بیایید این روزهای باقیمانده از تابستان، گوشیها و کامپیوترها را به حال خودشان بگذاریم و برای سرگرمی، سراغ بازیهای واقعی برویم.
راستي چندوقت است سري به اسباببازيها نزدهاي؟
در اينجا با تعدادي از اسباببازيهاي نوجوانانه آشنا ميشوي. شايد يکي از آنها گزينهي مناسبي براي گذراندن روزهاي پاياني تابستان باشد.
- تبديل شو
با چند قطعه چوب و چرخ و حلقه، چه تعداد اسباببازي ميتواني درست کني؟ خب بگذار روشنتر بگويم. با 20 چوب، دو ملخ، 60 حلقه و 16 چرخ، چند اسباببازي درست ميکني؟
تبديلشونده، اسم يک اسباببازي ايراني است که با همين تعداد قطعه که گفته شد، ميتواني 70 اسباببازي درست کني. البته اين قصه سر دراز دارد. خودت ميتواني خلاقيت به خرج بدهي و اسباببازيهاي ديگري هم بسازي و به اين مجموعه اضافه کني.
- يك بازي آسان ولي سخت
تا بهحال کلمهي سهل و ممتنع به گوشت خورده است؟ سهل و ممتنع کاري است که در نگاه اول ساده به نظر ميآيد، اما وقتي سراغش ميروي تا انجامش بدهي، ميبيني خيلي خيلي سخت است.
بازي حلقه و ريسمان يکي از همين کارها يا بازيهاي سهل و ممتنع است. اين بازي به دو شکل انجام ميشود: يا بايد دو حلقه را از ريسمان خارج کني و يا بايد دو حلقه را به يک طرف ريسمان بياوري. به نظرت ساده است؟ امتحانش کن تا بيشتر با کلمهي سهل و ممتنع آشنا شوي!
- آوازهاي عروسك دوستداشتني من
صداي «تَکَمچيها» را ميشنوي؟ صدايشان در شهرها و روستاها پيچيده است. تکمخواني از آيينهاي باستاني ايراني است که در نوروز و جشنهاي مذهبي برگزار ميشد و در آن تکمچيها در گوشه و کنار ايران آواز ميخواندند.
تکم (تکه+م)، به معني بز نر من است. اين عروسک روي تکهاي چوب قرار ميگيرد و از شکم آن هم قطعهاي چوب آويزان ميشود. زماني که چوب بالا و پايين برده ميشود بز روي تخته به رقص درميآيد، زنگولهاش صدا ميکند و صداي عروسکگردان با آن همراه ميشود.
اگر به اجراي نمايش عروسکي علاقه داري، از تکمها غافل نشو.
- اطلاعات تا ابد ثبت شد
با اينکه بيشتر بازيهاي گروه سني نوجوان، فکري هستند، اما از وقتي يادمان ميآيد ترکيب «بازي فکري» ما را ياد همين نوع بازيها مياندازد. همين بازيهاي جعبهاي!
تعداد اين بازيها زياد است و همچنان بازيهاي جديد ديگري هم به آنها اضافه ميشوند. در اين نوع بازيها هميشه يک صفحهي مقوايي، چند مهره و تاس و کارتهاي بازي را در اختيار داري.
اين نوع بازيها بسته به فلسفهي شکلگيريشان، در مورد موضوعي خاص به ما اطلاعات ميدهند. خوبي اين دسته از بازيها اين است که نکتهها در طول بازي آنقدر تکرار ميشوند که ديگر از ذهنمان بيرون نميروند.
- روباه شازده كوچولو
همهي ما هم وقتي بچه بوديم نمكدان يا جاتخممرغي کاغذي درست ميکرديم. به احتمال زياد هيچ نوجوان دههي هفتادي و هشتادي نيست که تا حالا يکبار از اين نمكدانها يا جاتخممرغيها درست نکرده باشد.
البته شايد آنروزها نميدانستيم اين اثر هنري، يکي از بيشمار کاردستيهايي است که با کاغذ درست ميشود و اسم آن اريگامي است و البته يک کاردستي جهاني! ميبينيد؟ از کودکي بينالمللي بوديم و خبر نداشتيم!
