علی مولوی: گفته می‌شود اولین طرح‌های وسیله‌ای شبیه به دوچرخه را «لئوناردو داوینچی»، دانشمند، مخترع و نقاش مشهور ایتالیایی در سال ۱۴۹۳ میلادی کشیده است.

اما تاريخ ثبت‌شده‌ي اختراع دوچرخه به سال 1817 ميلادي برمي‌گردد؛ يعني دقيقاً 200 سال قبل بارون «كارل‌فون دريس»، مخترع آلماني اولين نمونه‌ي دوچرخه را ساخت.

شايد اگر او اين اختراع مهم را انجام نداده بود، حالا هفته‌نامه‌اي كه در دست داريد اسم ديگري داشت! و شايد حالا نوجوان‌ها براي خريد وسيله‌ي نقليه‌ي ديگري درس مي‌خواندند و تلاش مي‌كردند تا معدل بالا بگيرند!

اما حالا اين وسيله‌ي نقليه‌ي دوست‌داشتني، سالم و مهربان با محيط‌زيست، 200 ساله شده و به همين مناسبت در سومين ويژه‌نامه‌ي چرخستان، نگاهي كوتاه مي‌اندازيم به راهي طولاني كه دوچرخه در اين دو قرن طي كرده است.

 

نقاشي «كارل‌فون دريس» سوار بر «درايسين»

 

1817

«كارل‌فون‌ دريس» مخترع آلماني، اولين نمونه‌ي دوچرخه را با نام «درايسين» در سال 1817 ميلادي ساخت كه خيلي زود در آلمان و فرانسه به وسيله‌ي جالب و محبوبي تبديل شد.

 

1858

اولين دوچرخه‌اي كه روي چرخ جلويش پدال نصب شد درواقع وسيله‌ي وحشتناكي بود كه به آن «ولوسيپيد» (دوچرخه‌ي پايي) يا «بون‌شيكر» (استخوان‌لرزان) گفته مي‌شد. سواري با قاب سفت، چرخ‌هاي چوبي و طوقه‌ي آهني آن خيلي ناراحت‌كننده و سخت بوده است.

 

«جان‌بويد دانلوپ»، مخترع تاير بادي دوچرخه

 

1866

«پني فارتينگ» كه به نام‌هاي «هاي‌ويلر» و «اوردينري» هم شناخته مي‌شود، با استانداردهاي امروز عجيب و غريب به‌نظر مي‌رسد. چرخ جلوي آن خيلي خيلي بزرگ‌تر از چرخ عقبي بود و همين، ارتفاع دوچرخه را خيلي زياد مي‌كرد، اما با اين‌حال براي مدت‌ها دوچرخه‌ي محبوب و پركاربردي بود.

 

1868

«پي‌ير ميشو» و برادران «اوليويه» اولين كارخانه‌ي توليد انبوه دوچرخه را راه‌اندازي كردند. برادران اوليويه بازرگاناني ثروتمند بودند كه داريي‌شان را با تخصص و مهارت ميشو تركيب و اين كارخانه را تأسيس كردند. آن‌ها اولين دوچرخه با نيروي بخار را نيز ساختند كه مي‌شود گفت اولين نوع موتورسيكلت بوده است.

 

1869

براي اولين‌بار از تاير لاستيکي براي دوچرخه‌ها استفاده شد که گام بلندي در توسعه و توليد و نيز قابليت‌هاي دوچرخه به‌شمار مي‌آمد.

در اين سال هم‌چنين اولين مسابقه‌ي رسمي دوچرخه‌سواري در مسير پاريس تا شهر روان، به‌فاصله‌ي 113 کيلومتر برگزار شد كه «جيمز مور» دوچرخه‌سوار انگليسي مقام نخست آن را كسب كرد. از آن زمان تا حالا فرانسه 148 سال است كه مسابقات مهم دوچرخه‌سواري دنيا را برگزار مي‌كند.

 

1870

قدمت تك‌چرخ مشهوري كه در سيرك‌ها كاربرد دارد به 147سال قبل برمي‌گردد. اين چرخ اختراع جالبي بود، اما استفاده از آن خيلي خطرناك بوده است. چون هيچ امنيتي نداشت و همه‌چيز به مهارت سواركارش بستگي داشت.

 

«چارلز مينتورن مورفي» و ركورد تاريخي يك مايل در يك دقيقه

 

1879

اساساً تا زماني كه زنجير دوچرخه اختراع نشده بود، دوچرخه‌سواري و كنترل آن كار سخت و دردناكي بوده است!  «هنري جي. لاوسن» اين اختراع مهم را انجام داد و دوچرخه‌سواري را راحت‌تر از هميشه كرد. اختراعي كه هنوز هم حتي در مدرن‌ترين دوچرخه‌ها از بخش‌هاي كليدي است.

 

1887

«توماس استيونس» آمريكايي اولين فردي بود كه دور دنيا را با دوچرخه سفر كرد؛ آن‌ هم با پني فارتينگ! سفر او از 22 آوريل 1884 در سانفرانسيسكو آغاز شد و در نهايت در ژانويه‌ي 1887 به خانه بازگشت.

 

1888

«جان بويد دانلوپ» كه دانش گسترده‌اي درباره‌ي كار با لاستيك داشت و كارخانه‌ي دانلوپ را در سال 1885 ميلادي تأسيس كرده بود، اولين تاير بادي را در سال 1888 براي سه‌چرخه‌ي پسرش ساخت.

