معاون وزير كشور در گردهمايي اعضاي پنجمين دوره شوراي شهر مراكز شهرستانهاي خوزستان در اهواز با بيان اينكه شهرهاي كشور با چالشهاي جدي مواجه هستند، گفت: پسماند يكي از مشكلات جدي شهرهاست، بهطوري كه روزانه بيش از 50 هزار تن زباله در شهرهاي كشور توليد ميشود كه تنها در حدود يك چهارم آن بهصورت بهداشتي دفن و كنترل شده و دفن حدود 75درصد ديگر در شرايط بسيار نگرانكنندهاي صورت ميگيرد.
هوشنگ خنداندل با اشاره به آثار بلندمدت دفع غيربهداشتي زبالهها تصريح كرد: شيرابه توليدي اين زبالهها باعث آلودهشدن آب و خاك شده و فضايي كه اين زبالهها اشغال ميكند نيز بر سلامت و بهداشت مردم تأثير منفي گذاشته است. تهران در هرروز 7500تن زباله توليد ميكند. كل زبالههاي پايتخت پردازش شده و پسماند توليدي پايتختنشينان سالهاست كه دفن نميشود. اصفهان نيز روزانه 1100تن زباله توليد ميكند. 4خط پردازش در اين شهر نيز باعث شده تا دفن غيربهداشتي زباله در اين شهر صورت نگيرد.
مشهد نيز با توليد روزانه 2235تن زباله مدتهاست به روشهاي نوين روي آورده است و ديگر زبالههايش را بهصورت سنتي دفن نميكند. تبريز نيز با توليد روزانه 1200تن پسماند، اخيرا به توليد انرژي از پسماند روي آورده و مدتهاست خطوط پردازش زباله را راهاندازي كردهاست. داستان شهرهاي متوسط و كوچك اما متفاوت است. بحران زباله بهويژه در شهرهاي شمالي كشور بيشتر است. اگرچه تهران بهعنوان پايتخت كشور، تجارب گستردهاي در زمينه پسماند بهدست آورده و مسئولان شهري پايتخت از ارائه اين تجربه به ديگر شهرهاي كشور خبر دادهاند، اما روند اين انتقال تجربه بسيار كند است.
- همه اتفاقات تهران
طي سالهاي گذشته مديريت شهري توانستهاست اقدامات گستردهاي در زمينه پسماند به اجرا درآورد. استحصال انرژي از پسماند، خشك كردن درياچه شيرابه، اجراي طرح تفكيك و توليد كمپوست ازجمله اين اقدامات است. در سالهاي گذشته 2كارخانه هاضم و ريجكت سوز توانستند هر كدام با توليد روزانه 2و 3مگاوات برق سهمي قابل توجه در تبديل پسماند به انرژي داشته باشند. اين دو كارخانه هماكنون فعال هستند.
مديريت شهري طي سالهاي گذشته توانست درياچه شيرابه تهران كه محصول سالها انباشت زباله در جنوب تهران بود و مساحتي بالغ بر 12هكتار داشت را با روشهاي علمي و نوين خشك كند. همچنين بيش از 20درصد از زبالههاي توليدي تهران دستكم در شهركها و مجتمعهاي مسكوني در مبدا تفكيك ميشود. يكي ديگر از دستاوردهاي شهرداري تهران طي يك دهه گذشته، توليد روزانه 200كيلوگرم كود كمپوست از زبالههايتر است.
اما طرح بلندپروازا نه پايتخت در زمينه پسماند همچنان در دست اجراست. قرار است تهران تا پايان سال 97بيش از 20مگاوات برق با بهرهگيري از انرژيهاي نو استحصال گاز متان از زباله توليد كند. در واقع شهرداري تهران براساس برنامه پنجساله قرار است برق بيش از 9هزار خانوار تهراني را از محل استحصال گاز متان از زباله تأمين كند. براساس مطالعات صورت گرفته زبالههاي توليدي شهروندان تهراني قابليت توليد بيش از 80 مگاوات ساعت برق را دارد.
- گامي تازه و جدي در تهران
در كنار توليد پسماندتر و خشك، شهروندان تهراني بيشترين پسماند ساختماني و نخاله كشور را توليد ميكنند؛ موضوعي كه هنوز در بسياري از شهرهاي كشور بهصورت جدي به آن توجه نميشود و برنامهاي مشخص براي آن وجود ندارد. وضعيت در توليد متوسط پسماند ساختماني در شهر تهران نيز رقمي حيرت آور است. در شهر تهران بهطور متوسط هر شهروند روزانه 5/5كيلوگرم نخاله توليد ميكند. متأسفانه ميزان توليد پسماند چه در بخش پسماند شهري و چه پسماند ساختماني، تهرانيها نهتنها پيشتاز شهرهاي كشور كه پيشتاز بسياري از شهرهاي جهان هستند.
- استحصال 6 هزار و 600تن خاك و نخاله پايتخت
دومين كارخانه استحصال خاك و نخاله پايتخت با ظرفيت 3هزار و 300تن بهزودي احداث خواهد شد. مديرعامل سابق سازمان پسماند شهر تهران در اينباره گفته كه براساس اصل 44قانون اساسي و تأكيد شهردار و شوراي اسلامي شهر تهران براي استفاده از ظرفيت بخش خصوصي در موضوعات مربوط به پسماند كار احداث 2كارخانههاي استحصال خاك و نخاله پايتخت در دست اجراست.
اولين كارخانه استحصال خاك و نخاله شهر تهران كه 100نفر بهصورت مستقيم و 300نفر بهصورت غيرمستقيم مشغول بهكار خواهد شد هماكنون مراحل احداث را طي ميكند. اين كارخانه با سرمايهگذاري بخش خصوصي و با استفاده از آخرين تكنولوژي و فناوري جهاني و خصوصا توجه به وضعيت آب و هوايي ايران و كمبود آبي كه در كشور با آن روبهرو هستيم، با فناوري اقليم نيمهخشك طراحي شده و در دست احداث است.