انتخاب رئيس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري نيز از چالش‌هاي جدي رئيس‌جمهوري براي اين سازمان است كه ويترين اصلي معرفي ايران در عرصه جهاني با بهره‌گيري از 3حوزه مهم ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري است. فعاليت‌هاي سازمان ميراث فرهنگي در وحله نخست بالاترين اثر در صيانت و حفاظت از آثار تمدني و تاريخي برجاي مانده از هزاره‌هاي گذشته در ايران، معرفي كشور به‌عنوان يكي از مقاصد جهاني در حوزه سفر و ايجاد اشتغال وسيع در حوزه صنايع‌دستي را در كشور دارد.
با اين حال سؤال اين است كه آيا شورايي متشكل از خبرگان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري براي معرفي گزينه اصلح در سكانداري سازمان ميراث فرهنگي به رئيس‌جمهور وجود دارد و آيا رئيس‌جمهور نظرات مشورتي اين شورا در انتخاب رئيس سازمان ميراث فرهنگي را مي‌پذيرد؟
- تلاش بي‌سرانجام شوراي خبرگان براي انتخاب رئيس
رئيس‌جمهور در آغاز به‌كار كابينه دهم و پيش از انتخاب محمدعلي نجفي به سمت رياست سازمان ميراث فرهنگي از خبرگان حوزه ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري متشكل از 15شخصيت كه سال‌ها سكاندار اين سازمان بودند يا نظر مشورتي‌شان منجر به انتصاب فرد اصلح براي اين سازمان مي‌شد، خواسته بود تا كانديداهاي مورد وثوق و البته كاربلد را براي رياست سازمان ميراث فرهنگي به او پيشنهاد بدهند.
مهندس سيدمحمد بهشتي رئيس سابق سازمان ميراث فرهنگي و رئيس كنوني پژوهشگاه ميراث فرهنگي و گردشگري، دكتر محمدمهدي حجت از بنيانگذاران سازمان ميراث فرهنگي كشور و رئيس سابق سازمان ميراث فرهنگي، سيدحسين مرعشي رئيس سابق سازمان ميراث فرهنگي، دكتر هادي خانيكي، دكتر مهدي پورنجاتي و دكتر مرتضي حاجي وزير سابق آموزش و پرورش و مديرعامل كنوني كانون جهانگردي و اتومبيلراني، غلامحيدر ابراهيمباي سلامي نماينده سابق مجلس و مديرعامل كنوني هلدينگ گردشگري سازمان تأمين اجتماعي و عضو شوراي‌عالي سازمان ميراث فرهنگي ازجمله افرادي بودند كه در كميته 15نفري پيشنهاد اصلح براي انتخاب رياست سازمان ميراث فرهنگي حضور داشتند.
آنها گزارش نهايي خود را تنظيم كردند و در قالب سبدي از افراد و شخصيت‌هاي داراي صلاحيت براي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري به رئيس‌جمهور و كميته انتصابات دولت پيشنهاد كردند. اما نتيجه همه اين مشورت‌ها به انتخاب محمدعلي نجفي كه در رأي اعتماد مجلس دچار مشكل شد به رياست سازمان ميراث فرهنگي و پس از آن نيز مسعود سلطاني‌فر كه او نيز در رأي اعتماد مجلس به‌عنوان وزير ورزش دچار مشكل شد اما بعدتر به وزارت ورزش رفت و پس از او به انتصاب زهرا احمدي‌پور مديركل دفتر تقسيمات كشوري در وزارت كشور به رياست سازمان ميراث فرهنگي انجاميد.
اكنون نياز به شكل‌گيري شوراي خبرگان براي انتخاب رئيس سازمان ميراث فرهنگي و البته ترغيب رئيس‌جمهور به پذيرفتن نظر كارشناسي اين شورا فارغ از ديدگاه‌هاي سياسي به‌دليل اهميت فعاليت‌هاي سازمان ميراث فرهنگي بيش از گذشته احساس مي‌شود.
