بعد از آن اما موجي از راه رسيد كه همه اين خبرها را با خود برد؛ 11شاهزاده، 4وزير فعلي و 10وزير سابق در عمليات شبانه نيروهاي امنيتي بازداشت شدند.تلويزيون العربيه عربستان اعلام كرد اين دستگيري‌ها به دستور كميته مبارزه با فساد عربستان اتفاق افتاده كه ساعاتي قبل ايجاد شده و رياست آن برعهده محمدبنسلمان، وليعهد و فرزند پادشاه اين كشور است.
شاهزاده الوليد بن طلال، ميلياردر معروف سعودي و رئيس شركت بزرگ سرمايه‌گذاري پادشاهي عربستان، متعب بن عبدالله، رئيس گارد ملي و برادرش و همچنين عادل‌فقيه، وزير اقتصاد عربستان در ميان دستگيرشدگان هستند. عبدالله السلطان، فرمانده نيروي دريايي عربستان نيز از سمتش بركنار شده و جزو بازداشت‌شده‌هاست.
سلمان، پادشاه عربستان، در بيانيه‌اي كه از سوي خبرگزاري دولتي عربستان منتشر شد به تشكيل كميته يادشده اشاره كرده و در تشريح دليل ايجاد آن گفت: «هدف، مبارزه با آنهايي است كه فرومايه هستند و منافع خود را بالاتراز منافع عمومي قرار داده و اقدام به اندوختن ثروت نامشروع‌كرده‌اند.» طبق گزارش العربيه رسيدگي به پرونده‌هايي غيراز فساد مالي ازجمله پرونده مربوط به سيل سال2009 جده و عملكرد مقام‌هاي دولتي در مبارزه با ويروس واگيردار كرونا مربوط به 3سال پيش در دستور كار كميته مبارزه با فساد عربستان قرار گرفته است.
طبق بيانيه سلمان، وظيفه اين كميته شناسايي و دستگيري تمامي افرادي است كه در رده‌هاي مختلف درگير فساد شده‌اند. بنابر گزارش خبرگزاري دولتي عربستان، اين كميته امكان صدور قرار بازداشت و ممنوع الخروجي هر فردي كه لازم بداند را دارد. نام وليد ابراهيم، رئيس گروه رسانه‌اي MBC كه شبكه خبري العربيه بخشي از آن است هم در ميان دستگيرشدگان ديده مي‌شود.
- امواج بحران در عربستان
عربستان سعودي از 2سال و نيم پيش يعني زماني كه سلمان بن عبدالعزيز جانشين عبدالله بن عبدالعزيز، شاه درگذشته سعودي‌ها شد، شاهد تغييرات گسترده در ساختار اداره نظام پادشاهي بوده است. تغيير بزرگ‌تر اما 5 ماه پيش يعني زماني اتفاق افتاد كه سلمان، وليعهدش محمد‌بن‌نايف را بركنار كرد.
شاه عربستان در واقع فرزند برادرش را از وليعهدي بركنار و فرزند خودش را به‌عنوان وارث تاج و تخت معرفي كرد. در پي اين تصميم، بركناري بسياري از شاهزاده‌هاي سعودي از سمت‌هايشان و تغييرات گسترده در سطح دولت و نيروهاي نظامي اين كشور طي اين مدت معناي ديگري به‌خود گرفت.
محمدبنسلمان پيش از آن به‌عنوان وزير دفاع هم تعيين شده بود و شرايط جديد او را به چهره‌اي بي‌رقيب در نظام پادشاهي عربستان تبديل مي‌كرد. بسياري از رسانه‌هاي دنيا در آن زمان اقدامات سلمان را به كودتايي از سوي خانواده او عليه ديگر فرزندان عبدالعزيز ابن سعود تشبيه كردند.
پاييز، طوفان پرشتاب تغييرات را مهمان سرزمين حجاز كرد و طبق برنامه محمدبنسلمان، اصلاحات گسترده‌اي در زمينه حقوق زنان انجام شد. هفته اول مهرماه بود كه زنان عربستان براي نخستين بار حضورشان در ورزشگاه‌ها را همزمان با هشتاد و هفتمين سالروز تاسيس كشورشان جشن گرفتند.
