مبارزه با آسيب‌هاي محيط‌زيستي و توليد انرژي پاك يا تجديدپذير راهكارهايي هستند كه بسياري از كشورها به آن روي آورده‌اند تا حدي كه اين امر به ميدان رقابتي براي كشورها تبديل شده است. در واقع، انرژي‌هاي نو و مبارزه با گرمايش زمين، فرصت‌‌هاي اقتصادي بي‌نظيري هستند كه علاوه بر توسعه پايدار، به كشورها كمك مي‌كنند مشكلات زيست‌محيطي خود را نيز كاهش دهند.
به همين‌خاطر رقابتي سخت براي روش‌هاي جديد استفاده از انرژي پاك در حال شكل گرفتن است. بعد از صفحات خورشيدي مرسوم و توربين‌هاي بادي كه همه جا شناخته شده هستند حالا كار به روش‌هاي جديد رسيده است.
اسكاتلند به تازگي بزرگ‌ترين مزرعه بادي شناور جهان را راه‌اندازي و ادعا كرده كه برق توليد شده از آن انرژي مورد نياز 10هزار خانوار را تأمين خواهد كرد.
اسكاتلند با راه‌اندازي مزرعه بادي شناور رسما كار خود را براي توليد انرژي پاك آغاز كرده و قصد دارد در فاز دوم 20هزار خانوار را تحت پوشش خود قرار دهد. نيكولا استورجن، نخست‌وزير اسكاتلند، اين پروژه را كه «هاي‌ويند» (Hywind) نام دارد، رسما افتتاح كرد.
اين مزرعه شامل توربين‌هايي به ارتفاع 253متر است كه 78متر زير سطح آب قرار دارند. هر توربين عظيم با زنجيرهاي سنگيني به وزن 1323تن به كف دريا بسته شده‌اند. كل سيستم نصب‌شده حدود 30مگاوات برق را به شبكه محلي اضافه خواهد كرد. اين پروژه نقطه قوت 15سال فعاليت شركت نروژي «استات اويل» است.
استات‌اويل در بيانيه‌اي اعلام كرد كه براساس سياست‌هاي صنعتي حمايتي، انگليس و اسكاتلند قصد دارند در زمينه توسعه روش‌هاي تأمين انرژي از بادهاي ساحلي پيشگام شوند.
- خيز براي كشور با «كربن صفر»
اسكاتلند در چند‌ماه اخير گام‌هاي بزرگي در زمينه توليد انرژي پاك برداشته است و قصد دارد كه تا سال 2020با تأمين انرژي‌هايش از منابع پاك، به كشوري با «كربن صفر» تبديل شود. هم‌اكنون، نخستين مزرعه قدرتمند جزر و مد در مقياس بزرگ، در حال پياده‌سازي در سواحل شمال اسكاتلند است. انرژي جزر و مدي شكلي از انرژي آبي است كه از تبديل انرژي جزر و مد به اشكال مفيد انرژي و عمدتا نيروي برق به‌دست مي‌آيد.
در بسياري از كشورهاي ساحلي كه در جوار اقيانوس‌ها و درياهاي بزرگ واقع شده‌اند اين نوع از تبديل انرژي مي‌تواند راهي براي دستيابي به ميزان حداكثر انرژي برق باشد. هدف نهايي اسكاتلند تاسيس بزرگ‌ترين مزارع انرژي جزر و مد در جهان است. اين پروژه كه طرفداران انرژي‌هاي تجديد پذير را به وجد آورده است تحت نظارت و سرپرستي گروه اجرايي از مهندسان به نام MeyGen در حال انجام است. آتلانتيس يكي از بزرگ‌ترين منابع انرژي و مناسب براي اجراي اين پروژه است كه از چشم تيزبين مديران با رويكردهاي بهره‌وري از انرژي‌هاي تجديدپذير مخفي نمانده است. نهايي شدن اين پروژه به‌معناي تأمين برق مصرفي 175هزار خانواده ساكن در سراسر كشور اسكاتلند است كه به‌معناي تحولي عظيم در صنعت بهره‌وري از انرژي‌هاي تجديدپذير و بازار كار در اسكاتلند است.
