امروز در اجراي برجام 4عضو اصلي شوراي امنيت (روسيه، چين، انگليس و فرانسه) به علاوه آلمان يكصدا هستند و آمريكاست كه ساز ناكوك مي‌زند؛
اين يعني 1-5. از شبي كه بسياري از مردم ايران تا صبح بيدار ماندند تا نتيجه مذاكرات هسته‌اي اعلام شود 2سال گذشت تا بعد از 2سال پر فراز و نشيب، اميد‌ها براي بهبود وضعيت اقتصادي كشور با روي كار آمدن يك پديده در آمريكا به نام ترامپ و آينده برجام در هاله‌اي از ابهام قرار گرفته باشد، اين دو سال 2ثمره مشخص داشت؛ اثبات عدم‌پايبندي غربي‌ها و دوري اروپا از آمريكا.
- آمريكا تكليف خود را مشخص مي‌كند
چيزي تا روز 29تير‌ماه باقي نمانده، روزي كه قرار است دولت ترامپ نتيجه بازنگري خود را در برجام اعلام كند.
ركس تيلرسون طبق قانون موظف است هر 90روز يك‌بار پايبندي ايران به متن توافق هسته‌اي با كشورهاي موسوم به گروه 1+5 را به كنگره آمريكا گزارش كند.
ترامپ يك‌بار 3ماه قبل ضمن طرح ادعاهايي عليه برنامه موشكي ايران پايبندي تهران به برجام را تأييد كرده بود؛ تأييدي كه البته با ماجراي دست بردن رئيس‌جمهور آمريكا در نامه وزيرخارجه‌اش جنجال آفريد.اخيرا هم در جريان بررسي اجراي برجام در نشست شوراي امنيت سازمان ملل نيكي هيلي نماينده آمريكا به‌رغم اينكه مدعي عدم‌پايبندي ايران به قطعنامه 2231بود اما گفت آمريكا تا زماني كه ايران به تعهداتش عمل كند به برجام پايبند است.
از طرفي آمريكايي‌ها اخيرا طرح‌هاي تازه‌اي را براي تحريم ايران بالا و پايين مي‌كنند كه يكي از اين طرح‌ها موسوم به« اس 722» در مجلس نمايندگان آمريكا با پيچ و تاب قانوني مواجه شده اما ديروز آدام شيف نماينده ارشد كميته اطلاعات مجلس نمايندگان آمريكا اعلام كرد مجلس نمايندگان آمريكا در تدارك تصويب طرح جديد تحريم ايران است.
البته آنچه درباره اين مصوبه قابل تامل است اينكه تمام بند‌هايي كه مي‌توانست ناقض صريح برجام باشد توسط كارشناسان آمريكايي حذف شده است بنابراين با كنار هم گذاشتن اين نشانه‌ها احتمال مي‌رود ترامپ در روز اعلام موضع، رأي به ادامه برجام بدهد هرچند ديروز تام كاتن، تد كروز، ديويد پرود و ماركو روبيو 4نماينده سناي آمريكا پيشنهادش را به ركس تيلرسون وزير خارجه آمريكا دادند.
- اروپا سفره‌اش را جدا كرد
در آستانه دو سالگي برجام فدريكا موگريني مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا گفته است كه به اقدام آمريكا در بررسي توافق هسته‌اي ايران احترام مي‌گذارد اما اتحاديه اروپا به تعامل با ايران ادامه خواهد داد و توافق هسته‌اي ايران متعلق به يك كشور نيست. او اين جمله را ديروز در نشست خبري با لاوروف بيان كرد و گفت: ما تعهد مشترك خود را براي اجراي كامل توافقنامه هسته‌اي ايران تكرار كرديم.
موگريني اين كنايه را قبلا هم به آمريكا گوشزد كرده بود. زماني كه دونالد ترامپ رئيس‌جمهور آمريكا در كاخ سفيد مستقر شد اعلام كرد بررسي توافق هسته‌اي را در اولويت كار‌هايش قرار داده اما بلافاصله موگريني به وزيران خارجه اتحاديه اروپا فراخوان يك نشست اضطراري را داد كه در جمع بندي آن به ترامپ يادآور شد توافق هسته‌اي توافقي بين‌المللي و مورد تأييد سازمان ملل است و يك كشور نمي‌تواند به آن خدشه وارد كند.
اروپايي‌ها بعد از توافق هسته‌اي راه خود را از جمهوريخواهان تندرويي كه وارد كاخ سفيد شده‌اند جدا كردند و توافق‌هاي متعددي را با ايران به امضا رساندند كه آخرين آن قرارداد 5ميليارد دلاري توتال با ايران بود كه يك هفته قبل بسته شد. فروش ايرباس دهن كجي ديگري بود كه اروپايي‌ها در يك سال گذشته و در واكنش به كارشكني‌هاي آمريكا در برجام به ترامپ كردند.
