به گزارش همشهري، اسناد خزانه، صكوك، اوراق مشاركت و ساير اوراق بدهي ابزارهايي هستند كه مي‌توانند در تسويه بدهي شركت‌ها و دولت‌ها به‌كار گرفته شوند. از 3سال پيش كه دولت به چنين مزيت اعجاب‌برانگيزي در بازار سرمايه پي برد، براي پرداخت بدهي 700هزار ميليارد توماني‌اش، بندي را درقوانين بودجه سالانه گنجاند كه براساس آن سالانه هزاران ميليارد تومان اسناد خزانه براي پرداخت و تسويه بدهي‌هاي دولت منتشر مي‌شود. هم‌اكنون ارزش بازار بدهي در بورس و فرابورس به 35هزارميليارد تومان رسيده است.
براساس آنچه محمدعلي نجفي، شهردار تهران روز دوشنبه اعلام كرد: شهرداري تهران هم‌اكنون 16هزار ميليارد تومان به بانك‌ها (عمدتا بانك شهر)، 9هزار ميليارد تومان به پيمانكاران و 5هزار ميليارد تومان نيز براي پروژه‌هاي باز بدهكار است. به‌عبارتي ديگر شهرداري تهران 30هزار ميليارد تومان بدهي قطعي دارد؛ يعني شهرداري تهران 1.7برابر كل بودجه سال‌جاري خود بدهي قطعي دارد.
- راهكار بازار سرمايه
به‌دنبال مشخص شدن بدهي 30هزار ميليارد توماني شهرداري تهران محمود خواجه نصيري، مديرعامل شركت تأمين سرمايه آرمان در پاسخ به همشهري از اعلام آمادگي بازار سرمايه براي تأمين مالي بدهي‌هاي شهر تهران و تاسيس صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري شهري خبر داد و گفت:بازار سرمايه مي‌تواند در بازپرداخت بدهي‌هاي شهرداري كه به تازگي 30هزار ميليارد تومان اعلام شده است به كمك شهرداري تهران بيايد.
- اخلال در پروژه‌هاي شهري
او توضيح داد:رقم بالاي بدهي شهرداري به پيمانكاران باعث مي‌شود كه فرايند اجراي پروژه‌ها با خلل جبران ناپذيري مواجه شود واگر در مورد بدهي‌ها چاره‌انديشي نشود در آينده مشكلات بيشتري به‌وجود مي‌آيد، براي اينكه ساختار مالي شهرداري تهران به فرايند عادي خود بازگردد ابتدا شهردار تهران بايد فرايند نحوه بازپرداخت بدهي‌هاي شهرداري را اصلاح كند. او با تأكيد بر اينكه براي توسعه شهر در آينده، ابتدا بايد تكليف بدهي‌هاي فعلي مشخص شود، گفت: پيشنهاد ما اين است كه شهرداري تهران از طريق انتشار اوراقي نظير اسناد خزانه، بدهي‌هايش را پرداخت كند، اين همان كاري است كه دولت براي تعيين تكليف بدهي‌هايش انجام داد.
- فروش تراكم با اسناد خزانه
خواجه نصيري با بيان اينكه بازار سرمايه نشان داده از آمادگي لازم براي انتشار و جذب اوراق بدهي شهرداري برخوردار است، پيشنهاد كرد: شهرداري تهران مي‌تواند فروش تراكم و پرداخت انواع عوارض شهري را از طريق انتشار اوراق خزانه ساماندهي كند و بازاري نظير اوراق حق تقدم تسهيلات مسكن، در بازار سرمايه، براي معاملات ثانويه اوراق بدهي خود تشكيل بدهد. او افزود: با اين روش شهرداري مي‌تواند به سرعت منابع مالي مورد نيازش را تأمين و بدهي‌هايش را تسويه كند.
- استقبال از توقف فروش هولوگرام
او ضمن استقبال از توقف فروش هولوگرام در شهرداري تهران ادامه داد: به‌عنوان يك متخصص بازار سرمايه پيشنهاد مي‌كنم شهرداري تهران همزمان با توقف فروش هولوگرام، پروسه فروش تراكم را هم ازطريق انتشار اوراق بدهي در بورس يا فرابورس ساماندهي كند، به اين معني كه متقاضيان خريد تراكم، پروسه فعلي را براي اخذ مجوز تراكم، تا قبل از مرحله پرداخت مبلغ خريد تراكم، انجام دهند ولي به جاي پرداخت مستقيم به سمت بازار سرمايه و خريد اوراق بدهي بابت تراكم هدايت شوند.
