هرچند كردهاي عراق همچنان خوشحال از برگزاري همهپرسي هستند اما واكنشهاي جهاني پس از برگزاري همهپرسي نشان ميدهد كه اكثريت مطلق كشورها و نهادهاي بينالمللي حاضر به پذيرش نتايج اين همهپرسي نخواهند بود.همهپرسي جدايي اقليم كردستان با وجود مخالفت شديد دولت عراق و كشورهاي همسايه بهويژه تركيه و ايران برگزار شد. آمريكا، اتحاديه اروپا و شوراي امنيت سازمان ملل متحد هم خواستار تعويق اين همهپرسي شده بودند.
حيدر العبادي، نخستوزير عراق در نخستين واكنش خود پس از برگزاري همهپرسي اعلام كرد كه بغداد هرگز نتايج همهپرسي جدايي كردستان را به رسميت نشناخته و با آن تعامل نخواهد كرد. او بار ديگر تأكيد كرد كه اين همهپرسي بدون حمايت جامعه مدني و برخلاف قانون اساسي برگزار شد.
تركيه و عراق همچنين روز گذشته اقدام به برگزاري يك مانور مشترك نظامي در نزديكي مرز منطقه كردستان عراق كردند. نيروهاي نظامي عراق به اين منظور به منطقه مرزهاي جنوبي تركيه با عراق اعزام شدهاند.وزارت خارجه انگليس هم در بيانيهاي اعلام كرده اين كشور اين همهپرسي را تأييد نميكند و به حمايتهاي خود از حفظ حاكميت ملي و تماميت ارضي عراق ادامه ميدهد. در اين بيانيه وزير امور خارجه انگليس تأكيد كرده است كه هر نوع همهپرسي بايد با موافقت دولت عراق برگزار شود.
كاخ سفيد هم در بيانيهاي با هشدار درباره پيامدهاي اين همهپرسي اعلام كرده كه عراق بهصورت يكپارچه ميتواند داعش را شكست دهد.وزارت امور خارجه آمريكا هم با ابراز نااميدي بسيار از برگزاري همهپرسي هشدار داده كه اين مسئله باعث افزايش و گسترش ناامنيها براي اقليم كردستان و ساكنانش خواهد شد.
دولت آلمان هم روز گذشته به مقامهاي اقليم كردستان عراق درباره هر نوع اقدام يكطرفه براي جدايي هشدار داد. زيگمار گابريل، وزير امور خارجه آلمان با انتقاد از مقامهاي كردستان عراق بهخاطر برگزاري اين همهپرسي بدون موافقت دولت عراق و جامعه بينالمللي، گفت: اين همهپرسي هيچ تأثير الزامآوري بهويژه با توجه به مناطق مورد مناقشه ندارد. از همه طرفها ميخواهيم كه از هر نوع اقدام تنشآميزي جلوگيري كنند.
رجب طيب اردوغان، رئيسجمهور تركيه هم روز گذشته بار ديگر هشدار داد كه همه گزينههاي تركيه اعم از تدابير اقتصادي تا تدابير نظامي هوايي و زميني در پاسخ به اين همهپرسي روي ميز هستند. او مسعود بارزاني، رئيس منطقه كردستان عراق را متهم به خيانت بهخاطر برگزاري همهپرسي كرده و گفت: كردهاي عراق اگر تركيه جلوي عبور كاميونهاي آنها از مرز را بگيرد، دچار قحطي خواهند شد. او هشدار داد كه هر نوع اقدامي براي جدايي منطقه كردستان عراق خطر يك جنگ قومي را در منطقه بهدنبال خواهد داشت.
خالد جارالله، معاون وزير امور خارجه كويت هم روز گذشته در جمع خبرنگاران گفت: موضعگيري هميشگي دولت كويت حمايت از عراق يكپارچه، مستقل، امن، باثبات و برخوردار از حاكميت ملي است. او ابراز اميدواري كرد كه اين همهپرسي بر منطقه تأثير نگذارد و منطقه شاهد بقاي عراق يكپارچه و متحد باشد.
