تا پيش از اين حق سرپرستي كودكان بيسرپرستي كه در بهزيستي نگه داشته ميشدند فقط به زوجيني داده ميشد كه از نعمت فرزنددارشدن محروم بودند. البته اين افراد هم براي بهعهده گرفتن سرپرستي كودكان بهزيستي بايد راه پر پيچ و خمي را طي ميكردند تا بتوانند فرزنددار شوند. اما حالا چند سالي ميشود كه قانون راه را براي فرزنددار شدن اين خانوادهها و البته زنان و دختران مجرد تسهيل كرده تا كودكان بيسرپرستي كه در مراكز بهزيستي زندگي ميكنند بتوانند از نعمت خانواده برخوردار شوند. «يكي از بندهاي قانون جديد كه مدتها سر آن اختلاف نظر وجود داشت دادن سرپرستي كودكان به دختران مجرد بالاي 30سال بود.
سال گذشته بود كه بعد از كش و قوسهاي فراوان بالاخره دختران مجرد نيز توانستند طبق قانون صاحب فرزند شوند و سرپرستي كودكان را برعهده بگيرند و بعد از اين تحول قانون 435دختر براي فرزنددارشدن برگه تقاضا پر كردند كه از اين تعداد 134دختر مجرد توانستند حس مادري را تجربه كنند و در روزهاي آينده هم 18دختر ديگر به كمك بهزيستي مادر و فرزنددار ميشوند.» احمد خاكي، معاون اجتماعي بهزيستي تهران با اعلام آمارها و اشاره به اينكه از زمان ثبت تقاضا تا تحويل بچه به اين دختران مدت زمان 45روز زمان لازم داريم، ادامه ميدهد: دختران متقاضي فرزندخواندگي بعد از ثبت تقاضا ابتدا از نظر سلامت روحي و رواني مورد سنجش قرار ميگيرند و بعد از طي اين سنجشها بايد در دورههاي مهارت زندگي، مهارت فرزندخواندگي و... شركت كنند.
به گفته وي، مرحله بعد از گذراندن اين كلاسها، ارتباط گرفتن اين تازه مادرها با كودكي است كه از طرف بهزيستي به آنها معرفي ميشود، به اين ترتيب كه اين دختران براي چندين جلسه با كودك مورد نظر ارتبا ط ميگيرند و چنانچه هر دو طرف ماجرا توانستند با يكديگر ارتباط برقرار كنند كودك به فرزندخواندگي داده ميشود. او همچنين در پاسخ به اين سؤال كه چه نظارتي بر تربيت درست و مناسب بودن شرايط زندگي او بعد از تحويل كودك وجود دارد ميگويد: مددكاران بهزيستي مادر و كودك را در ادامه راه تنها نميگذارند و بهطور دائم و با بازديد از منزل از شرايط كودك آگاهي پيدا ميكنند و پيگير مسائل مربوط به كودك خواهند بود همچنين بعد از مدتي نيز شرايط كودك بهطور تلفني و يا بازديدهاي اتفاقي و سر زده مورد ارزيابي قرار ميگيرد.
- زنان مجرد متقاضي چه كودكاني هستند؟
دختران مجرد متقاضي، بيشتر علاقهمند به گرفتن سرپرستي كودكان پسر هستند يا دختر؟ و در چه شرايط سني؟ احمد خاكي، معاون اجتماعي بهزيستي تهران در پاسخ به اين سؤالات ميگويد:آنچه در تقاضاهاي مربوط به فرزندخواندگي دختران مجرد در بهزيستي مشاهده ميشود اين است كه اين زنان و دختران مجرد بيشتر متقاضي سرپرستي دختران زير 3سال و يا نوزادان هستند اما بنا بر قانون بهزيستي به اين متقاضيان دختران بالاي 6سال تحويل داده ميشود.
به گفته او اكنون در استان تهران 150دختر بالاي 5سال در مراكز بهزيستي زندگي ميكنند كه سرپرستي ندارند و متقاضيان ميتوانند درصورت احراز شرايط، سرپرستي اين كودكان را بهعهده بگيرند.
البته آنطور كه معاون اجتماعي بهزيستي استان تهران ميگويد: سرپرستي فرزندان براي دختران مجرد در اولويت دوم واگذاري فرزند در بهزيستي قرار دارد و اولويت اول با زوجيني است كه براساس مدارك پزشكي صاحب فرزند نميشوند. اما درصورتي كه كودكي از سوي زوجين متقاضي سرپرستي نداشته باشد نوبت به اين دختران ميرسد.
اما اگر دختري فرزندي را به سرپرستي قبول كرد و بعد ازدواج كرد، تكليف اين فرزندخوانده چه ميشود؟ خاكي ميگويد: اگر دختري بعد از بهعهده گرفتن سرپرستي فرزندي ازدواج كند، همسر وي نيز از سوي سازمان بهزيستي و مراكز مشاوره مورد بررسي و ارزيابي صلاحيت قرار ميگيرد و اگر صلاحيت وي احراز شد براي او نيز حكم فرزندخواندگي صادر ميشود اما اگر صلاحيت وي تأييد نشود، سرپرستي فرزند از آنها سلب ميشود. خاكي در عين حال تأكيد ميكند كه با وجود اينكه طرح فرزندخواندگي دختران مجرد تازه آغاز شده اما تاكنون به اين مسئله برخورد نكردهاند و بهنظر ميرسد اگر دختري بخواهد ازدواج كند حتما شرايط فرزنددار بودنش را با خواستگارش در ميان ميگذارد و بعد از موافقت وي ازدواج ميكند.
- شرايط فرزندخواندگي چيست؟
براساس ماده ششم قانون فرزندخواندگي، نداشتن محكوميت جزائي مؤثر با رعايت مواد مقرر در قانون مجازات اسلامي، تمكن مالي، عدمحجر و اعتقاد به يكي از اديان مصرح در قانون اساسي، سلامت جسمي و رواني لازم، توانايي عملي براي نگهداري و تربيت كودكان و نوجوانان تحت سرپرستي، نداشتن اعتياد به موادمخدر، روانگردانها و الكل، صلاحيت اخلاقي و عدمابتلا به بيماريهاي واگير و صعبالعلاج ازجمله شروطي است كه براي فرزند خواندگي مدنظر قرار ميگيرد. اولويتهاي پذيرش سرپرستي بهترتيب با زن و شوهر فاقد فرزند، سپس دختران و زنان مجرد و بدون فرزند و در نهايت زوجين داراي فرزند است.
هماكنون واگذاري طفل زير 2سال به متقاضيان اولويتهاي دوم و سوم امكان پذير نيست. براساس اعلام بهزيستي درخواست متقاضيان فرزند با جنسيت پسر و در مقطع سني بالاي 3سال خارج از نوبت مورد رسيدگي قرار ميگيرد. همچنين درخواست متقاضيان فرزند در مقطع سني بالاي 7سال خارج از نوبت مورد رسيدگي قرار خواهد گرفت.