براساس اين تفاهمنامه كه تحت عنوان «تفاهمنامه بهسازي و احياي پارك پرديسان» به امضاي رئيس سازمان حفاظت محيطزيست و شهردار تهران رسيد، قرار است مديريت پارك پرديسان با حفظ مالكيت براي 15سال به شهرداري تهران واگذار شود.
واگذاري مديريت پرديسان يكبار پيش از اين در دولتدهم هم نام اين پارك را بر سر زبانها انداختهبود اما در آن زمان با مخالفت كارشناسان و فعالان محيطزيست و موضعگيري معصومه ابتكار كه رياست كميته محيطزيست شوراي شهر را برعهده داشت و نيز فشار رسانهها ناكام ماند؛ اكنون مديرعامل سازمان بوستانها و فضاي سبز شهرداري تهران در واكنش به نگراني كارشناسان و دوستداران محيطزيست ميگويد كه قرار نيست هيچ اقدامي مغاير با طرح جامع پارك پرديسان صورت بگيرد.
نگراني كارشناسان محيطزيست اما روز جمعه گذشته و در پي بازديد اتفاقي دكتر حسين آخاني، استاد گياهشناسي دانشگاه تهران شدت گرفت. او در گزارشي كه با تصاوير متعدد در فضاي مجازي منتشر كرد، از پاكتراشي گونههاي بومي در سطح وسيعي از پارك پرديسان خبر داد و با استفاده از تعبير «گياهكشي در پرديسان» اين رويداد را غيرمسئولانه و مغاير با روح طرح جامع پارك پرديسان اعلام كرد.
علي محمد مختاري كه بيش از 30سال است مديرعامل سازمان بوستانها و فضاي سبز شهرداري تهران است و خود را خادم و باغبان مردم تهران ميخواند، در واكنش به آنچه در پرديسان رخ داده به همشهري گفت: كه آنچه در پرديسان اتفاق افتاده در واقع نظافت و پاكسازي زبالهها بوده است و صرفا با هدف سروسامان دادن به وضعيت نامناسب پرديسان انجام شده و هيچ جاي نگراني نيست.
مختاري درباره تفاهمنامه امضاشده ميان سازمان حفاظت محيطزيست و شهرداري هم گفت: هيچ واگذارياي صورت نگرفته و همانطور كه در متن اين تفاهمنامه آمده است، اين تفاهمنامه «جهت حفظ يكپارچگي مديريت بوستانهاي فوق، مديريت ساماندهي و بهسازي و بهرهبرداري بوستان طبيعت پرديسان به شهرداري تهران در چارچوب طرح جامع پارك، موضوع تفاهمنامه است».
مديرعامل سازمان بوستانها و فضاي سبز شهرداري تهران با تأكيد بر حفظ گونههاي ارزشمند گياهي موجود در پرديسان گفت: آنچه براي ما اصل است، طرح جامع پارك پرديسان است و هرگونه اقدامي در قالب و چارچوب اين طرح با نظر متخصصان و كارشناسان محيطزيست عملياتي خواهد شد با اين هدف كه پوشش گياهي اين پارك بهعنوان سرمايههاي طبيعي و فلور گياهي شهر حفظ شود.
او با اشاره به حساسيت سازمان بوستانها و فضاي سبز شهري براي حفاظت از ميراث طبيعي و حفظ گونههاي گياهي بومي يادآور شد: 4ماه قبل بخش قابلتوجهي از پوشش گياهي پرديسان بهدليل آتشسوزي نابود شد و اگر شهرداري براي خاموشكردن آتش اقدام نكرده بود، بخش عمده پوشش گياهي پرديسان اكنون وجود نداشت.
مختاري گفت كه كلانتري هنگام امضاي تفاهمنامه گفتند كه سازمان محيطزيست اعتبار ندارد و از شهرداري براي حفظ سرمايههاي طبيعي شهر و مخصوصا اجراي طرح جامع پرديسان كمك خواستند شهرداري هم مصمم به حفظ اين سرمايههاي ملي و طبيعي است و بديهي است بهرهبرداري صحيح از مواهب زيستمحيطي و منابع طبيعي براي دستيابي به مفهوم علمي توسعه پايدار براي عموم مردم را در دستور كار خود دارد. ضمن اينكه شهرداري به پيشنهاد سازمان محيطزيست با هدف حفظ اين سرمايه طبيعي به اين موضوع ورود كرده و گرنه شهرداري آنقدر پروژه در دست دارد كه نيازي به اين پروژه ندارد.
- تشكلهاي مردمي نظارت كنند
زهرا صدراعظم نوري، رئيس كميسيون سلامت و محيطزيست شوراي شهر تهران هم در اينباره به همشهري گفت: پرديسان بهعنوان يك پارك ارزشمند و اكوپارك از اهميت ويژهاي برخوردار است و بهدليل گونههاي ارزشمند گياهي و ارزش اكولوژيكي بايد حفظ شود.
او با اشاره به امضاي تفاهمنامه ميان شهرداري و سازمان حفاظت محيطزيست افزود: اين تفاهمنامه با هدف فراهمكردن سازوكارهاي لازم براي احياي اين پارك و تأمين نيازهاي آن امضا شد زيرا سازمان حفاظت محيطزيست اين امكان را ندارد كه بتواند براي حفاظت از اين پارك و تقويت آن، هزينه و سازوكارهاي لازم را فراهم كند و قرار است اين اقدامات توسط شهرداري انجام شود.
