مجازات‌هاي جايگزين حبس، علاوه بر پيشگيري و كاهش اثرات منفي زندان، كاهش جمعيت كيفري زندان‌ها و جلوگيري از آسيب‌هاي اجتماعي، ظرفيت قابل توجهي از مجرمان را براي انجام امور عام‌المنفعه بالا مي‌برد. مسئولان دستگاه قضايي در بندرعباس با اجراي طرحي نشان داده‌اند كه چقدر مي‌توان از اين ظرفيت استفاده كرد. باعليرضا احمدي‌منش، معاون اجتماعي و پيشگيري از وقوع جرم دادگستري كل استان هرمزگان درباره ايجاد يك كمربند سبز براي شهر گفت‌وگو كرده‌ايم.
- در مورد جزئيات اين طرح توضيح مي‌دهيد؟
يكي از معضلات مهم اجتماعي در كشور و مخصوصا در اين منطقه، حاشيه‌نشيني است. مدتي است پيشگيري از گسترش مناطق حاشيه‌نشين در بندرعباس بر‌عهده قوه‌قضاييه و معاونت اجتماعي و پيشگيري از وقوع جرم گذاشته شده است. در قانون پنجم توسعه هم براي پيشگيري از گسترش حاشيه‌نشيني پيشنهادي آمده كه با عنوان طرح «كمربند سبز» شناخته مي‌شود. كمربند سبز پيشنهادي است كه جنگلكاري در اطراف شهرهايي كه خطر حاشيه‌نشيني دارند را توصيه مي‌كند. اين پيشنهاد مقدمه‌اي شد تا در اطراف شهر بندرعباس كمربند سبز ايجاد كنيم؛ خط حائلي كه مي‌تواند حاشيه‌نشيني، جرايم و آسيب‌هاي مربوط به آن را متوقف كند. ايجاد كمربند سبز از وظايف شهرداري است اما با توجه به اينكه بودجه‌ها اندك و توان مالي پايين است، با همكارانمان در دادگاه‌‌ها هماهنگ كرديم تا در ايجاد كمربند سبز به شهرداري كمك كنند.
- و چطور اين كار را انجام مي‌دهيد؟
با استفاده از ظرفيت‌هايي كه مجازات‌هاي جايگزين حبس در اختيار ما قرار مي‌دهد. خرده‌مجرمان و افرادي كه مشمول مجازات‌هاي جايگزين حبس هستند در اين شهر به جاي زندان به كاشت و نگهداري نهال، درختكاري، تهيه تجهيزات آبياري قطره‌اي و نگهداري و حراست از درختان محكوم مي‌شوند. كاهش جمعيت كيفري زندان‌ها، جلوگيري از حاشيه‌نشيني و تبعات اجتماعي آن تنها فوايد اين كار نيست. اين طرح مزايايي براي شهر و شهروندان هم دارد؛ مثلا مناطق گردشگري ايجاد شده و وضعيت آب و هوا بهتر مي‌شود. علاوه بر اين وقتي مردم ببينند زنداني‌ها در شهرشان چنين كاري مي‌كنند حتما خوشحال مي‌شوند.
- شايد هم خيلي خوشحال نشوند. ديدن يك مجرم خطرناك در حال درختكاري احتمالا ناراحت‌كننده هم هست!
آنهايي كه مستحق زندان هستند بي‌شك به زندان مي‌روند. در اين طرح مجرماني به‌كار گرفته مي‌شوند كه جرايم خرد دارند؛ مخصوصا كساني كه كه جرم‌شان تهديدي عليه محيط‌زيست بوده است. جرايم خرد ديگر مثل حمل يك قوطي مشروب، توهين، افترا، تخريب اموال عمومي و جرايم بهداشتي هم مورد نظر بوده است. حتي از متخلفان انتخابات رياست‌جمهوري و شوراها هم استفاده مي‌كنيم. كساني شانس مشاركت در اين طرح و خلاصي از زندان را خواهند داشت كه شرايطش را داشته و اثبات كرده باشند مشاركت در اين به بازاجتماعي شدن و مسئوليت‌پذيري‌شان كمك مي‌كند.
- ابعاد و وسعت اين طرح جنگلكاري چقدر است؟
11هكتار در حاشيه شمال بندرعباس.
- به چند نفر در اين زمينه احتياج داريد تا طرح تكميل شود؟
تكميل طرح هدف دوم ماست؛ هدف اول حركت به سمت مجازات‌هاي جايگزين است. 11شعبه در استان از ابتداي‌ماه صدور آراي مجازات جايگزين حبس، كمربند سبز را آغاز كرده‌اند. هنوز آمار دقيقي از احكام منتشر شده در اين شعب ندارم اما در شعبه خودم تا به حال 50مجرم محكوم به اين مجازات شده‌اند.
- ظرفيت پنهان مجازات‌هاي جايگزين
علیرضا احمدی‌منش: مجازات‌هاي جايگزين حبس را مي‌توان در جهت مصالح اجتماعي، فرهنگي و حتي اقتصادي به‌كار برد. به‌نظرم دستگاه‌هاي دولتي بايد با شناسايي اين ظرفيت به استقبال آن بروند و با هدف كمك به زندانيان، كمك به جامعه و سازمان خودشان بر اين اساس طرح‌هايي را اجرا كنند.