«ويليام هيوم» دوچرخه‌سوار ايرلندي با اختراع تازه‌ي دانلوپ در همه‌ي مسابقاتش پيروز شد و ثابت كرد تاير بادشده‌ي دانلوپ چه اختراع مهمي است.

 

نقاشي «توماس استيونس» سوار بر «پني‌فارتينگ» در سفر دور دنيا

 

1890

براي اولين‌بار از آلومينيوم در ساخت بدنه‌ي دوچرخه استفاده شد. آلومينيوم فلز سبك و نرمي است كه دوچرخه را سبك‌تر از قبل مي‌كرد و قابليت كنترل و هدايت  دوچرخه را افزايش مي‌داد.

 

1891

اولين دوچرخه‌ي دونفره‌ي دنيا به‌همت «هنري بار» و «فرانك پك» ساخته شد. اين دوچرخه‌‌ي دونفره تا جنگ جهاني دوم محبوبيت بسيار زيادي در بين زوج‌هاي جوان پيدا كرده بود و استقبال از آن به‌قدري زياد بود كه بعد از توليد و عرضه در بازار خيلي زود ناياب مي‌شد!

 

1894

«آني كوهن كوپچوفسكي» كه بيش‌تر با نام «آني لاندن‌دري» شناخته مي‌شود، اولين زني بود كه دور دنيا را با دوچرخه طي كرد.

او زن قدرتمند و روشن‌فكري بود كه مي‌خواست با اين كارش نشان دهد زن‌ها هم مي‌توانند در هركاري موفق باشند.

 

«موريس گارين» و ساير شركت‌كنندگان در پايان اولين دوره‌ي مسابقات تور دو فرانس

 

1896

ورزش دوچرخه‌سواري به اولين دوره‌ي مسابقات المپيك آتن در سال 1896 راه پيدا كرد و در شش ماده برگزار شد كه فرانسه درمجموع با كسب چهار مدال طلا، يك نقره و يك برنز  در جايگاه نخست ايستاد. «پل ماسون» دوچرخه‌سوار فرانسوي به تنهايي سه مدال طلا از اين رقابت‌ها كسب كرد.

 

1899

روزي روزگاري «چارلز مينتورن مورفي»، دوچرخه‌سوار آمريكايي ادعا مي‌كرد هيچ قطاري نيست كه بتواند از او جلو بزند!

خب ممكن است اين ادعا حقيقت نداشته باشد، اما به هرحال او اولين كسي بود كه توانست ركورد يك مايل در  يك‌دقيقه را به‌دست بياورد و به‌نام خود ثبت كند.

 

1903

«تور دو فرانس» يا «تور فرانسه» معتبرترين مسابقه‌ي دوچرخه‌سواري در جهان است. اولين دوره‌ي اين مسابقات در سال 1903 ميلادي برگزار شد. اين مسابقه با مسافتي در حدود  2428 كيلومتر به مدت 19 روز ادامه داشت و «موريس گارين» دوچرخه‌سوار ايتاليايي، اولين قهرمان اين رقابت‌ها بود.

 

1921

امروزه 50درصد قطعات و تجهيزات دوچرخه‌هاي در جهان را شركت ژاپني «شيمانو» توليد مي‌كند. اين شركت را «شوزابورو شيمانو» در سال 1921 ميلادي تأسيس كرد كه حالا نيز به‌دست نوادگانش اداره مي‌شود.

 

1970

«چارلي كلي» و «گري فيشر» دوچرخه‌ي كوهستان را ساختند. اين دوچرخه استحكام بالايي داشت و مناسب استفاده در مسيرهاي سخت كوهستاني و صخره‌هاي شيب‌دار بود. 26سال بعد نيز در المپيك آتلانتا در سال 1996، مسابقات دوچرخه‌ي كوهستان به المپيك راه پيدا كرد.

 

1989

سال 1989، دولت استراليا براي جلوگيري از آسيب‌هاي جدي و مرگ و مير ناشي از حوادث دوچرخه‌سواري، اولين قوانين کلاه ايمني در جهان را تصويب کرد و همه‌ي دوچرخه سواران را موظف به پوشيدن کلاه ايمني كرد.

 

«آني لاندن‌دري» و دوچرخه‌اش در سفر دور دنيا

 

2015

«برادلي ويگينز» دوچرخه‌سوار مشهور انگليسي كه پنج مدال طلا، يك نقره و دو برنز المپيك را در كارنامه دارد توانست ركورد دوچرخه‌سواري در ساعت را بشكند و مسافت 54 كيلومتر و 526 متر را به‌نام خود ثبت كند.

 

2017

هرچه‌قدر به جلو مي‌رويم دوچرخه‌ها هم مثل بقيه‌ي وسايل زندگي با تكنولوژي، همراه و پيشرفته‌تر مي‌شوند. مثل دوچرخه‌هايي كه امروزه با نيروي باتري‌هاي خورشيدي كار مي‌كنند يا دوچرخه‌هايي كه به ابزارك‌هايي خاص و كارآمد مجهز شده‌اند.

 

«لئون فللامنگ» و «پل ماسون»، صاحبان چهار مدال طلاي فرانسه در المپيك 1896