- نيروگاه خورشيدي شناور
يكي ديگر از راهكارهاي استفاده از انرژي‌هاي پاك نيروگاه‌هاي خورشيدي است كه نسل جديد آن نيروگاه خورشيدي شناور به شمار مي‌رود. قرار گرفتن نيروگاه‌هاي شناور خورشيدي بر بستري از آب، همچون درياچه پشت سدها نه‌تنها احتمال قرار گرفتن صفحات خورشيدي در معرض آلاينده‌هاي هوا همچون گردوغبار را كمتر مي‌كند، بلكه هزينه تميز كردن اين صفحات را نيز كاهش مي‌دهد.
نيروگاه‌هاي خورشيدي شناور، راهكاري ساده، قابل‌اتكا و كم‌هزينه را به‌عنوان جايگزيني براي نيروگاه‌هاي خورشيدي نصب شده روي زمين قرار مي‌دهد كه به‌خصوص براي صنايع و مناطقي كاربرد دارد كه از مشكل كمبود آب و انرژي رنج مي‌برند.
زمان لازم براي نيروگاه‌هاي شناور خورشيدي در مقايسه با ساير نيروگاه‌ها كم است. در اين روش از صفحات استاندارد فتوولتائيك (خورشيدي) استفاده مي‌شود و به اين ترتيب مي‌توان صفحات خورشيدي را روي انواع مخازن طبيعي يا مصنوعي آب قرار داد؛ ازجمله مخازن آب شرب، درياچه‌ها، مخازن آب كشاورزي و درياچه پشت سدها.
عمر مفيد يك نيروگاه شناور 25سال است. اين روش با هر نوع زيرساخت و هر شبكه برقي سازگار است و مي‌توان بدون از بين بردن يا تغيير اجزاي اوليه، به‌تدريج آن را از مقياس كوچك و آزمايشي به مقياس بزرگ ارتقا داد؛ به‌عبارت ديگر اجزاي تشكيل‌دهنده اوليه مي‌توانند به راحتي بخشي از يك سيستم بزرگ‌تر شوند.
با كاهش تابش مستقيم خورشيد، رشد جلبك‌ها كاهش مي‌يابد و كيفيت آب مخازن آب شرب بهتر مي‌شود و به اين دليل كه نياز به حفاري ندارد، اثر زيست‌محيطي مخربي نداشته و آزمايش‌ها نشان مي‌دهد كه بر كيفيت آب مخزن هم بي‌تأثير است. در مخازن آبي وسيع، امواج آب روي آن موجب خوردگي يا صدمه به ساختار مخزن مي‌شود اما با استفاده از اين روش، شدت امواج و خوردگي كاهش پيدا مي‌كند.
- نياز ايران به يك خيز بلند
ايران يكي از بيشترين پرتوهاي خورشيدي را در جهان دريافت مي‌كند؛ 2200كيلووات ساعت در مترمربع در سال. چنين منطقه جغرافيايي كه معمولا 300روز كاملا آفتابي در طول سال دارد، كشور را با چالش عمده تبخير آب مواجه مي‌كند اما ايران را به يكي از مستعدترين و باصرفه‌ترين مناطق دنيا هم براي به‌كاربردن انرژي خورشيدي تبديل كرده است.
از سوي ديگر، تعهد ايران به پيمان پاريس براي كاهش گازهاي گلخانه‌اي، 300روز كاملا آفتابي در سال، كاهش 80درصدي تبخير آب از سطح نيروگاه‌هاي خورشيدي شناور و مشوق‌هاي فراوان براي حركت به سمت انرژي‌هاي پاك، چنين نيروگاه‌هايي را به گزينه‌اي ايده‌آل براي ايران تبديل كرده است.
هم‌اكنون كشورهاي همسايه ايران مثل امارات و عربستان روي پروژه‌هاي كلان انرژي كار مي‌كنند و نيروگاه‌هاي چند صد مگاواتي و حتي چند گيگاواتي را براي ساخت بودجه‌بندي مي‌كنند و بعضي از آنها قصد دارند كه تا سال 2030بيش از 50درصد انرژي‌شان را از انرژي پاك تأمين كنند و كلا خودشان را از سوخت‌هاي فسيلي مجزا كنند. اما ايران از اين قافله عقب مانده است.
مي‌توان گفت كه تا به امروز در ايران استفاده چنداني از انرژي خورشيد براي توليد برق نشده اما مي‌توان گفت سال 96با كلنگ‌زني يك نيروگاه 10مگاواتي خورشيدي در اصفهان و يك نيروگاه 100مگاواتي خورشيدي در كرمان، شاهد آغاز روند توسعه اين انرژي در كشورمان هستيم.