- شوراي خبرگان در انتظار دعوت رئيس‌جمهور
مهندس سيدمحمد بهشتي، رئيس كنوني پژوهشگاه ميراث فرهنگي و گردشگري معتقد است: مشكلي كه اكنون دولت و دلسوزان سازمان ميراث فرهنگي با آن درگير شده‌اند، اين است كه سازمان ميراث فرهنگي متأسفانه طي سال‌هاي گذشته از زمان ادغام اين سازمان كاملا سياسي شد و تصميم‌گيري نسبت به انتخاب رئيس سازمان نيز تبديل به يك تصميم‌گيري سياسي شد.
به گفته او، منشأ همه مشكلات سازمان ميراث فرهنگي ادغام بخش‌هاي مختلف اين سازمان با يكديگر بود و از زماني كه ادغام صورت گرفت و انتخاب سياسي براي اين سازمان شكل گرفت، رفتاري كه در اين معاونت رياست‌جمهوري انجام شد تا به امروز تخصصي نبوده است.
رئيس سابق سازمان ميراث فرهنگي گفت: حتما رئيس‌جمهور با افرادي براي انتخاب رئيس سازمان ميراث فرهنگي مشورت مي‌كند ولي مهم اين است كه با چه كساني مشورت مي‌كند؟ اگر ايشان اين سازمان را به‌عنوان سازمان تخصصي فرض كنند طبعا با خبرگان تخصصي بايد مشورت كنند ولي اگر سازمان را به‌عنوان يك سازمان سياسي قلمداد كنند، معناي آن اين است كه با خبرگان سياسي مشورت مي‌كنند.
به گفته سيدمحمد بهشتي، مشكلات از آنجايي آغاز مي‌شود كه سازمان ميراث فرهنگي به‌عنوان يك سازمان تخصصي به جا آورده نمي‌شود و اين سازمان به‌عنوان سازمان سياسي به جا آورده مي‌شود و به همين‌خاطر هم يك رفتار سياسي با آن صورت مي‌گيرد. گير اصلي از اينجا آغاز مي‌شود.
او با اعلام اينكه زمان آقاي نجفي مشورت‌هايي براي انتخاب رئيس سازمان ميراث فرهنگي با او و افراد ديگري از سوي رئيس‌جمهور صورت گرفته است، گفت: آن زمان همه نظرات خود را گفتند و از بين همه اين پيشنهادها ايشان آقاي نجفي را براي رياست سازمان ميراث فرهنگي برگزيد.
او در مورد اينكه امكان احياي شوراي خبرگان ميراث فرهنگي براي پيشنهاد فرد اصلح به رئيس‌جمهور براي رياست سازمان ميراث فرهنگي وجود دارد؟ گفت: خبرگان ميراث فرهنگي دوره قبل نيز فرد اصلح را به رئيس‌جمهور معرفي كردند چون رئيس‌جمهور اين افراد را دعوت كرده بود تا گزينه‌هاي خود را معرفي كنند. اين‌بار نيز اگر اين دعوت صورت بگيرد حتما خبرگان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري از اين دعوت استقبال مي‌كنند.
او در پاسخ به اينكه اگر شوراي خبرگان ميراث فرهنگي به جمع‌بندي برسند و گزينه اصلح را به رئيس‌جمهور معرفي كنند امكان توجه به‌نظر آنها از سوي رئيس‌جمهور وجود دارد؟ افزود: اگر شوراي خبرگان را شخص رئيس‌جمهور تعيين كند حتما نظر اين شورا براي انتخاب رئيس سازمان ميراث‌فرهنگي مؤثر است، اما اگر افرادي خودخوانده خودشان را به‌عنوان خبرگان ميراث فرهنگي معرفي كنند و گزينه‌هايشان را با رئيس‌جمهور درميان بگذارند، معلوم نيست كه مورد قبول رئيس‌جمهور بيفتد.
- بده‌بستان‌هاي سياسي مانع از انتخاب كارشناسي
دكتر محمدمهدي حجت از بنيانگذاران سازمان ميراث فرهنگي و رئيس سابق اين سازمان كه عضورت در شوراي مشورتي كميته ملي يونسكو ايران كه پس از رفتن نجفي از سازمان ميراث فرهنگي مدتي قائم‌مقام آن سازمان در دولت دهم شد نيز درخصوص تأثير شوراي خبرگان ميراث فرهنگي بر تصميم رئيس‌جمهور براي انتخاب گزينه اصلح براي سكانداري سازمان ميراث فرهنگي به همشهري گفت: به اعتقاد بنده آقايان تصميم خود را براي رياست جديد سازمان ميراث فرهنگي گرفته‌اند و چندان خود را نيازمند توجه به‌نظرات مشورتي نمي‌دانند.