نوري در توضيح اين مطلب گفت: هر اقدامي كه در پارك پرديسان بخواهد انجام شود بايد براساس طرحي صورت بگيرد كه قبلا تهيه شده و تلاش شوراي شهر تهران هم اين است كه مديريت روي پارك پرديسان براساس طرح باشد. همچنين هيچگونه كار موردي و پيمانكاري هم نبايد انجام بگيرد و هر اقدامي كه به بافت پارك و گونههاي گياهي آن آسيب بزند ممنوع است و بايد از آن جلوگيري شود. با همين رويكرد ما از سازمان بوستانها و برخي اساتيد دانشگاه و نيز نماينده سازمان محيطزيست خواستهايم تا هفته آينده در جلسهاي كه قرار است با حضور متوليان مربوطه برگزار شود حضور داشته باشند تا در يك كار چندجانبه، طرح عملياتي شده و مقدمات اجراي آن ايجاد شود.
عضو شوراي شهر تهران تأكيد كرد: تمام تلاش ما اين است كه هيچگونه عدولي در اجراي طرح صورت نگيرد و بهطور دائم نظارت جدي و مستمر بر اجراي طرح وجود داشته باشد تا پارك دستخوش اقدامات غيراصولي نشود. در اين ميان، از سازمانهاي غيردولتي و تشكلهاي محيطزيستي و گروههاي مردمي هم ميخواهيم نقش نظارتي را بر عهده بگيرند و درصورت مشاهده كوچكترين اتفاق نگرانكننده، موضوع را گزارش دهند و ما را در اين زمينه ياري كنند.
- سازمان حفاظت محيطزيست مقصر است
حسين آخاني، استاد گياهشناسي دانشگاه تهران و از منتقدان جدي واگذاري پارك پرديسان به همشهري گفت: تا پيش از اين هم چندبار سازمانها و نهادهاي دولتي تلاش كردند پارك پرديسان را در اختيار بگيرند اما با مخالفت فعالان محيطزيست و فشار رسانهها اين طرحها مسكوت ماند. براي نمونه در دولت دهم برنامهاي بود كه پارك را بفروشند توافقاتي هم با بعضي دستگاهها شده بود مصوباتي هم وجود داشت اما همانطوري كه گفته شد فشار رسانهها و اعتراض فعالان محيطزيست باعث ناكامي اين طرح شد. با انتصاب كلانتري به رياست سازمان حفاظت محيطزيست و همسويي او با شهرداري اين اتفاق با چراغ خاموش انجام شد و زماني رسانهها متوجه شدند كه تفاهمنامه در حال امضا بود.
او درباره پيشينه پارك پرديسان هم يادآورشد: براساس برنامهاي كه اسكندر فيروز، بنيانگذار سازمان حفاظت محيطزيست براي اين پارك درنظر گرفته بود، قرار بود 5قاره جهان در اين پارك طبيعي بازسازي شود. براي تحقق اين برنامه، يك شركت معماري به نام ماندلا طرح مفصلي را در سال 54 براي ايجاد پارك طبيعت تهيه كرد اما بهدليل گستردگي، اين طرح اجرا نشد. بعد از انقلاب هم اين طرح در سالهاي 73و 79 بازنويسي و قرار شد طرح تعديل شده پارك پرديسان عملياتي بشود كه بازهم مسكوت ماند. آخاني ميگويد: پرديسان متأسفانه طي سالهاي اخير مورد دستاندازي و تجاوز قرار گرفته و بخشي از آن را وزارت مسكن و بخشي را سازمان آب تصرف كردند. علاوه بر اين، عبور اتوبان از وسط و اطراف اين پارك باعث كاهش عرصههاي آن شد. اما در اين ميان، شهرداري با تصرف دره فرحزاد كه در بخش غربي پارك واقع شده، اين دره را كه از زيباترين اكوسيستمهاي دست نخورده تهران بود و گونههاي منحصربهفرد ازجمله يك گونه اركيده خاص در آن رشد ميكرد، تبديل به پارك كرد و در نتيجه خسارت جبرانناپذيري به اكوسيستم پرديسان وارد شد.
او گفت: در 3سال اخير هم با وجود اينكه ابتكار رئيس پيشين سازمان حفاظت محيطزيست، بهطور رسمي پرديسان را به شهرداري واگذار نكرد اما بهصورت نرم در اختيار شهرداري تهران قرار دارد و اطراف اين پارك در حاشيه اتوبانها به گل كاري و كاشت گياهان زينتي اختصاص يافت.
- انتقاد از رويكرد سازمان حفاظت محيطزيست
حسين آخاني،استاد گياهشناسي دانشگاه تهران ، ضمن انتقاد از رئيس سازمان حفاظت محيطزيست بهخاطر امضاي تفاهمنامه واگذاري پرديسان گفت: كلانتري با اين استدلال كه ما اعتبار و بودجه نداريم كه 300ميليارد تومان هزينه كنيم اين تفاهمنامه را امضا كرد درحاليكه اين نقض غرض است چطور سازماني كه وظيفه دارد مناطق تحت حفاظت خودش را نگهداري كند و هر سال تلاش ميكند بخشهايي از عرصههاي كشور را به مناطق حفاظت شده اضافه كند نميتواند منطقهاي را كه در وسط تهران است و مقر سازمان محيطزيست هم در آن واقع شده، حفظ كند. اكنون اين شائبه ايجاد شده كه سازمان حفاظت محيطزيست در ساير مناطق حفاظت شده هم توانايي مديريت و حفاظت ندارد و مجال ورود سازمانها و تشكيلات مخرب به بهانه اجراي طرحهاي گردشگري، معدنكاري و طرحهاي مشابه به اين مناطق فراهم ميشود. براين اساس انتظار آن بود كه كلانتري به جاي واگذاري پرديسان با استفاده از لابيهاي خود اعتبار و بودجه لازم را تأمين ميكرد.