اين روز هم مانند چندمناسبت ديگر، فرصتي است براي طرح مشكلات محيطزيستي كوهها و يادآوري ضرورتِ گام برداشتن براي تخفيف اين مشكلها. برنامههاي جمعآوري زباله، همچنان يكي از ضرورتهاي كنش محيطزيستي و يكي از مؤثرترين راهها براي جلب توجه و مشاركت همگان به امر محيطزيست است.
شوربختانه كساني هستند كه اين كار را كوچك ميگيرند يا تخطئه ميكنند، بهويژه آن دسته از مديران دولتي كه نميخواهند سازمانهاي غيردولتي را در تصميمگيريها و تصميمسازيها مشاركت دهند، يا آن دسته از گردانندگان سازمانهاي ظاهرا غيردولتي و داوطلب كه درواقع پيمانكاران پروژههايي درآمدزا هستند. اين اشخاص، گاه در مقام تحقير، فعالان برنامههاي پاكسازي را «آشغال جمعكن»هايي ميخوانند كه تخصصي ندارند و ادعا ميكنند كه «شأن» خودشان بالاتر از اين كارهاست.
اما واقعيت اين است كه اين افراد غالبا بيعملي خويش، يعني تن ندادن به كارهاي بهراستي داوطلبانه را با اين اظهارنظرها پوشش ميدهند. اگر هم بخواهيم خيلي خوشبينانه بگوييم، اين افراد به نقش مهمي كه برنامههاي پاكسازي طبيعت در حساسسازي افكار عمومي داشته، آگاه نيستند.
در سراسر جهان، فعالان واقعي محيطزيست در مناسبتهاي مختلف اقدام به بسيج مردم براي جمعآوري زبالههاي رهاشده ميكنند؛ از قله اورست تا درهها و جنگلها و ساحلها، ميدان عملِ اين زنان و مردان بيادعاست. در ايران هم از حدود 30 سال پيش، برنامههاي سازمانيافتهاي براي پاكسازي مسيرهاي كوهنوردي آغاز شد كه در مراحل نخست، بهويژه در علمكوه، دماوند و كوههاي شمال تهران نمود داشت. اين حركت كوهنوردانِ دوستدار طبيعت، سرآغاز جنبشي اجتماعي با هدف حفظ محيطزيست شد كه امروزه دستاورد آن را در جامعه به شكل حضور صدها سازمان غيردولتي ثبتشده و هزاران گروه و جمع دوستانه طرفدار محيطزيست ميبينيم.
نبايد فراموش كرد كه هنوز يكي از بزرگترين معضلهاي كشور ما، موضوع مديريت پسماند است؛ حل اين مشكل در گرو افزايش آگاهي و انجام اقدامهاي فردي، جمعي و ملي است. افرادي كه در حركتهاي پاكسازي شركت ميكنند، هم آگاهي محيطزيستي ديگران را افزايش ميدهند، هم به احياي زيبايي يك محيط (ولو بسيار كوچك) كمك ميكنند و هم مطالبهگر ميشوند و از اين رهگذر مسئولان نهادهاي عمومي را وادار به ايفاي درست وظيفهشان ميسازند.شايسته است در يكي دو هفتهپيشِرو، ساعتي از وقت طبيعتگردي خود را به جمعآوري زبالههاي رهاشده اختصاص دهيم تا اداي ديني كرده باشيم به زمين باسخاوت و يادآوري به آناني كه مسئوليت خويش را فراموش كردهاند.