البته اين دستور گويا مربوط به قبل از آغاز سال تحصيلي93-94 بوده؛ چه اينكه 18آذر 93رئيس وقت مركز امور بين‌الملل و مدارس خارج از كشور آموزش‌و پرورش گفت: «بعد از فرمايش مقام معظم رهبري مبني بر اينكه هيچ دانش‌آموز افغاني از تحصيل بازنماند، آمار ثبتنام از دانش‌آموزان افغاني بيش از 10درصد افزايش داشته و همچنان اجرا مي‌شود.» هر چه باشد، اين دستور رهبر انقلاب از سال94 مورد توجه رسانه‌ها، مسئولان افغاني و فعالان حقوق كودك قرار گرفت. بعد از آن هر‌سال خبرهاي خوبي از ثبتنام دانش‌آموزان افغان در مدارس مخابره مي‌شد. مسئولان آموزش و پرورش هم با اعلام اينكه اعتقادي به جداسازي دانش‌آموزان ايراني از افغاني ندارند، از تصريح بخشنامه‌هاي جديد بر عدم‌وجود هيچ نوع تفاوتي ميان دانش‌آموزان خبر مي‌دادند. اما حالا حدود 3سال بعد از دستور صريح رهبر انقلاب، اوضاع آنقدر كه قرار بود خوب پيش نمي‌رود.
- همان مشكل قديمي
دريافت پول؛همان مشكل قديمي كه موجب اعتراض اولياي كودكان ايراني شده، دامنگير افغان‌ها هم شده است. مدتي قبل يك سايت افغاني گزارش داد از اين دانش‌آموزان خواسته شده گاهي تا مبلغ 300هزارتومان به‌حساب مدارس پول واريز كنند. اول شهريور‌ماه نيز رئيس هيأت مديره انجمن حمايت از زنان و كودكان پناهنده گفت كه دريافت‌هاي مالي در مدارس دولتي باعث شده، بخش زيادي از افغان‌ها دچار چالش در ثبتنام شوند و گزارش‌هايي به او رسيده كه مي‌گفتند در برخي مدارس اولويت با دانش‌آموزان ايراني است و از افغان‌ها هم پول دريافت مي‌شود.
- واكنش در فضاي مجازي
نشانه‌هاي عدم‌ثبت‌نام دانش‌آموزان افغان بيشتر كه شد، گروهي از فعالان اجتماعي و خبرنگاران، شنبه اين هفته از كاربران شبكه‌هاي اجتماعي دعوت كردند كه درباره اين موضوع هم بنويسند. شامگاه يكشنبه هشتگ# از مهر جا نمانند در توييتر به اين موضوع اختصاص يافت. تعدادي از خبرنگاران حوزه آموزش از مشاهدات خود مبني بر امتناع برخي مدارس از ثبتنام اين دانش‌آموزان با وجود دستور صريح رهبري گفتند. برخي كاربران هم از وزير آموزش و پرورش خواستند تا با اين تخلف‌ها برخورد كند. منهاي چهره‌هاي شناخته شده‌اي مانند مهناز افشار كه با هشتگ نوشتند: وزير آموزش و پرورش هم وارد ماجرا شد و در توييترش نوشت: «تحصيل علم و دانش در هر شرايطي حق تمام افراد است، تلاش مي‌كنم تا دانش‌آموزان هيچ مليتي از مِهر جا نمانند،» حالا بايد ديد آيا واكنش‌هاي مجازي، اوضاع را در فضاي حقيقي هم تغيير مي‌دهد يا خير؟!
- پاسخ مسئولان
معاون مركز امور بين‌الملل و مدارس خارج از كشور اما در پيگيري اين موضوع به همشهري گفت: «براساس دستور مقام معظم رهبري و مصوبه دولت، ثبتنام دانش‌آموزان افغاني بدون هيچ محدوديتي در مدارس دولتي انجام مي‌شود و مديران مدارس هم حق ندارند هنگام ثبتنام از آنها وجهي دريافت كنند.»
