بحث اکران فیلم خارجی همواره سه دغدغه‌ی اصلی فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی را مطرح کرده است. اما طرح این مقوله‌ها همواره به هیچ انجامیده و کفه ترازو به سمت و سوی مخالفان بی شمار آن سنگینی کرده است.
اين روزها بحث اكران فيلم‌هاي خارجي دوباره مطرح شده است. وزیر فرهنگ و ارشاد پيش از اين با بیان استدلال‌های موافقان و مخالفان اکران فیلم خارجی گفته بود که هنوز به این جمع‌بندی نرسیده و تصمیم نهایی را نگرفته است. به زعم وي اکران فیلم خارجی هم ممكن است باعث رونق سينماي داخلي شود و هم مي‌تواند ، عرصه را برای اکران فیلمهای داخلی تنگ کند...
مهمترين سئوال در اين مبحث اين است كه سينماي ايران و مخاطبان آيا آن روي خوش به فيلم‌هاي خارجي نشان مي‌دهند؟ نزديك 40 سال است كه سينماي روز جهان در كشورمان اكران ندارد. اما حدود يك دهه است كه گاه و بيگاه موضوع اكران فيلم خارجي از سوي طيف‌هاي مختلف مطرح مي‌شود و مخالفان در يك سو و موافقان در سمت ديگر به اظهار نظر مي‌پردازند. غافل از اينكه هيچكدام سليقه جامعه را در نظر نمي‌گيرند. چه بسا كه اقشار مختلف جامعه مايل به ديدن سينماي روز جهان بر روي پرده نقره‌اي باشند.
مخالفان طرح اکران فیلم های خارجی؛ همواره مهمترین دلیل تضعیف سینمای ایران را ورود آثار خارجی و اکران آن دانستند.
به زعم عمده تهیه‌کنندگان سینمای ایران ؛ اکران فیلم خارجی در سینماهای پایتخت و همچنین در شهرهای بزرگ ، بالقوه باعث میشود تا تماشاگر قید دیدن فیلمهای تولید داخل را بزند و دیگر رغبتی به ديدن آثار تولید داخل نشان ندهد.
اصل کلام مخالفان اکران فیلم های خارجی به همان ورشکستگی مزمن ختم میشود. با این مطلع تکراری که در سینمایی که به نان شبش محتاج است ؛ وارد کردن یک رقیب؛ در هر حد و اندازه‌ای که باشد ، باعث سقوط بیشتر است .
به زعم موافقان ؛ اکران فیلمهای خارجی ، ترغیب مخاطب و تماشاگر به دیدن آثار استاندارد سینمایی به لحاظ ساخت و ساز است و باعث میشود ذائقه مخاطب تغییر کند و هم چنین در کدام صنفی ، رقابت می‌تواند سودمند نباشد؟! اکران فیلم خارجی می‌تواند باعث انگیزه بیشتر از سوی تهیه‌کنندگان شود و در نهایت آثار بهتری در سینمای ایران تولید شود...
ظرفیت محدود سینمای ایران در تولید و ساخت و ساز و جايگاه بی‌رمق و خاکستری‌اش در دنیا بر همه آشکار است. به این‌ها باید ظرفیت محدود اکران را نیز اضافه کرد. در سینمایی که تولیدش و اکران آنچه تولید شده ؛ خودش معضلی حل ناشدنی است، بهترین راه برای نجات و یا حداقل جدا شدن از خط فقر تولید و اکران در چیست؟ آیا مشکل تنها کمبود سینما و ترافیک شلوغ در پشت خط مانده‌هایی است که علیرغم ماه‌ها ساخته شدن ؛ فرصت دیدار با پرده نقره ای را نیافته‌اند؟ یا اینکه بحث رقابت فیلمهای خارجی و تغییر ذائقه مخاطبان است که مخالفان همیشگی طرح اکران فیلمهای را خارجی را هراسان می‌کند؟
باید باور کرد که اکران هرچند کم تعداد فیلمهای خارجی باعث رقابت این دسته از آثار با تولیدات سینمایی وطنی میشود و همین مهم خود یکی از آیتم‌های تاثیرگذار بر سینمای ایران خواهد بود. چنانچه اکران هرچند محدود فیلم خارجی به تغییر ذائقه مخاطب نیز منجر خواهد شد. روندی که برای برخی از مسئولان به یک تابو تبدیل شده است. غافل از اینکه این تغییر ذائقه هیچ ربطی به تغییر تفکر او ندارد. دیگر نگرانی از تغییر ذائقه را باید چگونه تعبیر کرد؟ شاید اینگونه نگاه کردن ؛ به اصطلاح تغییر ذائقه می‌تواند راهکارهای مثبتی به همراه داشته باشد.
این تغییر به مخاطب یادآوری می‌کند ، وقتی به سالن سینما می‌رود از فیلمی که می‌بیند توقع احترام داشته باشد . یعنی اگر حتی داستان فیلم ، در مایه‌های متوسط بود خوش ساختی فیلم بتواند این نقیصه را جبران کند. این تغییر ذائقه کمک می‌کند تا مخاطب با دیدن مسخره بازی‌ها و لوده بازی‌ها و شنیدن الفاط چارواداری در فیلمهای کمدی ایرانی ؛ دیگر آسان نخندد و سازندگان همین دست آثار در طی ساخت و ساز‌های انبوه کمدی شان و یا ساخت و ساز‌های به اصطلاح دختر پسری‌شان ؛ حداقل برخي‌شان و حرمت مخاطب و تماشاگر را در نظر داشته باشند.
همین رقابت نصفه و نیمه بین تولیدات سینمایی خودمان با فیلمهای خارجی و همین تغییر ذائقه و تنوع و همین احترام به تماشاگر و افزایش قدرت انتخاب او دست برقضا مهمترین عوامل پیشرفت سینمای ایران می‌توانند باشند.
سینمای دولتی ایران به هر تنفس و خون تازه معتبري نیاز دارد. اکران فیلمهای خارجی می‌تواند یکی از این نفس‌ها باشد.
از سويي ديگر به زيرساخت‌هايمان نيز توجه داشته باشيم. پرديس‌هاي سينمايي نيز مي‌توانند در اين زمينه مشكل‌گشاي خوبي باشند. اين پرديس‌ها با برخورداري از چندين سالن سينما اين توانايي را دارند كه با اكران چند فيلم ايراني يك فيلم خارجي نيز پخش كنند. اين روش اطمينان بخش است. هم مخاطب به خواسته اش مي رسد و حق انتخاب دارد و هم فيلم ايراني وارد كارزار رقابت مي شود. بگذاريم مخاطبان سينما حداقل هم كه شده حق انتخاب داشته باشند.