روسيه محور ديگر توافق هسته‌اي بود كه معاون وزير خارجه اين كشور 3روز قبل به ايران آمد تا درباره اجراي برجام با مقامات ايراني ازجمله سيدعباس عراقچي و مجيد تخت روانچي 2معاون وزير خارجه ايران و مذاكره‌كنندگان هسته‌اي ايران تبادل نظر كند.
او در تهران گفت ما كماكان به دولت واشنگتن تأكيد مي‌كنيم كه هيچ جايگزيني براي برجام وجود ندارد و اين توافق از سوي آمريكا و ديگر طرف‌ها بايد حفظ شود.
زمان دولت سابق آمريكا مقامات دو كشور تماس مستقيم با هم داشتند اما با روي كارآمدن دولت ترامپ بارها مسئولان وزارت خارجه ايران اعلام كرده‌اند هيچ تماسي با مقامات آمريكايي نداشته‌اند و به همين دليل به‌نظر مي‌رسد هدف از برخي رفت‌وآمد‌ها پيغام و پسغام بردن بين ايران و آمريكا باشد به‌خصوص اينكه در همان روزي كه سرگئي ريابكوف در تهران مشغول مذاكره با عراقچي بود ريانووستي به نقل از يك منبع در وزارت خارجه روسيه اعلام كرد هفته آينده قرار است توماس شانون معاون اجرايي وزارت امورخارجه آمريكا به روسيه سفر كند و ديداري با سرگئي ريابكوف معاون وزيرامورخارجه روسيه داشته باشد.
ايران و آمريكاي بعد از ترامپ اگرچه پل ارتباطي مستقيمي ندارند اما سيدعباس عراقچي معاون وزير خارجه ايران در حاشيه ديدارش با ريابكوف ضمن اعلام برنامه سفر ظريف به آمريكا احتمال ملاقات با مسئولان آمريكايي در اين سفر را رد نكرد.
بعيد نيست كه ظريف و تيلرسون براي نخستين بار در حاشيه سفر ظريف به نيويورك با هم ديدار كنند تا ايران اعتراضاتي كه با واسطه نسبت به بدعهديهاي آمريكا مطرح مي‌كرده را مستقيما با مقامات ارشد دولت آمريكا در ميان بگذارد.
- ايران شاكي بزرگ برجام
ايران از زمان باراك اوباما نسبت به محقق نشدن نتايج برجام به‌دليل كارشكني‌هاي آمريكا اعتراض داشت و برخي اقدامات آمريكا مانند محدوديت صدور ويزا براي كساني كه به ايران سفر كنند و تمديد قانون تحريم‌هاي 10ساله موسوم به ايسا و نيز دستبرد به اموال ايران باعث شد ايران بارها اين اعتراض را به كميسيون مشترك برجام بكشاند؛ كميسيوني كه قرار است نشست هشتم آن روز 30تير در وين اتريش برگزار شود.
در آخرين مورد محمد جواد ظريف اعتراض نسبت به بدعهديهاي آمريكا را به‌صورت مكتوب به فدريكا موگريني مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا هم فرستاد كه موگريني رونوشتي از اين نامه را به اعضاي 1+5داده است.
- سخت‌ترين روز آمريكا
رئيس‌جمهور ديروز در جلسه هيأت دولت در آستانه ورود به دو سالگي برجام با اشاره به نقد‌ها به توافق هسته‌اي گفت: به اعتقاد من همين امروز كه ما نسبت به تعهد آمريكا اعتماد كافي نداريم و آمريكايي‌ها معمولاً در تعهدات خودشان بدعهدي مي‌كنند، اما همين امروز سخت‌ترين روز براي آمريكا در مسئله هسته‌اي ايران است.
حجت‌الاسلام حسن روحاني در جلسه هيأت دولت افزود: هيچ زماني مثل امروز براي آمريكايي‌ها تصميم‌گيري سخت نبوده است. آمريكايي‌ها وقتي تصميم گرفتند پرونده ما را دچار مشكل كنند، اين كار را كردند، وقتي خواستند پرونده را به شوراي امنيت ببرند، بردند، وقتي خواستند قطعنامه عليه ما صادر كنند، صادر كردند، وقتي خواستند ما را تحريم كنند، تحريم كردند و وقتي خواستند قانون‌شان را فرامرزي كنند، فرامرزي كردند اما امروز سخت‌ترين روز را دارند و مرتب تكرار مي‌كنند كه اين برجام توافق خوبي براي آمريكا نبوده است.