درحالي‌كه يكي از اولويت‌هاي دولت و بانك مركزي اصلاح نرخ ارز و حركت به سمت اجراي طرح يكسان‌سازي نرخ ارز در سال نخست دولت دوازدهم عنوان شده، اما رشد قيمت دلار و يورو در بازار آزاد به‌گونه‌اي بوده كه ضرورت اصلاح نرخ رسمي را تقويت كرده است. كارشناسان بانكي در گفت‌وگو با همشهري تأكيد كرده‌اند كه فاصله نرخ ارز رسمي و آزاد باعث تداوم دوران رانت ارزي شده و دولت بايد مانع از شكاف نرخ ارز شود و برنامه خود براي يكسان‌سازي نرخ ارز را اجرايي سازد.
بانك مركزي در يك‌ماه اخير با حذف ارز مسافرتي از يك سو و كوتاه‌كردن فهرست كالاها و خدمات مشمول دريافت ارز مبادله‌اي سعي كرده تا هم در مسير اصلاح نرخ ارز براساس الگوي مديريت شناور شده گام بردارد و هم اينكه اجازه شكاف هر چه بيشتر نرخ ارز را ندهد. اختلاف قيمت دلار آمريكا به‌عنوان ارز تأثيرگذار بر ساير ارزها در بازار آزاد و رسمي در 2ماه نخست امسال به 16درصد رسيده و در خردادماه اين اختلاف يك درصد كمتر شد. درتير و مرداد به‌عنوان ماه پاياني فعاليت دولت يازدهم هم دوباره اختلاف قيمت دلار آزاد و رسمي به 16درصد رسيد اما آخرين برآوردهاي همشهري از آمارهاي قيمت دلار آمريكا در بازار آزاد و ارز نشان مي‌دهد كه شكاف قيمت به 17درصد رسيده است.
- تغيير معاونت ارزي و ادامه سياست ها
مهم‌ترين تغيير در مديريت بازار ارز در دولت دوازدهم تغيير معاون ارزي بانك مركزي بود كه با حكم ولي‌الله سيف، رئيس‌كل بانك مركزي سيداحمد عراقچي جايگزين غلامعلي كامياب شد؛ انتصابي كه 17مردادماه صورت گرفت اما اين تغيير به‌معناي تغيير در سياست ارزي دولت و بانك مركزي قلمداد نشده و به‌نظر مي‌رسد اولويت نخست بانك مركزي حفظ ثبات و تعادل در بازار ارز به‌جاي حركت در مسير واقعي‌سازي نرخ ارز است؛ هرچند يك‌ماه پس از انتصاب معاون جديد ارزي، مديركل سياست‌ها و مقررات ارزي بانك مركزي از به‌روزرساني مجموعه مقررات ارزي خبر داد و گفت: بنا به دستور معاون ارزي و در راستاي شفاف‌سازي، ثبات مقررات، رفع ابهامات، هماهنگي و همخواني با قوانين و مقررات بالادستي و تسهيل خدمات ارزي به مشتريان بانك‌ها «مجموعه مقررات ارزي» در حال بازنگري است. مهدي كسرايي‌پور بازنگري در مقررات ارزي را گام مهمي در راستاي بهبود فضاي كسب و كار دانست و تأكيد كرد: اين به‌روزرساني به‌گونه‌اي انجام خواهد شد تا درصورت اجراي برنامه يكسان‌سازي نرخ ارز كمترين تغييرات در آن لحاظ شود.
- ملاحظات سياستي يا فني؟
اكبر كميجاني، قائم‌مقام بانك مركزي يك هفته پيش در گفت‌وگو با خبرگزاري مهر با بيان اينكه بايد حساسيت‌ها در حوزه اقتصاد كلان و اوضاع بين‌المللي براي يكسان‌سازي نرخ ارز، لحاظ شود، گفت: ملاحظاتي وجود دارد كه ناگزيريم رعايت كنيم. به گفته مرد شماره 2 بانك مركزي، اصلاح قيمت‌ها و احيانا جلوگيري از برخي اختلال قيمتي كه ارز دونرخي در نظام قيمتي ايجاد مي‌كند، از موضوعات اولويت‌دار بانك مركزي است؛ ملاحظاتي كه باعث شده تا بانك مركزي با احتياط و وسواس زيادي درخصوص بازار ارز عمل كند، چيست؟ احمد حاتمي يزد، از كارشناسان بانكي در گفت‌وگو با همشهري، پيش‌تر يكي از جدي‌ترين ملاحظات را در عدم‌همكاري بانك‌هاي بزرگ دنيا با بانك‌هاي ايران عنوان كرده بود.
- مديريت بازار به‌جاي اصلاح نرخ‌ها
درحالي‌كه بانك مركزي تلاش مي‌كند تا مقررات ارزي را به‌گونه‌اي اصلاح كند تا با اجراي يكسان‌سازي نرخ ارز، اتفاق خاصي در بازار ارز و همچنين تكانه‌هاي ناشي از اجراي اين سياست در اقتصاد كشور رخ ندهد، اما انتظارات تورمي ناشي از احتمال خروج آمريكا از برجام باعث شد تا قيمت ارزهاي جهان‌روا به‌ويژه دلار آمريكا در 3هفته نخست مهرماه از مرز 4هزار تومان عبور كند. هرچند پس از مشخص‌شدن مواضع رئيس‌جمهور آمريكا درخصوص برجام التهاب رواني در بازار ارز فروكش كرد، اما اصلي‌ترين چالش پيش روي بانك مركزي در ماه‌هاي آينده همچنان مديريت بازار ارز با 2رويكرد متفاوت خواهد بود؛ مديريت قيمت و ثبات در بازار يا اصلاح تدريجي قيمت ارز براي كاهش هرچه بيشتر نرخ رسمي و آزاد و آماده شدن براي اجراي طرح يكسان‌سازي نرخ ارز.