همين چند وقت قبل دولت ترامپ قرارداد ۱.۲ميليون دلاري فروش تسليحات به تركيه را لغو كرد و آلمان هم در اقدامي مشابه همه قراردادهاي فروش تسليحات به آنكارا را به حالت تعليق درآورده است.رجب طيب اردوغان، رئيسجمهور تركيه هر چند طي ديدار خود ترامپ را «دوست عزيز» خود خواند اما بهتازگي در مصاحبه خود با شبكه پيبياس بهشدت به دولت ترامپ تاخته بود و آمريكا را متهم به مسلح كردن گروههاي تروريستي كرد.
او در انتقاد شديداللحن از واشنگتن بهخاطر لغو قرارداد فروش سلاح به تركيه گفته بود: وقتي ما نميتوانيم اين تسليحات را دريافت كنيم شما (آمريكا) چرا آنها را به تروريستها ميدهيد؟ وقتي به اين سؤال پاسخ داده نميشود ما درباره شراكت استراتژيك متأسف هستيم.
- اختلاف عميق درباره كردهاي سوريه
منظور اردوغان درباره مسلح كردن گروههاي تروريستي بيشتر متوجه گروههاي كرد سوريه است. ترامپ در ماه مي بهصورت رسمي مجوز ارسال تسليحات راهبردي و مهم را به گروههاي كرد ازجمله يگانهاي مدافع خلق (يپگ) صادر كرد. اين نيروها بهشدت از سوي آمريكا حمايت ميشوند و اكنون به همراه نيروهاي نظامي واشنگتن مشغول عملياتي گسترده در رقه، پايتخت خودخوانده داعش در سوريه هستند.
تركيه مدتهاست كه خواستار توقف و همكاري آمريكا با نيروهاي كرد سوريه است اما واشنگتن همواره به اين مسئله بيتوجهي كرده است. آنكارا حتي پيشنهاد جايگزيني نيروهاي نظامي اين كشور به جاي نيروهاي كرد در عمليات رقه را داده بود اما آمريكا اين مسئله را نپذيرفت.
تركيه و آمريكا مدتهاست درباره حمايت واشنگتن از نيروهاي كرد سوريه ازجمله در عمليات آزادسازي رقه اختلافات گسترده دارند اما در اقدامي بيسابقه خبرگزاري دولتي آناتولي چندي پيش اقدام به افشاي محل سري ۱۰پايگاه آمريكا در سوريه كرد.
با اين حال ترامپ در جريان ديدار خود با اردوغان او را ستود و گفت او به يكي از دوستان نزديكش تبديل شده است. ترامپ گفت: تصور ميكنم كه ما حالا نزديكتر از هميشه هستيم.
اين مسئله با انتقادهاي مختلف كساني روبهرو شد كه اردوغان را به سركوب گسترده مخالفان در داخل تركيه متهم ميكنند. دولت تركيه از زمان كودتاي نافرجام اين كشور بيش از 50 هزار نفر را بازداشت يا دستگير كرده است. همچنين ۱۴۰هزار نفر در ارتباط با اين كودتا از كارهايشان بركنار شدهاند و اين جريان همچنان با برقراري وضعيت اضطراري ادامه دارد.
- بحران اختلافها با ناتو
مسئله خريد سامانه موشكي اس۴۰۰ تركيه از روسيه مسئلهاي نيست كه اعضاي ناتو بتوانند بهراحتي از كنار آن بگذرند. مقامهاي تركيه بهتازگي قرارداد خريد اين سامانه موشكي را با مسكو نهايي كردند و از تمايل خود براي خريد نسلهاي بعدي اين سامانه خبر دادهاند. خريد اين سامانه راهبردي از روسيه از سوي كشوري كه دومين ارتش بزرگ ناتو بهحساب ميآيد اقدامي بحرانآفرين در اين پيمان نظامي است.
هفته گذشته وزير دفاع آلمان اعلام كرد كه تمام قراردادهاي فروش تسليحات اين كشور به تركيه به حالت تعليق درميآيد. ريچارد هاس، رئيس شوراي روابط خارجي آمريكا هم چندي پيش اعلام كرد كه بازنگري عضويت تركيه در ناتو با توجه به تضادش با اصول ليبراليسم، خريد تسليحات روسي و همچنين در خطر قرار دادن امنيت نظاميان آمريكا در سوريه اكنون قابل توجيه است.
هرچند در ميان اعضاي ناتو فروش تسليحات امري عادي است اما دولت آلمان قصد دارد تا همه اعضاي ناتو را به تنبيه تركيه ترغيب كند كه در اين ميان آمريكا هم نقش مهمي خواهد داشت. دولت تركيه بهشدت به اين مسئله اعتراض داشته و خواستار تغيير موضع سريع ناتو شده است. مقامهاي تركيه اعلام كردهاند كه اين اقدام باعث تضعيف مبارزه با تروريسم در منطقه ميشود.