محمود واعظي با اينكه نامه‌اي از سوي من و وزير علوم براي دادستاني كل كشور و رئيس كارگروه تعيين مصاديق فيلترينگ ارسال شد تا سرويس‌هايي كه دانشگاهيان با آن كار پژوهشي انجام مي‌دهند، رفع فيلتر شود، گفت: «دادستان در پاسخ ما شرايطي گذاشتند كه ما بايد با اعمال اين شرايط نسبت به رفع فيلتر اين سايت‌ها اقدام كنيم. چند تا از اين شرط‌ها آنقدر سخت است كه انجام آن مشكل است. اما به هر ترتيب ما به‌دنبال انجام شروط مدنظر هستيم.»
واعظي بي‌آنكه اشاره‌اي به جزئيات اين شرايط سخت بكند، گفت: «برخي از دانشگاهيان خودشان شرايطي دارند كه مي‌توانند از صفحات نامناسب استفاده نكنند. به‌طور كلي استفاده‌كنندگان دانشگاهي به‌دنبال سايت‌هاي بي‌ربط نيستند و بيشتر براي كارهاي علمي از اين سرويس‌ها استفاده مي‌كنند. »
معاون واعظي كه اين روزها شايعه وزير شدنش هم مطرح است، هرچند توضيحي درباره شرايط دادستاني نداد اما دراشاره‌اي كوتاه به آن گفت: «اين شروط شامل موضوعاتي با درنظر گرفتن خطوط قرمز فرهنگي است.» آذري جهرمي بعد هم بر ضرورت انجام فيلترينگ هوشمند بر مبناي مخاطب تأكيد كرد و گفت: «اينكه ما يك مكانيسم فيلترينگ و پالايش براي همه اقشار مردم به‌كار ببريم، مطلوب نيست.
زيرساخت‌هاي لازم فراهم شده و رفع فيلتر يوتيوب براي دانشگاهيان ازجمله مقدماتي است كه بتوانيم نظام فيلترينگ هوشمند را در سال‌هاي پيش‌رو پياده‌سازي نهايي كنيم و نسبت به گروه‌هاي اجتماعي كم‌‌سن و سال‌تر، با مراقبت‌هاي اجتماعي بيشتري اين پروژه را اجرايي كنيم؛ اما براي گروه‌هاي مرجعي كه نياز به دسترسي‌هاي علمي دارند، بايد دسترسي‌هاي بهتري را فراهم كنيم.
زيرساخت پالايش هوشمند فراهم شده است كه براي گروه‌هاي مختلف بتوانيم سياست‌هاي مختلفي را در حوزه فيلترينگ اعمال كنيم؛ براي مثال خبرنگاران نياز به يكسري سايت‌هاي خبري دارند كه ولو به دستور مقام قضايي فيلتر شده باشد، خبرنگاران بايد بتوانند براي كسب مراتب اطلاعاتي، از اين سايت‌ها استفاده كنند.»
- تغيير سيسات‌هاي فيلترينگ
در يوتيوب كه پس از گوگل دومين سايت پربيننده جهان محسوب مي‌شود، انتشار محتواي جنسي، سوءاستفاده از جانوران، فيلم‌هاي داراي شوك و... ممنوع است. با اين همه شواهد زيادي وجود دارد كه نمي‌توان منكر سوءاستفاده برخي گروه‌ها از امكانات اين سايت عليه باورهاي مذهبي و ملي كشورهاي ديگر شد.
بر همين اساس دسترسي به اين سايت در بسياري كشورها بومي شده و علاوه بر ايران كشورهايي مانند چين، تايلند، تركيه، برزيل و امارات آن را فيلتر كرده‌اند. نتيجه طبيعي اين اقدام، محدوديت دسترسي به بسياري از فيلم‌هاي ارزشمند اين سايت است كه در حوزه‌هاي علمي، تاريخي، گردشگري و... مي‌تواند بسيار مفيد باشد. آيا ايجاد دسترسي به اين سايت در دانشگاه‌ها مي‌تواند گام اول براي تجديدنظر درباره سياست‌هاي فيلترينگ در ايران باشد؟!
سياست‌هايي كه اگر چه در اصول خيلي‌ها با آن موافقند اما در جزئيات و اجرا انتقاد‌هاي جدي هم مطرح است. تغيير سياست‌هاي فيلترينگ در ايران هميشه همرا با اما و اگر‌هايي بوده است. نهاد‌هاي نظارتي دغدغه‌هاي خودشان را دارند و البته شواهدي هم دارند كه نشان مي‌دهد بايد در برخي موارد نگران بود. اما فيلترينگ هوشمند راهي است كه خود تكنولوژي پيش پاي اين مانع گذاشته است.
هم‌اكنون براساس همين شيوه بسياري از صفحات نامناسب در ايسنتاگرام مسدود هستند و اگر ايران به سمت استفاده از اين شيوه نمي‌رفت شايد هم‌اكنون دسترسي به اين شبكه اجتماعي نيز مسدود بود. البته وزير ارتباطات پيش از اين به صراحت گفته بود: «اجراي موفق فيلترينگ هوشمند اينستاگرام به‌معناي رفع فيلتر فيس‌بوك و يوتيوب نيست.» اما شايد بتوان اميدوار بود خبري كه حالا درباره تجديدنظر درمورد دسترسي به يوتيوب در دانشگاه‌ها منتشر شده، مقدمه‌اي براي تجديدنظر در اين زمينه باشد.
- vpn فروش‌ها فيلتر مي‌شوند
محمدجواد آذري‌جهرمي، معاون وزير ارتباطات: اگر يك سايتي نسبت به خريد و فروش VPN اقدام كند، به‌عنوان مصاديق مجرمانه محسوب مي‌شود و دادستاني كل كشور و مراجعي كه در اين حوزه فعال هستند، وظيفه دارند كه اين سايت‌ها را شناسايي و اعمال مقررات كرده و آنها را مسدود كنند. اين موضوع را كه هنوز هم سايت‌هايي هستند كه VPN مي‌فروشند اما مسدود نشده‌اند بررسي مي‌كنيم. البته ما عملاً نقشي در اين زمينه نداريم و وزارت ارتباطات تنها مجري اعمال دستوراتي است كه از اين كارگروه ارائه مي‌شود.