طبق آنچه تاكنون اتفاق افتاده مسئولان بيمارستان، بهزيستي را در جريان به دنيا آمدن نوزاداني كه مادر معتاد دارند ميگذارند و بهزيستي هم با حكم قاضي، كودك را بهدليل معتاد بودن مادرش و عدمصلاحيت نگهداري به مراكز نگهداري كودكان ميسپارد. كارشناسان بهزيستي و مددكاران بعد از گذشت سالها از اجراي اين روند، تصميم گرفتند كودك را از مادرش جدا نكرده و در شرايط ويژه نگهداري كنند؛ البته به جز موارد خاص. سال گذشته هم شوراي شهر تهران بودجهاي تصويب كرد و طي آن به شهرداري اجازه داده شد زيرساختهاي لازم براي راهاندازي مركز نگهداري كودكان و مادران معتاد را فراهم كند. ساختمان اين مركز مدتي است كه توسط شهرداري تهران آماده شده است.
- جداكردن كودك از مادر معتاد پيامد مطلوبي ندارد
فاطمه دانشور، رئيس كميته اجتماعي شوراي شهر كه سالهاست در حوزه مادران و كودكان آسيبديده فعاليت ميكند، معتقد است: «جداكردن كودك از مادر معتاد، روند ترك اعتياد مادر را كند ميكند و حضور كودك موجب انگيزه بهتر ترك براي مادر ميشود.» بهطور حتم نميتوان تمامي مادراني را كه دچار اعتيادند، در زمره مادران بيمسئوليت و بيتوجه به فرزندشان قرار داد. وضعيت زندگي و اعتياد بخشي از اين مادران بهنحوي است كه در عين حال ميتوانند از كودكشان مراقبت كنند. احمد خاكي، معاون اجتماعي بهزيستي استان تهران با تأكيد بر اين مسئله كه حضور كودك در كنار مادرش بهمراتب بهتر از حضور در مراكز نگهداري و محروميت از آغوش مادر است به همشهري ميگويد: براساس تصميمات جديد، مددكاران بهزيستي فاكتورهاي مسئوليت و حد و مرز را در مورد مادران معتادي كه در بيمارستانها وضع حمل ميكنند، بررسي كرده و اگر معلوم شود مجموع وضعيت مادر، خانواده، محل زندگي و... شرايط لازم را براي نگهداري كودك ندارد، كودك را به بهزيستي منتقل ميكنند و در غيراين صورت كودك نزد مادر باقي مانده و مداخلات مددكاري براي ترك مادر وارد عمل خواهد شد. «اگر با وجود اعتياد مادر، ساختار خانواده عملكرد درستي داشته باشد، لزومي به دستكاري ندارد.»
- مركز كودك و مادر معتاد آماده است
در طرح مشاركتي راهاندازي نخستين مركز نگهداري كودك و مادر معتاد، شهرداري بهعنوان تأمينكننده زيرساخت معرفي شده و هماكنون طبق اين قرار مجتمع شماره 2بهاران منطقه 15براي اين مركز آماده شده است. NGo تولدي دوباره نيز كه سالهاست در اين حوزه سابقه دارد بهعنوان بهرهبردار فعاليت خواهد كرد. سازمان بهزيستي هم موظف به تأمين بودجه است تا اين مركز در كنار ترك مادران، مهارتهاي مختلف اجتماعي و رفتاري، توانمندسازي و... را در مورد اين زنان به اجرا درآورد. در تمام اين مراحل نيز، كودكان در همين مركز و تحت مراقبت مربيان قرار خواهند داشت تا تلخي جدايي از مادر را تجربه نكنند. سازمان بهزيستي با وجود مسئوليتهاي متعدد در حوزه كاهش آسيبهاي اجتماعي، از بودجه ايدهآل و مطلوبي بهرهمند نيست و شايد همين مسئله موجب عدمراهاندازي اين مركز تاكنون شده است. روز گذشته نيز معاون پيشگيري و اعتياد بهزيستي كشور اعلام كرده بود كه اين مركز بهزودي راهاندازي خواهد شد. البته هماكنون نيز با اقدامات مداخلهگرانه مددكاران، پذيرش كودكان در مراكز بهزيستي كاهش يافته و برخي از آنها بهصورت موقت تا پايان بهبود مادرانشان، در شبهخانواده روزگار سپري ميكنند.
- هجوم انواع آسيب به كودكان دور از مادر
دغدغه مادران معتاد، تنها كودكان تازه متولد شدهشان نيست تعدادي از آنها كودك ديگري هم در خانه دارند كه گاهي اوقات فرستادن مادران به مراكز ترك اعتياد موجب واردشدن صدمه به اين كودكان شده و اتفاقات ناگواري در نبود مادربرايشان رخ داده است. رئيس كميته اجتماعي شوراي شهر بارها از كودكاني سخن گفته كه بهدليل حضور مادرانشان در مراكز ترك اعتياد، دچار انواعي از آسيبها شدهاند. فروخته شدن توسط پدر براي تأمين موادمخدر، مورد آزار جنسي، جسمي و روحي قرار گرفتن از سوي اطرافيان، صدمههاي جسمي بهدليل گرسنگيهاي طولاني و... ازجمله اين موارد است. قرار است اين موارد نيز بهصورت كامل بررسي شود تا براي ترك اعتياد مادر و بودن يا نبودن كودك در كنارش، بهترين تصميم اتخاذ شود.