مشاهدات خبرنگار همشهري از اين گورستان باستاني مشخص كرد كه اين گورستان داراي 250گوردخمه خانوادگي است و 6هكتار از وسعت اين گورستان تاكنون قطعي شده است.
باستان‌شناسان همچنين موفق به يافتن پديده‌اي عجيب در محوطه باستاني وستمين شده‌اند. آنها دريافته‌اند كه درست در كنار گوردخمه‌هاي اشكاني و ديوار به ديوار آنها ديوارهاي يك قلعه باستاني وجود دارد و اكنون در پي يافتن پاسخي براي اين سؤال هستند كه چرا يك گورستان وسيع درست ديوار به ديوار قلعه باستاني احداث شده است.
- شهر پنهان اشكاني يا دژ نظامي؟
محوطه باستاني وستمين از اين جهت اهميت دارد كه وسيع‌ترين گورستان باستاني متعلق به دوره اشكاني را در خود جاي داده است و همچنين بخش شهري پنهان در داخل اين محوطه باستاني 15هكتاري وجود دارد كه پيش‌بيني مي‌شود علاوه بر آنكه يك دژ نظامي و محوطه‌اي پادگاني از دوره اشكانيان براي ارتباط با شهر نظامي اشكاني در دشت سمنان بوده است محل زندگي مردم نيز بوده و يك روستاي باستاني وسيع است.
محوطه باستاني وستمين پس از آن كشف شد كه در سال 88پيمانكاران گازرساني به روستاهاي مازندران در حال تراشيدن كوه‌ها براي خواباندن لوله‌هاي گاز در دل زمين بودند و در همين فعاليت‌ها بود كه لودرها يك سرباز اشكاني را با تجهيزات و لباس نظامي كامل از دل يك گوردخمه بيرون كشيدند و بدين‌ترتيب محوطه باستاني وستمين از دل خاك بيرون آمد. با اين اتفاق، پژوهشگاه ميراث فرهنگي كشور وارد ماجرا و پيگيري‌ها براي تغيير مسير خط لوله گاز آغاز شد. پس از آن باستان‌شناسان به محوطه وستمين اعزام شدند تا كاوش‌هاي نجات‌بخشي براي تعيين عرصه و حريم اين محوطه آغاز شود. شركت گاز نيز 1ميليارد و 620ميليون تومان بودجه اختصاص داد تا به‌عنوان مجري پروژه بزرگ گازرساني اين مبلغ صرف نجات‌بخشي محوطه باستاني وستمين شود.
باستان‌شناسان در كاوش گوردخمه‌ها همچنين معماري آنها را جالب توصيف كردند. عبدالمطلب شريفي، سرپرست كاوش‌هاي باستان‌شناسي وستمين درخصوص معماري گوردخمه‌ها به همشهري گفت: گورستان باستاني وستمين داراي 2بخش شرقي و غربي است كه بخش شرقي آن در عمليات حفاري گاز و همچنين در فعاليت‌هاي كشاورزي و شخم زدن محوطه آسيب ديده است و بخش غربي آن نيز داراي گوردخمه‌هاي خانوادگي است كه از يك راهروي ورودي و مقبره تشكيل شده است.
مشاهدات خبرنگار همشهري از داخل يكي از گوردخمه‌هاي گشوده شده نيز بيانگر آن است كه اشكانيان از اين گوردخمه‌ها به‌عنوان مقبره خانوادگي استفاده كرده‌اند و اشياي موجود در آنها نيز شامل مواد غذايي همچون تخم مرغ و ظروف تدفيني است كه ظروف مختص كودكان در اندازه كوچك‌تر است.
- استقرار در وستمين از اشكاني تا صفوي
به گزارش همشهري، موضوع ديگري كه باستان‌شناسان در بررسي‌هاي محوطه باستاني وستمين به آن دست يافته‌اند وجود آثاري از دوره صدر اسلام تا دوره صفوي در اين محوطه باستاني است كه مشخص مي‌كند استقرار در محوطه باستاني وستمين تنها محدود به دوره اشكاني نبوده و وجود نشانه‌هاي معماري دوره صفوي و سفال‌هاي متعلق به اين دوره در يكي از سازه‌هاي معماري نزديك به محوطه وستمين همراه با تنورستان و خمره‌هاي نگهداري گندم و مواد غذايي به‌دست آمده است.
محوطه باستاني وستمين اكنون تبديل به معماي جديد باستان‌شناسان براي يافتن كاربري اين محوطه وسيع باستاني با توجه به وسعت محوطه گورستاني و ارتباط قلعه و روستاي باستاني موجود در اين محوطه با گوردخمه‌هايي كه اعضاي يك خانواده حتي تا 5نفره در آن دفن شده‌اند و مقبره سربازان اشكاني با تجهيزات كامل نظامي و مقبره اسب‌ها در اين محوطه كشف شده است. بيشترين تجهيزات به‌دست آمده از اين گورستان نيز شمشير، سرپيكان و تير و خنجر و مهرهايي از جنس شيشه وعقيق تراشيده شده با نقوش حيواني به‌ويژه گوزن بوده كه بخشي از آنها همراه با ظروف تدفيني در موزه ساري به نمايش درآمده است.
- كشف تدفين اسب در دوره اشكاني
عبدالمطلب شريفي، سرپرست هيأت كاوش‌هاي باستان‌شناسي وستمين به همشهري گفت: آنچه براي ما مسجل است اين است كه محوطه گورستاني وستمين 6هكتار مساحت دارد و در بررسي‌هاي سطح خاك نيز مشخص شده كه وسعت محوطه باستاني وستمين به همراه سازه‌هاي معماري داخل آن بيش از 15هكتار است. به گفته وي، در دوره اشكاني 13شيوه تدفين وجود داشته كه 2مورد از آنها تاكنون در بازگشايي گوردخمه‌هاي وستمين شناسايي شده است. نخست تدفين‌هاي جنيني است كه در گوردخمه‌هايي با ساختار معماري سه بخشي شامل راهرو و ورودي و آرامگاه است و نمونه ديگر تدفين به‌صورت طاق باز است كه بيشتر در بخش شرقي گورستان يافت شده و ساختار معماري آنها نيز چاله‌تدفين است. بررسي بيشتر باستان‌شناسان مشخص كرد كه تدفين اسب نيز به‌عنوان يكي از عادات تدفيني اشكانيان در اين محوطه باستاني انجام شده است.