همچنين معاون دبيركل اتحاديه عرب تأكيد كرده همهپرسي اقليم كردستان عراق دشواري و دردسري براي كل منطقه است و آنچه اكنون در اقليم كردستان عراق در حال رخدادن است، نمونهاي از تقسيمشدن منطقه بهحساب ميآيد.آنتونيو گوترش، دبيركل سازمان ملل هم تأكيد كرده كه اين سازمان از حاكميت و تماميت ارضي عراق حمايت ميكند.
وزارت خارجه عراق هم از مخالفت اسپانيا با همهپرسي جدايي كردستان خبر داده است. كرملين هم اعلام كرده كه روسيه از وحدت و تماميت ارضي عراق حمايت ميكند. اتحاديه اروپا هم بار ديگر نسبت به ناديدهگرفتن درخواستها براي برگزارنشدن همهپرسي در شمال عراق ابراز تأسف و برگزاري همهپرسي را محكوم كرد.
- نتايج در هالهاي از ابهام
اقليم كردستان عراق حدود ۵.۲ ميليون نفر جمعيت دارد. مقامهاي كردستان عراق در حالي از مشاركت ۷۲ تا ۷۸ درصدي در همهپرسي جدايي خبر دادهاند كه تاكنون هيچ منبعي تعداد واجدين شرايط شركت در اين همهپرسي را اعلام نكرده و اين مسئله نتايج را در هالهاي از ابهام قرار داده است.
نتايج اوليهاي كه رسانههاي منطقه اقليم كردستان عراق منتشر كردهاند تا لحظه تنظيم خبر تنها شمارش ۲۸۲ هزار و ۱۷ رأي را نشان ميدهد كه براساس اعلام كميسيون انتخابات ۹۳.۲۹ درصد آرا مثبت بوده است. بهنظر ميرسد شمارش آرا با كندي صورت ميگيرد و مقامهاي منطقه كردستان اعلام نتايج را به 3روز پس از همهپرسي موكول كردهاند. برخي اعتقاد دارند كه مقامهاي اين منطقه براي برآورد واكنشها و شرايط اعلام نتايج را به تعويق انداختهاند.
نخستوزير به نيروهاي امنيتي دستور داده كه براي اقدام نظامي جهت حفاظت از شهروندان در مناطق مورد مناقشه ازجمله كركوك آماده باشند.نيروهاي حشدالشعبي هم با صدور بيانيهاي اعلام كردهاند كه حاضرند براي حفاظت از شهروندان در كركوك و ساير مناطق مورد مناقشه با پيشمرگههاي كرد وارد نبرد شوند.
رسانههاي تركيه همچنين از برگزاري يك جلسه محرمانه ميان كردها با حضور نمايندگاني از آمريكا و فرانسه در منزل هوشيار زيباري خبر دادهاند؛ جلسهاي كه گفته ميشود در آن براي بزرگتركردن كردستان تصميمگيري شده است. ينيشفق مدعي شده در اين جلسه تأكيد بر آن بوده كه بايد نقشه كردستان از وضعيت كنوني بزرگتر شود، گذرگاههاي مرزي كردستان عراق و سوريه برداشته و از يك شناسنامه و پاسپورت مشترك براي شهروندان كرد استفاده شود.
- معلم: خودمختاري كردهاي سوريه قابل مذاكره است
وزير خارجه سوريه اعلام كرده كه ايجاد نظام خودمختاري براي كردها در سوريه مسئلهاي است كه درصورت ايجاد آن در مرزها ميتوان درباره آن مذاكره كرد. او گفت: آنها در سوريه خواهان نوعي اداره خودمختاري در چارچوب مرزهاي كشور هستند و اين مسئلهاي است كه ميتوان درباره آن مذاكره كرد. معلم همچنين تاكيد كرد :
درگیریهای اصلی در سوریه در آستانه پایان یافتن است. ما در حال نوشتن فصل آخر بحران هستیم. وی همچنين مخالفت قاطع دولت سوریه با همه پرسی استقلال اقلیم کردستان را اعلام کرد و گفت که سوریه از وحدت عراق حمایت میکند.