين شهروندان توزيع شد. براساس مصوبه شوراي اسلامي شهر تهران در سال 1388مبني بر الزام كاهش استفاده از كيسهها و ظروف پلاستيكي، روز 21تيرماه بهعنوان «روز بدون كيسه پلاستيكي» با هدف آگاهسازي شهروندان در رابطه با مخاطرات استفاده از كيسهها و ظروف يكبار مصرف پلاستيكي نامگذاري شد. روز بدون كيسه پلاستيكي امسال با پيام«كيسه پلاستيكي كمتر، زمين پاك تر، زندگي بهتر» برگزار شد.
شناسايي نانواييهاي دوستدار محيطزيست و ترغيب آنها به ارائه كمتر كيسههاي پلاستيكي به شهروندان و معرفي جايگزين مناسب از اهم فعاليتها و برنامههاي فعالان كانونهاي محيطزيست سراهاي محله است. لازم به ذكر است، درخصوص كاهش كيسههاي پلاستيكي در نانواييهاي شهر نيز تشكيل كارگروهي با حضور نمايندگان اتحاديه نانواييهاي سنتي شهر تهران و مركز مديريت محيطزيست و توسعه پايدار شهرداري تهران در دستور كار قرار گرفته است؛
به همين منظور در راستاي آگاهسازي شهروندان و كاهش استفاده از كيسههاي پلاستيكي سفره نان خانواده به مناسبت روز بدون كيسه پلاستيكي21تيرماه بهصورت نمادين بين شهروندان در بوستان اوستا توزيع شد.