اُريگامي يک بازي صرف نيست. اصول و قواعدش آنقدر دقيق و حساب شده است که امروزه گرههاي بسياري از رياضيات و نجوم گشوده است. راستي، اين روباه اريگامي که دارد ما را نگاه ميکند چهقدر شبيه به روباه شازدهکوچولو است!
- مهندسان جنگاساز
قدرت تمرکز بالايي داري؟ از آن دسته نوجوانهايي هستي که هميشه در کارهاي تمرکزي بهترين هستند؟ فکر ميکني قدرت تمرکزت به پاي «رابرت گرمبلر» ميرسد؟ شايد هم از آن بيشتر باشد؟!
پس بيا بازي جِنگا را تجربه كن. بازي جنگا از 54 قطعه چوب تشکيل شده. تو بايد آنها را در 18رديف سهتايي روي هم قرار بدهي. بعد از آن بازي شروع ميشود. حالا بايد از رديفهاي پايين برج، قطعهها را يکييکي برداري و بالاي برج بگذاري. اگر فقط يک لحظه تمرکزت را از دست بدهي برج فرو ميريزد.
ميگويند رابرت گرمبلر کسي بود که توانست اين برج را تا رديف 40 بالا ببرد. فكر ميكني تو بتواني جنگاي چندطبقه بسازي؟
- وقتي پاي جغرافيا در ميان است
پازلها هم که معرف حضور هستند! از کودکي با آنها بزرگ شدهايم و صد البته وقتي قرار باشد اسباببازي نوجوانان باشند ديگر خبر از تکههاي بزرگ نيست. حالا بايد فکرت را خوب به کار بيندازي و حسابي حوصله کني تا بتواني آنها را تکميل کني.
اگر به پازل و تكميل آن علاقه داري، بايد بگويم حضور آن را در عرصهي اسباببازيها مديون جغرافيا هستيم! اينطور که گفته ميشود يک نقشهکش انگيسي براي تفهيم بهتر درس جغرافيا آن را طراحي کرد، زيرا معتقد بود با کمک اين بازي ميشود جغرافيا را خيلي خوب به دانشآموزان آموزش داد.
- پيش به سوي رقابت
وقتي پاي روباتها در ميان باشد قضيه از بازي و سرگرمي فراتر ميرود. اگر به ساخت روبات علاقه داري، اما دانش برنامهنويسي کامپيوتري نداري «روکارو» گزينهي خوبي است.
تو در اين بسته در کنار آموزش ساخت بدنه و شاسي روبات، آشنايي با مدارهاي الکترونيکي و سنسورهاي گوناگون، برنامهنويسي روبات و در نهايت برنامهريزي روبات ساختهشده توسط کامپيوتر و بارگذاري آن را به صورت بلوتوث هم ياد ميگيري.
راستي، با روکارو ميتواني در مسابقات ملي روباتيک نادکاپ دانشگاه صنعتي شريف با بيش از سههزار شرکتکنندهي نوجوان از کل کشور رقابت کني.
- تكههاي شكستهي معروف يك كاشي
حتماً برايت پيش آمده ليواني از دستت بيفتد و بشکند. بعد چه کار کردهاي؟ بدو بدو و دور از چشم بزرگترها، تکهها را جمع کردهاي و داخل سطل زباله ريختهاي! مگر نه؟
با اينکه همهي ما همين واکنش را در مقابل يک ظرف شکسته نشان ميدهيم، اما افسانههاي چيني از مردي به ما ميگويند که يک روز کاشي چيني از دستش افتاد و شکست ولي تکهها را دور نريخت.
او سعي کرد تکهها را کنار هم بگذارد تا دوباره کاشي مثل روز اولش شود. در همين حال متوجه شد با قراردادن تکهها به صورتهاي گوناگون در کنار هم ميتواند اشکال مختلفي بسازد. اين افسانه، ماجراي پيدايش بازي «تانگو» را روايت ميكند.
در اين بازي بايد قطعهها را کنار هم قرار بدهي و شکلهاي گوناگوني از آنها بسازي. اينکه چند شکل ميتواني درست کني بستگي به هوش و خلاقيت خودت دارد.