اين پرسش والدين بنيتا، افكار عمومي و البته كارشناسان حوزه آسيب‌هاي اجتماعي است. پليس البته با انتشار گزارش‌هايي از جزئيات عملكردش تلاش كرده به اين پرسش پاسخ بدهد. پرسش مهم‌تر اما اين است كه براي پيشگيري از حوادث مشابه آينده چه بايد كرد؟
شناسايي مجرمين و كنترل آنها در زمان آزادي و فراهم‌كردن امكان رديابي و شناسايي سريع آنها در زمان وقوع جرم از طريق ثبت اطلاعات ژنتيك يكي از روش‌هاي تجربه شده در دنيا در اين زمينه است.
سال 1374نخستين قدم‌ها براي تعيين هويت ژنتيك افراد براي حل معماهاي پرونده‌هاي قضايي و تعيين هويت افراد در حوادث جمعي، در سازمان پزشكي قانوني برداشته شد. بانك اطلاعات ژنتيك اگرچه مي‌تواند و بايد براي همه افراد و گروه‌ها تشكيل شود اما در همه كشورها ثبت اطلاعات مجرمان سابقه دار و خطرناك در اولويت قرار دارد. در ايران نيز اولويت به اين افراد داده شده و آنطور كه رئيس بانك ژنتيك پزشكي قانوني مي‌گويد هدفگذاري نخست اين بانك ثبت 10هزار نمونه هويتي بوده كه تا‌كنون 14هزار نمونه ژنتيك ثبت شده است؛ عددي كه تا پايان امسال قرار است به 3برابر افزايش پيدا كند.
دكتر رضا رئوفيان با بيان اينكه تا پايان سال‌جاري نمونه هويتي از 30هزار زنداني پر خطر در سراسر كشور تهيه و پروفايل آنها در بانك ژنتيك ذخيره مي‌شود، به همشهري مي‌گويد:« قرار است با همكاري سازمان زندان‌ها و اداره كل بهداشت و درمان ابتدا با توجه به محدوديت بودجه‌اي و زيرساختي براساس اولويت‌بندي هويت ژنتيك مجرمان پر خطر تكرار‌شونده در بانك اطلاعات ژنتيك در تمام كشور تهيه شود كه اكنون در زندان تهران بزرگ و قزل‌حصار كار جمع‌آوري اين اطلاعات آغاز شده است.» اهميت اين خبر را وقتي بيشتر درك خواهيم كرد كه بدانيم به استناد آمار‌ها 60درصد مجرمان در بازه زماني 3ساله با تكرار جرم به زندان بازمي‌گردند.
- ناجا دسترسي ندارد
رئوفيان اگر چه مي‌گويد با تشكيل اين بانك تمام مشكلات كشور در حوزه وقوع جرايم برطرف نمي‌شود، اما تأييد مي‌كند تكميل اين بانك مي‌تواند در پيشگيري از وقوع و تكرار جرايم مؤثر باشد.اما يكي از مشكلات اصلي در استفاده حداكثري از اين ظرفيت عدم‌دسترسي ناجا به بانك اطلاعات ژنتيك است. اصل مشكل گويا مربوط به عدم‌اتصال فيبر‌هاي نوري مي‌شود.
رئوفيان جزئيات اين موضوع را چنين توضيح مي‌دهد: «به‌دليل همين عدم‌اتصال هنوز سرويس دهي منظمي در اين‌باره نداريم.البته قرار شده تا بهمن‌ماه زير ساخت‌هاي لازم براي متصل شدن سيستم‌هاي پزشكي قانوني و ناجا به يكديگر فراهم شود. در اين صورت سرعت خدمات رساني درخصوص دريافت هويت ژنتيك افراد بسيار سريع‌تر مي‌شود.» به گفته وي، درصورت اتصال اين سيستم 5روز زمان براي جواب‌دهي پيش‌بيني مي‌شود كه در موارد فوريت‌دار و با دستور مقام قضايي اين زمان كمتر هم خواهد شد.
مثل بسياري از قفل‌هاي ديگر، اين يكي هم با كليد بودجه و اعتبار باز مي‌شود. رئيس بانك ژنتيك مي‌گويد: «اگر حمايت مالي لازم از پزشكي قانوني درخصوص تكميل بانك ژنتيك انجام شود مي‌توانيم با سرعت بيشتري اين كار را انجام دهيم.» به‌روز رساني لوازم مورد نياز آزمايشگاه، افزايش توان كاري، فراهم كردن امكانات نمونه‌گيري، به‌كار گرفتن نيروي انساني مورد نياز و... خرج زيادي روي دست اين سازمان مي‌گذارد كه اگر بودجه مورد نياز تأمين نشود حتما خبري از پيشرفت‌هاي بيشتر هم نخواهد‌بود.
- بانك اطلاعات ژنتيك به چه دردي مي‌خورد؟
در صحنه جرم يا از روي بدن قرباني قبل يا هنگام وقوع جرم ممكن است شواهد بيولوژيك توسط تيم بررسي صحنه جرم يا پزشك معاينه‌كننده شناسايي شود. درصورتي كه نمونه‌برداري صحيح انجام شود، معمولا پروفايل ژنتيك از اين شواهد بيولوژيك به‌دست مي‌آيد كه در بررسي تطبيقي در بانك ژنتيك مي‌توان درصورت وجود پروفايل از يك فرد سابقه‌دار، اين اطلاعات را تطبيق داد.