به گفته سيدعلي حسيني، پيش از صدور دستور مقام‌معظم رهبري مختصر وجهي بابت ثبتنام از دانش‌آموزان افغاني دريافت مي‌شد كه اكنون دريافت نمي‌شود و فقط همانند دانش‌آموزان ايراني در اداره مدارس مشاركت مي‌كنند. او با بيان اينكه شيوه‌نامه ثبتنام دانش‌آموزان اتباع به ادارات آموزش و پرورش همه استان‌ها ارسال شده، توضيح داد: «2دسته دانش‌آموزان افغاني داريم؛ يك گروه آنهايي كه پاسپورت يا اقامت دائم دارند كه همچون دانش‌آموزان ايراني از آنها ثبتنام مي‌شود و گروه دوم آنهايي كه كارت اقامت ندارند و بايد كارت ويژه حمايت تحصيلي از دفاتر اتباع در استانداري‌ها يا فرمانداري‌هاي محل سكونت خود دريافت كنند. اين دانش‌آموزان افغاني بايد هر سال كارت ويژه حمايت تحصيلي خود را تمديد كنند تا در مدارس ثبتنام شوند. اخذ كارت ويژه حمايت تحصيلي نيز حدود 2ماه زمان نياز دارد و اگر دانش‌آموزي در اين خصوص با مشكلي روبه‌رو شد مي‌تواند به رابطان اتباع در ادارات آموزش و پرورش مراجعه كند.»
معاون مركز امور بين‌الملل و مدارس خارج از كشور با اشاره به ثبتنام 400هزار دانش‌آموز افغاني در سال تحصيلي گذشته توضيح داد كه اين تعداد دانش‌آموز افغاني در 25هزار مدرسه 15استان مشغول به تحصيل هستند و پيش‌بيني مي‌شود كه امسال تعداشان بالغ بر 450هزار نفر باشد. او تاكيد مي‌كند كه امسال فرايند ثبتنام نسبت به سال‌هاي گذشته تسهيل شده و شكايات كمتري به‌دست آموزش و پرورش رسيده است.
هر چند برخي افراد از بروز مشكلاتي در مدارس مناطق محل سكونت افغان‌ها گفته‌اند اما بهروز نصيري، مدير آموزش و پرورش ناحيه يك شهرري مي‌گويد: درخصوص ثبتنام دانش‌آموزان افغاني هيچ مشكلي گزارش نشده و دانش‌آموزان افغاني با شرايط مشابه دانش‌آموزان ايراني در مدارس ثبتنام شده‌اند. در كمتر از يك‌ماه مانده به آغاز مدرسه‌ها، آموزش و پرورش هنوز فرصت رسيدگي به كاستي‌ها در اين زمينه را دارد تا مهري بي‌تبعيض براي دانش‌آموزان افغان به ارمغان بياورد.
- ثبت نام شرايط دارد
معاون آموزش ابتدايي وزارت آموزش و پرورش از ثبتنام دانش‌آموزان لازم‌التعليم فاقد اوراق هويتي به شرط دريافت «برگه حمايت تحصيلي» در مدارس كشور خبر داده و گفته است:«وزارت كشور براساس مصوبه هيأت وزيران، دستورالعملي را براي استانداري‌هاي كشور ارسال كرد كه براساس نوبت به اين كودكان برگه حمايت تحصيلي ارائه كنند. وزارت آموزش و پرورش نيز به تمام ادارات كل استان‌ها نامه‌اي فرستاد تا براي اجراي اين مصوبه همكاري لازم را داشته باشند.» به گفته رضوان حكيم‌زاده استانداري‌ها و فرمانداري‌ها موظف بودند از 30تير تا پايان مرداد نسبت به صدور اوراق حمايت تحصيلي اقدام كنند كه اين مهلت تا نيمه شهريور تمديد شد.