به گزارش همشهري، بازار پايه فرابورس با هدف تسهيل ورود شركت‌هاي سهامي عام به بازار سرمايه و آسان‌تر كردن معاملات سهام آنها، فعاليت خود را از نيمه خردادماه سال 1390شروع كرد و در كمتر از 5سال با چنان رشدي مواجه شده است كه اخيرا فرابورس ايران اين بازار را به 3دسته تقسيم كرد.
بيشتر شركت‌هاي سهامي عام كه در بازار پايه درج مي‌شوند اطلاعات كاملي در مورد سهامدارانشان و همينطور گزارش‌هاي مالي‌شان وجود ندارد. اساسا فلسفه وجودي بازار پايه فرابورس پذيرش چنين شركت‌هايي است تا از طريق مكانيسم‌هاي بازار سرمايه رفته‌رفته اين شركت‌ها را به استاندارد‌هاي لازم نزديك كند. از اين منظر شركت‌هايي كه در بازار درج مي‌شوند نسبت به ساير بازار‌هاي فرابورس از ريسك بيشتري برخوردارند اما همين ريسك مانع از انجام معاملات سهام اين شركت‌ها نمي‌شود و با توجه به تعداد زياد سهامدارانشان روزبه‌روز بر معاملات بازار پايه فرابورس اضافه مي‌شود.
اين قبيل شركت‌هاي سهامي عام، با انبوهي از سهامداران در ارتباط هستند كه در واقع هيچ اطلاعات هويتي و نشاني از آنها در اختيار ندارند؛ در مواردي تعداد سهامداران برخي از اين شركت‌ها بالغ بر 100هزار نفر مي‌شود. درصورتي كه اگر اين شركت‌ها از بدو تأسيس در بازار سرمايه ثبت شده بودند،
تمامي مشخصات سهامدارانشان به‌صورت خودكار در دسترس بود. به همين دليل از همان سال 90شركت فرابورس ايران كميته‌اي را براي رفع اين معضل تشكيل داد تا اطلاعات سهامداران آنها را جمع‌آوري كند. اين كميته تاكنون توانسته وظيفه خود را به خوبي انجام دهد كه نمونه بارز آن در شركت حاضر در بازار پايه به چشم مي‌خورد. شركت‌هاي بازار پايه، الزامي در ارائه پيش‌بيني بودجه ندارند و ارسال اين اطلاعات بنابه‌نظر شركت متغير است. به تازگي فرابورس ايران معاملات بازار پايه فرابورس را به 3دسته الف، ب و ج تقسيم كرد. هم‌اكنون سهام 150شركت در بازار پايه فرابورس دادوستد مي‌شود.
- رشد 90درصدي
تازه‌ترين اطلاعات دريافتي نشان مي‌دهد كه ظرف چند روز گذشته ارزش كل معاملات بازار پايه فرابورس از مرز 3هزار ميليارد تومان عبور كرده است. اين اطلاعات نشان مي‌دهد كه ارزش كل معاملات بازار پايه در سال‌جاري نسبت به‌مدت مشابه سال قبل دست‌كم 90درصد رشد كرده است. سال قبل در همين مدت سرمايه‌گذاران 1600ميليارد تومان از سهام شركت‌هاي بازار پايه را خريداري كرده بودند كه اين مقدار امسال به 3هزارو 100ميليارد تومان رسيده است. اين در حالي است كه متناسب با الگوي اقتصادي كه در پيش گرفته شده است روزبه‌روز برتعداد شركت‌هاي بازار پايه افزوده مي‌شود.
- نحوه معاملات بازار پايه
معاملات بازار پايه بر 2نوع حراج تك‌قيمتي و حراج پيوسته است.در روش حراج پيوسته، دادوستد سهام براساس روش متداول در بورس و يا بازار اول و دوم فرابورس صورت مي‌گيرد و شركت‌هايي كه نقدشوندگي بالايي دارند در اين فهرست رده‌بندي مي‌شوند. بدين معنا كه از ساعت 9تا 12حراج پيوسته انجام مي‌شود و رأس ساعت 12نماد بسته مي‌شود. هم‌اكنون شركت‌هاي بانك تات، پتروشيمي اميركبير و فن‌آوا در اين دسته قرار مي‌گيرند.
اما شركت‌هاي سهامي عامي كه از نقدشوندگي كمي برخوردارند يا تعداد سهامدار آنها اندك است به روش حراج تك‌نرخي معامله مي‌شوند. در اين روش هر روز 5حراج تك‌قيمتي انجام مي‌شود و مانند بازار معمولي قيمت‌گذاري صورت نمي‌پذيرد. در اين روش، معامله يك سهم در ساعت‌هاي 9، 10، 11، 30/11و 12انجام مي‌شود و5قيمت مختلف براي آن به ثبت مي‌رسد و به‌طور كلي، حراج پيوسته‌اي براي معاملات اينگونه سهام وجود ندارد.