دكتر حجت با تأكيد بر اينكه رئيس‌جمهور احساس مي‌كند براي انتخاب معاونت‌هاي زيرمجموعه خود همچون سازمان ميراث فرهنگي نيازي به مشورت نيست، افزود: آقاي روحاني در كابينه دهم براي هر پست تعدادي از نخبگان را دعوت كردند كه براي انتخاب رئيس سازمان ميراث فرهنگي نيز از 15نفر از خبرگان اين حوزه دعوت كردند و ما نيز 3پيشنهاد به ايشان ارائه كرديم و به ايشان گفتيم كه چه كساني مناسب رياست بر سازمان ميراث فرهنگي هستند اما پس از آن ايشان ترجيح دادند آقاي نجفي را كه در مجلس رأي نياورد، به رياست سازمان ميراث فرهنگي منصوب كنند و پس از آن نيز آقاي سلطاني‌فر كه خيلي ارتباطي با سازمان ميراث فرهنگي نداشت و اصلا ذهنيتي از شرح وظايف اين سازمان و فعاليت‌هاي آن نداشت به رياست اين سازمان منصوب كردند. اكنون نيز همين خانمي كه به رياست سازمان ميراث فرهنگي رسيده‌اند، هيچ سابقه‌اي در اين حوزه نداشتند.
رئيس اسبق سازمان ميراث فرهنگي معتقد است در فضايي كه بده‌بستان‌هاي سياسي افزايش مي‌يابد، فرصت انتخاب كارشناسي از بين مي‌رود. او با اعلام اينكه در همين فضا نيز ضرورت مشورت با خبرگان ميراث فرهنگي كاهش مي‌يابد، امكان انتخاب اصلح فراهم نمي‌شود.
- تشكيل شوراي خبرگان پيشنهاد معقول به رئيس‌جمهور
غلامحيدر ابراهيمباي سلامي، عضو شوراي‌عالي ميراث فرهنگي كشور كه مسئوليت تدوين بسته پيشنهادي انتخاب رئيس سازمان ميراث فرهنگي در كابينه دهم به شوراي انتصابات رئيس‌جمهور براساس نظر خبرگان ميراث فرهنگي را داشت، اما تمايلي به اظهارنظر درخصوص ترغيب رئيس‌جمهور به انتخاب رئيس سازمان ميراث فرهنگي با توجه به‌نظر خبرگان ميراث فرهنگي ندارد.
با اين حال سيدحسين مرعشي كه مدتي رياست سازمان ميراث فرهنگي را برعهده داشت و در كابينه دهم نيز يكي از اعضاي شوراي خبرگان پيشنهاد رئيس سازمان ميراث فرهنگي به رئيس‌جمهور بود، به همشهري مي‌گويد: پيشنهاد تشكيل شوراي خبرگان ميراث فرهنگي براي انتخاب رئيس سازمان ميراث فرهنگي نه‌تنها براي سازمان ميراث فرهنگي كه براي وزارتخانه‌هاي مختلف در كشور بسيار معقول است.
او گفت: اتفاقا رئيس‌جمهور نيز علاقه‌مند است نخبگان هر بخش جمع شوند و پيشنهادهاي خود را براي انتخاب وزرا و ازجمله رئيس سازمان ميراث فرهنگي مطرح كنند.به گفته او، نخبگان بخش‌هاي مختلف معمولا يك گزينه اصلح را به رئيس‌جمهور پيشنهاد نمي‌دهند بلكه سبدي از افراد مؤثر را به رئيس‌جمهور معرفي مي‌كنند كه البته به لحاظ قانوني جايگاه مشورتي دارند و نمي‌توانند رئيس‌جمهور را ملزم به انتخاب افرادي كنند كه به‌عنوان گزينه اصلح پيشنهاد كرده‌اند.