دادستان آنكارا به تازگي بار ديگر اعلام كرده كه در تحقيقات قضايي مرتبط با گروه تروريستي فتو 20نفر از پرسنل بانك‌هاي مختلف كه كاربران نرم‌افزار باي‌لاك (ByLock) بودند، حكم دستگيري و براي 11نفر از آنان نيز حكم بازداشت صادر شد. به گزارش همشهري، طي ماه‌هاي اخير هزاران نفر ديگر هم در تركيه به‌خاطر استفاده از اين اپليكيشن پيام‌رسان بازداشت شده‌اند.
مقام‌هاي تركيه اعتقاد دارند كه اين نرم‌افزار ابزار كودتاگران براي انتقال پيام‌هاي رمزنگاري شده بوده و اكنون استفاده از اين اپليكيشن پيام‌رسان تبديل به اتهامي راحت براي بازداشت مردم اين كشور شده است. هر چند اين اپليكيشن متهم به كمك به كودتاگران شده اما در زمان كودتا مقام‌هاي تركيه هم خودشان از اين ابزار براي خنثي‌سازي عمليات كودتا استفاده كردند. علاوه بر اين استفاده از ابزارهاي ديجيتال نقش مهمي در شكست كودتا در اين كشور داشت.
شايد كمتر كسي تصورش را مي‌كرد امكان پخش زنده در شبكه‌هاي اجتماعي مثل فيس‌بوك و پريسكوپ تا اين حد بتواند تأثيرگذار و جريان‌ساز باشد؛ اما مردم تركيه با استفاده از همين ابزار و به اشتراك گذاشتن لحظاتي كه در خيابان‌ها تجربه مي‌كردند، تعداد بيشتري از مردم را به خيابان‌ها دعوت كردند و با همين روش مبارزه مردم با ارتش وارد فاز بعدي شد. خود اردوغان هم كه امكان حاضر شدن در مقابل دوربين‌هاي تلويزيون را نداشت، از طريق اپليكيشن Face Time گجت‌هاي اپل پيامش را به مردم تركيه رساند. در حالي‌كه شبكه‌هاي تلويزيوني دولتي توسط نظاميان تسخير شده بودند تصاوير زنده رجب طيب اردوغان، رئيس‌جمهور تركيه با اين ابزار و در يك ويدئو چت به شبكه سي‌ان‌ان ترك رسيد.
مجري تلويزيون با نشان دادن صفحه نمايش گوشي هوشمندش به بيننده‌ها پيام اردوغان را به مخاطبانش رساند. استفاده از اپليكيشن Face Time و اطمينان ضمني مردم تركيه از اينكه رئيس‌جمهور كشورشان به‌دست نيروهاي ارتش نيفتاده و هنوز هم مي‌تواند آنها را رهبري و هدايت كند؛ بر پررنگ‌تر ظاهر شدنشان در خيابان‌ها تأثير بسياري داشت.
تلگرام هم در روسيه مشكلات مشابهي در صحنه سياست داشته است. تلگرام توسط نيكلاي و برادر كوچك‌تر او يعني پاول به‌وجود آمده است اما چهره رسانه‌اي اين پيام‌رسان، پاول يعني برادر كوچك‌تر است. پاول دورف كه به‌عنوان مارك زاكربرگ(مؤسس فيس‌بوك) روسيه مشهور است يك ميليونر روسي است كه از سال‌هاي قبل در ميان طرفداران دنياي ديجيتال شناخته شده بود.
بخش مهمي از ثروت و درآمد او به‌خاطر طراحي شبكه اجتماعي وي‌كي است كه تبديل به مشابه يا رقيب فيس‌بوك در روسيه و روس‌زبان‌ها شد. وِ كا يا وي‌كي، از كلمات ف-كنتاكته گرفته شده كه به‌معناي «در تماس» در زبان روسي است و سرويس شبكه اجتماعي محبوب در ميان كاربران اروپايي روس‌زبان در سراسر جهان به‌حساب مي‌آيد. اين شبكه اجتماعي در بين مردم روسيه، اوكراين، قزاقستان، مولداوي، بلاروس بسيار محبوب است. با كار اين شبكه اجتماعي ارزش شركت برادران دورف ناگهان به 3 ميليون دلار رسيد و رشد سريعي را تجربه كرد. امروز اگر سري به سايت الكسا بزنيد، در جايگاه بيستم پربازديدترين وب‌سايت‌هاي جهان، VK را مي‌بينيد؛ يك شبكه اجتماعي روسي با حدود ۱۰۰ ميليون كاربر فعال كه سر و شكلي شبيه فيس‌بوك دارد.
پاول دورف در ۲۲ سالگي در روسيه تبديل به يك مولتي ميليونر شد. درباره ثروت «زاكربرگ روس‌ها» شايد اين ماجرا كافي باشد كه يك‌بار پرتاب كردن موشك‌هاي كاغذي ساخته شده از اسكناس توسط او از پنجره محل كارش يك دعواي تمام عيار خياباني را در روسيه به راه انداخت و نيروهاي پليس را مجبور به واكنش كرد. پاول دورف بر سر ارائه اطلاعات مخالفان در روسيه و همچنين معترضان اوكراين در شبكه اجتماعي وي‌كي با دولت روسيه وارد يك نبرد تمام عيار شد و در نهايت برادران دورف در تبعيدي خود خواسته روسيه را پس از آنكه مجبور به كنار رفتن از وي‌كي شدند، ترك كردند.
بازداشت‌ها در تركيه به‌خاطر شبكه‌هاي اجتماعي ادامه دارد اما مقام‌هاي اين كشور هم احتمالا فهميده‌اند كه شبكه‌هاي اجتماعي و ابزارهاي ديجيتال ممكن است ضررهايي داشته باشند اما منافع بسياري را هم به همراه دارند.