2روز بعد تابوي بزرگ جامعه مردسالار اين كشور شكست و زنان حق رانندگي پيدا كردند. 3روز بعدتر زلزله‌اي در دنياي مذهب سعودي‌ها به‌پا شد و به زنان عربستان حق صدور فتوا دادند. موج اين تغييرات ناگهاني بسياري را در جهان بهت‌زده كرد. محمدبنسلمان حتي وعده داده عربستان را به سمت «اسلام ميانه‌رو» هدايت كند و بر اين اساس، برنامه‌هاي بلندپروازانه‌اي را براي انجام اصلاحات در جامعه عربستان درنظر گرفته است. بسياري از تحليلگران اقدامات انجام شده را تلاشي براي همراه كردن نسل جديد عربستان با وليعهد جوان مي‌دانند كه فاصله زيادي تا تكيه زدن بر مسند قدرت ندارد.
- شاهزاده الوليد كيست؟
الوليد بن طلال يكي از ثروتمندترين مردان جهان است. ثروت او را بيش از 17ميليارد دلار برآورد كرده‌اند. هلدينگ پادشاهي عربستان كه متعلق به اوست در بسياري از شركت‌هاي بزرگ جهان سرمايه‌گذاري كرده است. توييتر، اپل، آمازون، اي‌بي، بانك سيتي گروپ، كوكاكولا، فورد، اچ‌پي، موتورولا و مك‌دونالد بخشي از فهرست بلندبالاي شركت‌هايي است كه الوليد بن طلال در آنها سهمي دارد.
در سال 2015، زماني كه دونالد ترامپ اعلام كرد قصد حضور در انتخابات را دارد، الوليد در پستي توييتري، ترامپ را مايه‌ننگ آمريكا خواند. ترامپ هم در مقابل پاسخ داد: «اين شاهزاده احمق مي‌خواهد با پول‌هاي پدرش بر سياست آمريكا تأثير بگذارد؛ وقتي به قدرت برسم همه اينها تمام مي‌شود.» با پيروزي ترامپ در انتخابات، الوليد يكي از نخستين افرادي بود كه از خاندان آل سعود به او تبريك گفت.
- پاكسازي درخت‌واره قدرت در خاندان آل‌سعود
وزير اطلاع‌رساني عربستان ديروز اعلام كرد آنهايي كه دستگير شده‌اند «اموال عمومي» را دزديده‌اند. او گفت كه اموال بازپس‌گرفته شده از اين افراد، در پروژه‌هاي توسعه‌اي كشور هزينه خواهد شد. اين گفته در كنار بيانيه سلمان، پادشاه عربستان روايت رسمي از ماجراي دستگيري‌هاي شامگاه شنبه است اما قطعا همه ماجرا نيست.
بازداشت 11شاهزاده كه در ميان آنها چهره‌هاي قدرتمندي همچون الوليد بن طلال، متعب بن عبدالله و برادرش ديده مي‌شوند بدون شك تنها به ماجراي فسادمالي محدود نمي‌شود. محمدبنسلمان 32ساله ديروز در پستي توييتري نوشت كه با هر فردي كه درگير فساد باشد، در هر موقعيتي، برخورد مي‌شود.
اين سخن در حالي مطرح مي‌شود كه فرزند شاه عربستان خود متهم به سوءاستفاده از اموال عمومي است. هزينه‌كرد 550ميليون دلاري او از بودجه عمومي براي خريد يك كشتي تفريحي نمونه‌اي از اين موارد است. اما مرور اتفاقات عمده ماه‌هاي گذشته و نگاهي به درخت‌واره خاندان آل‌سعود، برداشت روشن‌تري از رويدادهاي عربستان به‌دست مي‌دهد. سلمان ابتدا فرزندش را به‌عنوان وزير دفاع و معاون وليعهد تعيين كرد.
جنگ يمن ثمره حضور او در وزارت دفاع عربستان بوده است. شاه عربستان سپس وليعهد را بركنار و فرزندش را به جاي او نشاند تا علاوه بر فرماندهي ارتش، فرماندهي نيروهاي امنيت داخلي هم به‌دست محمد بيفتد. اكنون با بركناري متعب بن عبدالله، وليعهد عربستان قصد دارد فرماندهي گارد ملي را هم در دست بگيرد.
به اين ترتيب او به چهره بي‌رقيب قدرت سياسي و نظامي در عربستان تبديل خواهد شد. حذف رقباي جواني كه همچنان در خاندان آل‌سعود ممكن است ادعاي تاج و تخت داشته باشند، قدم بعدي در تثبيت قدرت وليعهد جوان بوده است. پس از عبور از محمد بن‌نايف، اكنون عبور از فرزند طلال‌بن‌عبدالعزيز و فرزندان عبدالله‌بن‌عبدالعزيز، شرايط را براي تثبيت قدرت محمدبنسلمان و جانشيني پدرش بيش از پيش فراهم مي‌كند.