در اين حركت بزرگ مذهبي، فرهنگي و اجتماعي بيشتر نهادهاي دولتي و تشكل‌هاي مردمي اشتياق حضور و ارائه خدمات به زائران را دارند. اما در اين چند سال حضور گسترده نهادهاي دولتي در پياده‌روي اربعين براي خدمت رساني اين نگراني را ايجاد كرده كه مبادا ورود نهادها به اين عرصه، شور و اشتياق مردمي را بكاهد ونقش مردم كمرنگ شود.
شهرداري تهران از نهادهاي عمومي است كه بخش مهمي از خدمت‌رساني پياده روي اربعين را به‌عهده دارد. مجتبي عبداللهي، معاون اجتماعي و فرهنگي شهردار تهران از برنامه‌هاي امسال اين نهاد براي حضور پررنگ‌تر مردم در اين مراسم مي‌گويد و البته معتقد است كه در كنار ارائه خدمات از سوي نهادها و دستگاه‌ها بايد روح مردمي اربعين حفظ شود.
- خدمات رساني در ستاد مركزي اربعين وزارت كشور به چه صورت است و شهرداري تهران در آن‌چه نقشي دارد؟
ستاد مركزي اربعين در وزارت كشور، 13كميته دارد. شهرداري تهران در 8كميته ستاد مركزي اربعين عضويت دارد و رياست يك كميته را نيز به‌عهده دارد كه شامل كميته فرهنگي، اطلاع‌رساني و مستند‌سازي، امداد و نجات، حمل‌ونقل و سوخت، كميته اعزام، كميته بهداشت و درمان، مشاركت‌هاي مردمي اسكان و تغذيه و زيرساخت مي‌شوند و كميته‌اي كه رياست آن را برعهده دارد كميته خدمات شهري است. علاوه بر اين كميته مركزي 4كميته ديگر به‌عنوان‌هاي كميته اطلاعات، كميته سياسي و كنسولگري، كميته امنيتي انتظامي و كميته نظارت و ارزيابي هم دارد كه شهرداري در آنها حضوري ندارد.
- كميته خدمات شهري ستاد مركزي اربعين چه خدماتي به زائران ارائه مي‌دهد؟ و آيا برنامه امسال اين كميته نسبت به سال‌هاي گذشته براي ارائه خدمات بهتر تغييراتي كرده است؟
عمده ماموريت‌هايي كه در كميته خدمات شهري انجام مي‌شود در بحث زيباسازي، نظافت و پاكسازي، اسكان، حمل‌ونقل، بهداشت و مباحث فرهنگي و تبليغاتي است. با توجه به تجربياتي كه از سال‌هاي گذشته كسب كرده‌ايم امسال قرار است براي ارتقاي كيفيت خدمات‌رساني از نهادها و تشكل‌هاي مردمي در اين راستا استفاده كنيم. همچنين از كمپين‌هاي دانشجويي در بحث حريم پاك استفاده خواهيم كرد، طرح حريم پاك مربوط مي‌شود به پياده روي از كربلا به نجف، سال گذشته در اين زمينه يكسري داوطلب شدند و طرح حريم پاك از آنجا مطرح و اجرايي كردند. امسال داوطلبين در مسير مسقر مي‌شوند و نسبت به جمع‌آوري زباله‌ها اقدام مي‌كنند. امسال در زمينه نظافت و رفت و روب از توانايي‌هاي كلانشهرها استفاده مي‌كنيم.
- علاوه بر خدمات شهري چه خدماتي به زائران ارائه مي‌شود؟
يك تيم قوي در مرزهاي كشورمان، در نجف، كربلا و حتي در مسير نجف به كربلا مستقر شده كه خدمات مربوط به گمشدگان و راهنمايي زائران را انجام مي‌دهند.هم مسئولان ايراني و هم مسئولان عراقي از اين طرح استقبال كرده‌اند.
