حال سؤال اينجاست كه چرا امسال از نظر مالي براي شهر تهران سخت خواهد بود؟ جواب اين سؤال به اتفاقات و تصميماتي برمي‌گردد كه دست در دست هم داده‌اند تا وضعيت پيچيده‌اي از نظر درآمدي براي اداره پايتخت رقم بخورد. البته كه همه كلانشهرهاي كشور از نظر مالي وضعيت مناسبي ندارند اما به هرحال براي تهران با بيش از 8.5ميليون نفر جمعيت ساكن، اين موضوع محسوس‌تر خواهد بود. به هر ترتيب مديريت شهري تهران، وضعيت را در حالي به‌دست گرفته كه موتور توسعه و آباداني تهران نياز به تغذيه و نيروي جديد دارد.
يكي از اعضاي كميسيون برنامه و بودجه شوراي شهر تهران به همشهري گفت كه برنامه‌ريزي‌ها براي ايجاد چنين نيرويي در حال انجام است. محمود ميرلوحي با تأييد صحبت‌هاي محمدعلي نجفي، شهردار تهران و با بيان اينكه وضع مالي شهرداري دچار وقفه شده است، افزود: «بودجه امسال نسبت به سال قبل رشد صفر درصدي داشته است و جالب اينجاست كه پيش‌بيني رقم 17900ميليارد توماني بودجه در حالي كه 10400ميليارد تومان يعني 60درصد آن از تراكم‌فروشي حاصل مي‌شود. حال با توجه به ركود بازار مسكن اين پيش‌بيني با مشكل مواجه شده است.» ميرلوحي معتقد است كه تهران ديگر ظرفيت لازم را براي تراكم‌فروشي ندارد و اين باعث شده تا حجم قابل‌توجهي از درآمدها كاهش پيدا كند.
- شوك ارزش افزوده
مورد ديگري كه اين عضو شوراي شهر تهران براي سخت شدن وضعيت مالي پايتخت بدان اشاره كرد، كاهش 50درصد منابع درآمدي از محل درآمدهاي ماليات بر ارزش افزوده است. وي با اشاره به مصوبه مجلس شوراي اسلامي براي اين منظور، گفت: «نزديك به 2هزار ميليارد تومان از درآمدهاي پايدار بدين‌ترتيب كم شده است.» مديركل تشخيص و وصول درآمد شهرداري تهران نيز در همين ارتباط اعتقاد دارد كه كم شدن 50درصدي سهم شهرداري‌ها از ماليات بر ارزش افزوده، شوك بزرگي را به كلانشهرها به‌ويژه تهران وارد كرده است.
به گفته مهدي رزمي همين‌حالا هم درآمدهاي پايدار شهرها بسيار پايين است و به‌عنوان مثال شهرداري‌ها درآمد چنداني از بخش عوارض نوسازي و... به‌دست نمي‌آورند بنابراين با كاهش سهم‌شان از ماليات بر ارزش افزوده، دچار مشكلات فراواني مي‌شوند. وي افزود: «مجلس بايد در زمينه لايحه درآمدهاي پايدار نگاه بهتري به وضعيت فعلي شهرداري‌ها به‌خصوص شهرداري تهران داشته باشد. از سوي ديگر نيز بايد با فرهنگسازي، شهروندان را براي پرداخت بموقع عوارضي كه نهايتا براي شهر و بهبود كيفيت محيط زندگي خودشان هزينه مي‌شود، تشويق كرد.»
- بازآفريني هندسه درآمدي
محمود ميرلوحي، عضو كميسيون برنامه و بودجه شوراي شهر تهران نيز درخصوص همكاري مجلس براي افزايش درآمدهاي پايدار اعلام كرد: «كميته مشترك 6نفره ميان شورا و مجلس تشكيل شده و آيين‌نامه‌هاي مربوط به آن تنظيم شده است. در آينده‌اي نزديك در اين رابطه با نمايندگان مجلس جلسه خواهيم گذاشت.» وي اضافه كرد كه توامان با اين كار ما بايد منابع پايدار را به درستي شناسايي كنيم. به اعتقاد ميرلوحي، درآمدهاي شهرداري تهران نياز به بازنگري و بازآفريني دارد.
وي با بيان اينكه چنين مسئله‌اي سبب مي‌شود هندسه درآمد و منابع شهرها ترسيم شود، افزود: «آنگونه مي‌توان برنامه توسعه شهرها رابراساس آنها تنظيم كرد.» وي همچنين خبر از تشكيل اتاق فكري براي افزايش درآمدهاي پايدار داد و گفت كه اعضاي شورا و شهردار به‌دنبال برنامه‌ريزي‌هاي لازم در اين رابطه هستند چراكه برنامه‌محوري را سرلوحه كار خود قرار داده‌اند.
- اميد به همراهي شهروندان
با آغاز شهريور‌ماه قبوض معوقه عوارض پايدار شهرداري تهران نيز به‌منظور پيگيري و تحقق درآمدهاي پايدار توزيع شد. اين در حالي است كه مديركل تشخيص و وصول درآمد شهرداري تهران اعلام كرد. بسياري از شهروندان نسبت به پرداخت معوقات خود بي‌توجه بوده‌اند.
مهدي رزمي با بيان اينكه سابقه برخي از اين معوقات عوارض به 50سال پيش برمي‌گردد، گفت: «اين عوارض رقم بسيار قابل توجهي شده اما سال به سال به مقدار آن افزوده مي‌شود.» به‌گفته وي در سال84، 20درصد شهروندان نسبت به پرداخت بموقع عوارض خود اقدام مي‌كردند اما با درنظر گرفتن طرح‌ها و جشن‌هاي تشويقي اكنون اين ميزان به 45درصد رسيده است.
وي در عين حال عنوان كرد كه برخلاف شهرهاي توسعه يافته جهان رقم دريافتي از محل عوارض نوسازي قابل توجه نيست و تعداد آنهايي كه نسبت به پرداخت عوارض بي‌تفاوت هستند، بسيار بالاتر است. رزمي گفت كه پرداخت سالانه 70 تا 80هزار تومان عوارض نوسازي رقم زيادي نيست، درحالي‌كه طبق قانون مربوط به نرخ عوارض نوسازي در سال 48، عوارض سالانه بايد نيم‌درصد ارزش روز ملك باشد. به‌عنوان مثال يك‌ملك با ارزش روز 500ميليون تومان بايد سالانه 5/2ميليون‌تومان عوارض بپردازد اما عملا اكنون نمي‌توان چنين رقمي را صادر كرد. رزمي معتقد است تشويق به پرداخت عوارض نياز به فرهنگسازي دارد و نيازمند همراهي شهروندان است و اينگونه به‌تدريج وضعيت رو به بهبود مي‌رود.