اتحادي كه انتظار مي‌رود دست‌كم در حوزه اقتصاد و تجارت بين ايران و روسيه بيشتر ديده شود. حالا ولاديمير پوتين رئيس‌جمهور روسيه در تهران است و به همراه الهام علي‌اف، همتاي آذربايجاني‌اش قرار است با حسن روحاني رئيس‌جمهور ايران دور يك ميز بنشينند و درباره فرصت‌هاي همكاري سه‌جانبه گفت‌وگو كنند.
بررسي ميزان صادرات و واردات بين ايران و روسيه نشان مي‌دهد كه در مذاكرات سياسي بيشتر سياست دست بالا داشته و اقتصاد و تجارت چاشني ميز مذاكره قلمداد شده است.آمارهاي رسمي نشان مي‌دهد در 10سال گذشته هيچگاه ميزان صادرات ايران به روسيه از 500ميليون دلار فراتر نرفته و روسيه اما در برخي سال‌ها موفق شده تا بالاي 1.5ميليارد دلار كالا به ايران صادر كند. به گفته اسدالله عسگراولادي رئيس اتاق مشترك تجاري ايران و روسيه ميزان صادرات كشورمان به بازارهاي روسيه اصلا قابل‌قبول نيست. او توضيح مي‌دهد كه «روسيه در اروپاي شرقي بزرگ‌ترين كشور مصرف‌كننده مواد غذايي است و از نقاط مختلف دنيا واردات دارد؛ اما ايران در اين زمينه جايگاه خوبي ندارد. مبادلات ما با روسيه در مقايسه با كشورهاي همسايه از همه كمتر است.»
- راه تجارت با روس‌ها هموار نيست
فعالان اقتصادي ايران براي فرستادن كالاهاي خود از زمين، دريا، هوا و راه‌آهن به روسيه با مشكلات جدي مواجه هستند. عسگراولادي توضيح مي‌دهد كه انتقال كالا با كشتي تنها از انزلي به بندر آستاراخان صورت مي‌گيرد، راننده كاميون‌ها براي بردن كالاها به روسيه هميشه مشكل ويزا دارند، خطوط ريلي در ايران در خدمت تجارت نيست و براي صادرات از هوا هم هواپيماي باري نداريم.
مسعود كرباسيان، وزير اقتصاد اما خبرهاي خوبي براي تجارت با روسيه اعلام كرده و مي‌گويد بايد از ظرفيت‌هاي پس از مذاكره روساي جمهور 2كشور بهترين استفاده را ببريم. او از مراودات تجاري بين تهران و مسكو و شكل‌گيري سواپ ارزي خبر داد و افزود: روسيه براي ورود محصولات ايراني به كشورش 15درصد تخفيف تعرفه‌اي لحاظ كرده و تأكيد داشته كه مي‌تواند در مورد بسته‌بندي و حمل‌ونقل به كمك ايران بيايد و موانع موجود در اين حوزه‌ها را تا حد ممكن برطرف كند. اما متأسفانه با وجود اين تمهيدات همچنان از طرف ايراني قدمي برداشته نشده است.
وزير اقتصاد با اعلام نهايي شدن مذاكرات براي پيوستن ايران به اتحاديه اوراسيا اظهار كرد: پروژه برقي كردن خط آهن اينچه برون - گرمسار در مذاكرات امروز بين مقامات ايراني، روسي و آذربايجاني نهايي مي‌شود كه فرصت خوبي براي فعالان اقتصادي ايران ايجاد خواهد كرد.
گفتني است خط راه‌آهن گرمسار- اينچه برون، پس از عبور از مازندران، ايران را به تركمنستان و سپس قزاقستان متصل مي‌كند و برآورد مي‌شود برقي‌سازي اين مسير، علاوه بر كاهش سطح آلودگي صوتي و هوا و كم شدن مصرف سوخت، سبب رشد دوبرابري حمل كالا تا 7.5ميليون تن در سال خواهد شد. پيش‌ازاين اعلام شده بود، ارزش قرارداد برقي شدن خط راه‌آهن گرمسار- اينچه برون حدود 1.2ميليارد يورو است كه از طريق فاينانس روس‌ها تأمين مالي مي‌شود اما هنوز عمليات آن اجرايي نشده است.
- مشكل كجاست و موانع كدامند؟
رئيس اتاق مشترك ايران و روسيه با اشاره به اينكه مشكل ويزاي روسيه همچنان باقي مانده، مي‌گويد: البته آنها ويزاي توريستي راحت مي‌دهند و ويزاي تجاري هنوز دشوار است. به گزارش اتاق ايران، عسگراولادي تأكيد مي‌كند: «بايد ايران و روسيه به‌عنوان دو كشور دوست كه تعاملات سياسي- تجاري باهم دارند با رفع مشكلات، ارتباط تجاري- اقتصادي خود را گسترش دهند. اما در بسياري از گمركات روسيه هنوز به تجار ايراني و آنچه اظهار مي‌كنند اعتماد نمي‌شود و در ارزش‌گذاري روي محصولات بالاترين نرخ را براي كالاهاي ايراني درنظر مي‌گيرند.»
به گفته اين فعال اقتصادي، ارزش‌گذاري بالاي كالاهاي ايراني در گمرك روسيه، ضعف بازاريابي و شناسايي ظرفيت‌هاي بازاري روسيه، فقدان استانداردهاي بهداشتي مشترك، مشكلات مربوط به اخذ رواديد، كشش تقاضاي مصرف‌كنندگان روسي به كالاهاي اروپايي و عدم‌اعتماد دوسويه بين تجار دو كشور چالش‌هاي عمده صادركنندگان ايراني در مراوده با روسيه است.