- نمونه جهاني
خواجه‌نصيري افزود: اين مدل نمونه‌هاي جهاني نيز دارد به‌طوري كه در بسياري از شهرهاي دنيا به جاي دريافت عوارض، از شهروندان متقاضي خدمات، سهم سرمايه‌گذاري دريافت مي‌كنند يعني شهروندان به جاي پرداخت عوارض، پول خود را به صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري شهرداري‌ها واريز مي‌كنند. به گفته او، از اين طريق از يك طرف مردم در پروژه‌هاي شهري به‌طور مستقيم مشاركت مي‌كنند و از سوي ديگر منابع مالي پايدار براي شهرداري ايجاد مي‌شود.
او با اشاره به اينكه شهرداري‌ها سهم بزرگي از بازار بدهي جهان را در اختيار دارند، گفت:اوراق شهرداري‌ها تا 20درصد از كل بازار بدهي دنيا را در اختيار دارد. در ايران نيز سهم شهرداري‌ها در بازار اوراق بدهي خيلي كم نبوده است اما برخي مشكلات كه اخيرا به‌وجود آمده روند انتشار اوراق بدهي شهرداري‌ها را دچار مشكل كرده است.
- چالش جديد شهرداري‌ها
مديرعامل تأمين سرمايه آرمان با اشاره به آن دسته از اوراق بدهي شهرداري‌ها كه تاكنون منتشر شده است، گفت: بازپرداخت سود اوراق مالي شهرداري‌ها به‌علت اينكه پرداخت 50درصد از سود و اصل سرمايه‌گذاري در اين اوراق را، دولت و 50درصد ديگر را شهرداري‌ها تضمين كرده‌اند، دچار مشكل شده و در عين حال ريسك نكول اين اوراق هم افزايش يافته است به همين دليل شهرداري‌ها بايد خيلي سريع براي حل اين مشكل فكري بكنند.
- حل مشكلات انباشته
خواجه‌نصيري در ادامه با بيان اينكه سال‌هاست در شهرداري‌ها به جاي اينكه مشكلات حل شوند به آينده نامعلومي موكول مي‌شوند، گفت: مشكلات ناشي از انباشت بدهي‌ها در شهرداري‌ها در حال افزايش است، به همين دليل اگر شهرداران جديد تكليف بدهي‌ها را مشخص نكنند قطعا روند توسعه شهري در آينده دچار اختلال خواهد شد.
- ابزار مدرن به جاي سنتي
مديرعامل تأمين سرمايه آرمان ادامه داد: پيشنهاد مي‌كنم شهرداران جديد در 4سال آينده به جاي مدل‌هاي سنتي تأمين مالي در اداره شهر، روش‌هاي مدرن را هم تجربه كنند و ما در اين زمينه حاضريم به همه شهرداري‌ها كمك و مشاوره ارائه بدهيم.
- تأمين مالي بافت فرسوده و مترو
او با بيان اينكه در شهرداري‌ها با 2منبع مصرف پول مواجهيم يكي براي طرح‌هاي توسعه و يكي هم براي بازپرداخت بدهي‌هاي قبلي، گفت:در حوزه توسعه عمدتا مصارف پول در بخش توسعه مترو و نوسازي بافت فرسوده است. او افزود:شهرداري‌ها مخصوصا شهرداري تهران ناگزيرند براي تأمين مالي پروژه‌هاي در حال اجرا در اين دو حوزه، هم اوراق مشاركت منتشر كنند و هم صندوق‌هاي پروژه تاسيس كنند، اما به‌دليل اينكه پروژه‌هاي شهري عمدتا به‌صورت بالقوه سودآور نيستند نمي‌توانند بدون حمايت دولت و ساختارهاي دولتي اجرا شوند. خواجه‌نصيري تأكيد كرد: بنابراين دولت‌ها حتما بايد در كنار طرح‌هاي توسعه‌اي شهرداري‌ها قرار گيرند و بخشي از هزينه‌ها را متقبل شوند.
- گلايه از شهرداري‌ها
خواجه‌نصيري در ادامه به ذكر يك گلايه از شهرداري‌ها پرداخت و گفت: درحالي‌كه ابزار‌هاي مالي بسياري در بازار سرمايه براي تأمين مالي شهرداري‌ها وجود دارد، كه مي‌تواند جايگزين منابع درآمدي آسيب‌زا نظير تراكم‌فروشي شود، اما متأسفانه تأمين سرمايه آرمان به‌عنوان تنها نهاد تأمين سرمايه‌اي كه به نوعي به شهرداري‌ها وابسته است، تاكنون شاهد مراجعه هيچ‌يك از شهرداري‌ها و شهرداران براي اخذ مشاوره و تأمين مالي از طريق ابزار‌هاي مالي بازارسرمايه نبوده است.
- ظرفيت بازار بدهي
مديرعامل تأمين سرمايه آرمان با تأكيد بر اينكه هم‌اكنون ارزش بازار بدهي در بازار سرمايه به 35هزار ميليارد تومان رسيده است، گفت: پيش‌بيني ما اين است كه تا پايان سال 50درصد يعني معادل 15درصد ديگر به ظرفيت موجود اوراق بدهي در بازار سرمايه اضافه خواهد شد.