تيم شناسايي گمشدگان، شبكه‌اي عمل مي‌كند و با هم توسط يك برنامه نرم‌افزاري در ارتباط هستند. اين اقدام سال گذشته اجرا شد اما امسال توسعه بيشتري پيدا مي‌كند. قرار است در اين زمينه از داوطلبان عرب زبان كشورمان استفاده كنيم. امسال در اين پروژه بيشتر شهروندان خوزستاني كه به زبان عربي مسلط هستند كمك مي‌كنند. سال گذشته حدود400- 300نفر در اين پروژه داوطلب شدند. در اين چند ساله حتي مديريت ستاد گمشدگان مستقر در بين‌الحرمين هم توسط شهرداري تهران اداره مي‌شود.
- خدمت‌رساني در مرزهاي كشور به چه صورت است؟
سال گذشته 3مرز، مهران، چزابه و شلمچه را داشتيم. اما امسال مرز خسروي هم اضافه مي‌شود. قرار است شهردارهاي مناطق تهران در اين مرزها مستقر شوند. شهرداري منطقه5 در مهران، منطقه4 در چزابه، منطقه6 در شلمچه و منطقه14 نيز در مرز خسروي مستقر مي‌شوند.
- داخل خاك عراق چطور؟
داخل خاك عراق اتوبوس‌ها و خودروهايي كه وارد مي‌شوند مديريت و ساماندهي آنها به‌عهده سازمان اتوبوسراني شهرداري تهران است.امسال برنامه خاصي در رابطه با ايمني زائران داريم. مثلا سازمان آتش‌نشاني ايمني موكب‌ها، تذكرات لازم و سركشي‌ها را انجام مي‌دهد. دربحث بهداشتي و درماني نيز اداره شهر سالم شهرداري تهران علاوه بر خدمات دهي به پرسنل شهرداري كه در عراق مستقر هستند به زائران نيز خدمات لازم را ارائه مي‌دهند. اين افراد هم در مرزها مستقر هستند هم در كربلا و حتي در مسير كربلا تا نجف حضور دارند.
- آيا شهرداري در زمينه اسكان هم به زائران خدمات ارائه مي‌دهد؟
براي اسكان زائران چادرهايي آماده شده است. اسكان به مجموعه بهشت زهراي تهران واگذار شده است. انتقال متوفيان نيز علاوه بر اسكان از وظايف مجموعه بهشت زهرا تهران در پياده روي بزرگ اربعين است.
- امسال براي حل مشكل ازدحام زائران در مرزها تدبيري انديشيده شده است؟
سال گذشته 2و نيم ميليون زائر به كربلا مشرف شدند. وقتي ناگهان تردد در مرزها 20برابر مي‌شود طبيعتا در تردد وقفه ايجاد مي‌شود. پارسال بيشترين فشار در مرز مهران بود اما امسال وضعيت بهتر شده است. در راهپيماي اربعين بايد از روش‌ها و راهكارهاي جديد استفاده كرد. اينكه مثلا زائران تهران فقط از مرز مهران عبور كنند و ظرف مدت زمان معين عبور آنها از مرز تقسيم بندي شود. كاروان بندي و زمانبندي بايد انجام شود تا بار ترافيك‌هاي مرزي و ازدحام در مزرها كاهش يايد.
- نگراني‌هايي نسبت به گسترش دخالت‌هاي دولت در برگزاري مراسم اربعين وجود دارد؛ شما فكر مي‌كنيد آيا مراسم اربعين از شكل مردمي آن آرام آرام در حال خارج شدن است؟
اتفاقا انتقاد‌ها به اين موضوع بسيار است. روح مردمي اربعين بايد حفظ شود به همين‌خاطر است كه در بيشتر وظايفي كه به‌عهده شهرداري تهران نهاده شده از ظرفيت دواطلبان مردمي استفاده مي‌كنيم. همانطور كه اشاره كردم امسال در ستاد گمشدگان، طرح حريم پاك و... از ظرفيت داوطلبان مردمي استفاده مي‌كنيم.نهادهاي دولتي تنها مديريت مي‌كنند و دخل و تصرفي ندارند. اولويت ما استفاده از توان مردمي است.