نخستین فیلم سینمایی ابراهیم ایرج‌زاد در غوغای زمستانی جشنواره فجر در ۱۳ رشته نامزد دریافت سیمرغ بلورین بود و در نهایت با ۲ جایزه بهترین فیلمبرداری و بهترین تدوین دست خالی از جشنواره سی و پنجم به خانه نرفت.
حالا در فصل داغ اكران، كارگردان 36ساله بالاخره تابستان داغ خود را به پرده سينماها رسانده است. ايرج‌زاد در حالي تجربه اكران نخستين فيلم را از سر مي‌گذراند كه فروش 10روز اول آن حدود 600ميليون تومان بوده است. با اين فيلمساز جوان درباره انتقادها به فيلم و اميدهاي آن گفت‌وگو كرده‌ايم.
- از همان روز اول نمايش فيلم اين تعبير شنيده شد كه تابستان داغ ملغمه‌اي است از اضطراب فيلم‌هاي اصغر فرهادي و تلخي فيلم سعيد روستايي. واكنش شما به اين موضوع چيست؟
قبل از هر چيز معتقدم اين اظهارنظرها چيزي نيست جز دادن نشاني غلط به مخاطب. بعد هم بايد با اين حرف‌ها خيلي منطقي و سينمايي برخورد كرد. در سينماي آقاي فرهادي مولفه‌هاي مشخص در فرم و محتوا وجود دارد كه ويژه ايشان است. مثلا فرهادي در فيلم‌هايش لحظه كنش‌ها را برش مي‌زند و معمولا به خلوت شخصيت‌هايش كاري ندارد.
جلو رفتن داستان در فيلم‌هاي ايشان كاملا مرتبط به اطلاعات ندادن به مخاطب است و در واقع اصل حادثه پنهان مي‌شود تا تماشاگر فيلم را دنبال كند اما در تابستان داغ فقط يكي از شخصيت‌ها و البته تمام تماشاگران در جريان گره و حادثه داستان قرار دارند و چيزي از مخاطب براي پيشبرد داستان پنهان نمي‌شود. اگر ما سينماي فرهادي را مي‌شناسيم، بايد مولفه‌هاي سينماي او را هم بشناسيم و بدون دليل حرف نزنيم.
- با اين تفاسير احتمالا موضوع بازي تكراري پريناز ايزديار را هم نمي‌پذيريد.
من اصلا نمي‌دانم چرا نسرين تابستان داغ را با سميه «ابد و يك روز» مقايسه مي‌كنند؟
- طبيعي است. زن بلاكش و مهربان و بدشانس از همان طبقه اجتماعي و همان بازيگر كه سال قبل در همين نقش درخشيده است. اين شباهت قابل مقايسه نيست؟
ايزديار سال گذشته در سريال «شهرزاد» نقشي خوب بازي كرده اما به‌خاطر شباهت شخصيت‌ها از لحاظ طبقه اجتماعي مدام با ابد و يك روز مقايسه مي‌شود. طبقه اجتماعي فقط يكي از معيارهاي يك نقش است. ببينيد كه سميه ابد و يك روز شخصيتي مطيع اما نسرين قائم به ذات است. من نمي‌توانم با يك معيار مشترك پرونده يك بازيگر را براي همكاري ببندم.
- جز اينها صابر ابر هم در ايفاي نقش عاشق‌پيشه عاصي پرونده‌اي پرتكرار دارد.
به اعتقاد بنده صابر ابر يكي از متفاوت‌ترين حضورهاي سينمايي خود را در تابستان داغ تجربه كرده و اين براي من مغتنم است. من خطر انتخاب او را پذيرفتم و از اين موضوع بسيار خوشحالم.
- سيمرغ بهترين فيلمبرداري براي فيلم شما در ميان آن همه نامزد براي خودتان عجيب نبود؟
راستش من از روز اول با آقاي هومن بهمنش درباره اينكه اصلا نمي‌خواهم با توجه به حال و هواي فيلم رنگ‌هاي شاد و تند را حذف كنم، حرف زدم. هومن هم اين موقعيت را بسيار خوب درك كرد و با اينكه فيلم به هر حال شاد نيست اما پر است از رنگ‌هاي واقعي و شاد. استدلال من اين بود كه امكان ندارد در روزي كه هر شخص خبري بد مي‌شنود يا اتفاقي بد برايش مي‌افتد،
لزوما لباس تيره بر تن داشته باشد يا چه مي‌دانم آن روز حتما آسمان ابري باشد. در سينماي ما چنين اتفاقي معمول است اما من نمي‌خواستم به روش هميشگي عمل كنم و به همين دليل رنگ‌ها و سرزندگي نماها فيلم را وارد فضايي خاص كرده و البته هومن هم مزد زحماتش را گرفت.
- پيش از اكران فيلم موضوع محدوديت سني براي تماشاگران مطرح شد. موضوع از چه قرار بود؟ تبليغ معكوس كه نبود احيانا؟
نه، اصلا. راستش من هم بعد از دريافت پروانه نمايش ديدم قيد شده كه تماشاي فيلم براي افراد زير 18سال ممنوع است. البته اين محدوديت رتبه‌بندي را در ايران من خيلي قبول ندارم. چه سازوكاري براي اجراي آن داريم؟ خودم البته توصيه‌ام اين است كه فيلم را بايد بدون كودكان ديد؛ چون فضاي كلي فيلم براي كودك مناسب نيست. البته تابستان داغ فيلمي درباره كودكان است. به گمان من بايد رتبه‌بندي را با سازوكار درست اجرا كنيم و البته قائل باشيم كه مردم جامعه براساس اخلاق درست تربيت مي‌شوند و خودشان مراعات بعضي مسائل را مي‌كنند.
- پس موافق رتبه‌بندي رايج در ايران براي نمايش هستيد؟
مخالف هم نيستم. من با توقيف مخالفم. به گمانم توقيف فيلم در هر ژانر و گونه‌اي اشتباه است وگرنه تصميم‌گيري و فرهنگسازي براي انتخاب فيلم مناسب مبحثي درست است كه البته فعلا ما سازوكار اجراي مناسب آن را نداريم.
- پيش‌بيني خودتان براي فروش فيلم چيست؟
من مدت‌ها قبل براي خودم نوشتم و امضا كردم كه فيلم من حتما و قطعا رقم فروش بالاي 4ميليارد را تجربه خواهد كرد.
- الان هم لابد منتظريد پيش‌بيني‌تان محقق شود؟
از شوخي گذشته، ما در 10روز اول فروشي معقول داشتيم و البته نبايد فراموش كنيم كه تابستان داغ ذاتا براي فتح گيشه ساخته نشده است و اين فيلم‌ها نمي‌توانند در رقابت با كمدي‌ها خيلي درخشان ظاهر شوند اما فيلم من براي خانواده است و مي‌توان برايش وقت خالي كرد.