بهرام امیراحمدیان: نوزدهمین کنگره حزب کمونیست چین که یکی از شگفت‌انگیز‌ترین دوره‌های برگزاری کنگره‌های این حزب بود

 در حالی برگزار شده است که چین با اتکا به حجم اقتصاد خود که دومین اقتصاد بزرگ جهان بعد از ایالات متحده است، تصمیم به نقش‌آفرینی بیشتر در عرصه بین‌الملل دارد.

ابتكار يك كمربند يك جاده رئيس‌جمهور چين، تصويري جهاني از چين ارائه مي‌دهد كه بازارهاي جديدي براي مازاد توليد چين به‌وجود مي‌آورد و نقشي بزرگ براي ايفاي رهبري در قاره اوراسيا را به تصوير مي‌كشد. اين بلندپروازي‌ها نياز به رهبري متمركز و قدرتمندي دارد كه آقاي شي جين‌پينگ خود را براي آن آماده مي‌سازد و حزب را براي تأييد اين نقش و رهبري وادار به همسويي كرده است. چين به سوي تمركز قدرت در دست رهبر پيش مي‌رود.

رئيس دولت چين، شي جين‌پينگ، چنان كه انتظار مي‌رفت در سمت خود به‌عنوان رئيس حزب كمونيست چين ابقا شد. مدل جديد چين براي تمركز قدرت در دست يك حزب و يك رهبر، تجربه‌اي دردناك است كه نظام كمونيستي شوروي بهاي آن را پرداخت و شگفت آنكه روسيه پوتين باز هم به‌دنبال تجربه‌اي دوباره است؛ اگرچه اين نظام‌هاي سياسي هم، نظام‌هاي ليبرال دمكراسي غرب را ناتوان از اداره جامعه مي‌پندارند. تمركز قدرت به‌تنهايي در دست يك فرد اغوا‌كننده و فسادآفرين است و توصيه بزرگان علم و ادب و سياست در توزيع قدرت است و نه تمركز آن. قدرت نيز در تمركز در يكجا فسادآفرين است و نمونه آن آب پاك است كه اگر مدتي در يكجا در سكون و راكد باشد، به مانداب تبديل مي‌شود.

گفته مي‌شود كه ژئواستراتژيست‌هاي غربي هر شب با كابوس فروپاشي چين به خواب مي‌روند و مي‌پندارند اگر زماني چين از هم فروبپاشد چند صد ميليون چيني به‌سوي غرب روانه و پناهنده خواهند شد. تجربه مهاجرت‌هاي آفريقايي و آسياي به اروپا در سال‌هاي اخير اين كابوس را تقويت مي‌كند. چه بايد كرد كه چين از هم نپاشد؟ هم بايد به ثبات چين كمك كرد و هم آن را مهار كرد.

جاده ابريشم جديد مي‌خواهد چيني قدرتمند را به جهان عرضه كند. توليد ناخالص داخلي چين اگرچه در رديف دوم جهاني است، ولي توزيع سرانه آن قابل رقابت با اقتصاد‌هاي سرمايه‌داري نيست و در حد كشورهاي در حال توسعه است. اندازه، حجم و قدر مطلق رقم توليد اغوا‌كننده است؛

به همين سبب از ديدگاه جهان اقتصاد سرمايه‌داري براي جلوگيري از رشد اقتصادي و توسعه انديشه يك كمربند يك راه، بايد چين را به مسابقه تسليحاتي كشاند تا سرمايه‌هاي خود را به بخش بدون ارزش‌افزوده سوق دهد. هزينه تمام‌شده واردات انرژي را گران‌تر كرد تا قدرت رقابتي آن را از دست بدهد؛ همچنين با پيش كشيدن حقوق بشر مانع فشار روي طبقه كارگر شد و با مطرح كردن آزاد‌سازي‌ قيمت برابري يوآن در برابر ارزهاي قوي، موجب كاهش صادرات چين شد. جهان سرمايه‌داري بيش از اين تحمل ظهور چين به‌عنوان ابرقدرت جهان را نخواهد داشت.

علاوه بر آن نگاه بيروني، نگاه از درون هم مهم است. فسادي كه در چين وجود دارد چون خوره اين پيكره را خواهد خورد. جمعيت فزاينده چين ممكن است عامل توليد باشد ولي در عين حال مصرف‌كننده هم هست. يك ميليارد و 300ميليون جمعيت اگر با بحران روبه‌رو شود، خطرناك‌تر از بمب هسته‌اي عمل خواهد كرد.

دولت چين ‌سال‌هاست كه عليه فساد رو به فزوني مبارزه مي‌كند. دامنه اين كمپين چنان وسعتي گرفته كه مسئولان ارشد حزب حاكم كمونيست و ارتش را نيز بي‌نصيب نگذاشته است. مي‌گويند شيخ ابوالحسن خرقاني در گذري گل‌آلود ره مي‌پيمود، جواني خيره‌سر و مست را ديد كه در ميان گل و لاي كج و راست مي‌شود و راه مي‌پيمايد. شيخ نهيب زد كه‌ اي گستاخ مواظب باش كه نلغزي. جوان پاسخ داد: ‌اي شيخ اگر من بلغزم باكي نيست، تنها خودم مي‌لغزم واي از آن روزي كه تو بلغزي و در پس تو هزاران پيروانت. واي به روزي كه جين پينگ بلغزد، آنگاه ميليون‌ها پيرو او خواهند لغزيد. فواره چون اوج بگيرد، سرنگون شود.

  • كارشناس مسائل اوراسيا