آنچه در مزارع بهعنوان كود، منبع املاح معدني و حتي منبع آب مورد استفاده است، فاضلاب تصفيهشدهاي است كه به وسيله فناوريهاي جديد و در فرايندهاي مختلف فراوري شده و مواد مضر براي گياه از آن گرفته ميشود. سالهاست از اين آبهاي تصفيه شده براي آبياري فضاي سبز شهري يا درختان غيرمثمر در دنيا بهره برده ميشود اما كشاورزان و مزرعهداران معمولا در اينباره موضعهاي سرسختانهاي دارند. اما پژوهشهايي كه هنوز هم در جريان است و سرمايهگذاريهاي بالايي كه در دنيا روي آن ميشود، پروژههاي جديدي را به بار آورده است. اين گزارش چند نمونه از موفقترينهايشان را بررسي كرده است.
- توليد ذرتهاي ارزان در كانادا
استفاده از فاضلاب در كشاورزي يكي از مهمترين پروژههايي است كه 10سال گذشته از آن براي توليد ذرت استفاده ميشود. در گزارشي كه سايت CNBC منتشر كرده، از بازيافت فاضلاب و استفاده از آن در يكي از مزارع بزرگ ذرت در نوااسكوشيا در جنوب كانادا گزارش داده است. در مزرعه ذرتي كه سوژه اين گزارش شده، از مواد لزج تصفيه شده كه با نام «ماده خشك زيستي» شناخته ميشود، براي آبياري مزرعه استفاده شده است. اين ماده كه بهخاطر سازگاري با محيطزيست، پسوند «بيو» يا «زيستي» را يدك ميكشد، حالت نيمهجامد دارد و ميتواند آب و مواد مغذي را در خود حفظ كند و باعث صرفهجويي در مصرف آب ميشود. ايده اصلي استفاده از اين بازماندههاي بازيافتي چندان تازه نيست و نوع پيشرفتهاي از توليد كمپوست محسوب ميشود كه در آن، مواد آلي بعد از تخمير شدن بهعنوان كود كاربرد داشتند. در كمپوستها آب چنداني به گياه نميرسد اما در اين مورد وضع كاملا فرق ميكند. استفاده از فاضلاب كشت ذرت تا جايي موفقيت آميز بوده است كه هر سال فقط در كانادا نزديك به 700هزار تن فاضلاب نيمهجامد مخصوص كشاورزي توليد شده و نيمي از آن بهعنوان كود و آب در مزارع استفاده ميشود. بقيه اين مواد نيز به محلهاي دفن زباله برده ميشوند تا روي زبالههاي تجزيهپذير ريخته شده و روند بازگشت اين زبالهها به طبيعت را سرعت بدهند. اين كودها در نهايت باعث غني شدن خاك هم شده و در نگاه بلندمدت هزينههاي كلان كشور براي احياي منابع خاكي را كاهش داده است. كودهاي جلبك نام ديگر فاضلابهاي نيمهجامد هستند كه استفاده از آنها، از نظر اقتصادي نيز به نفع كشاورز هستند.
- بزرگترين پروژه كشاورزي در كاليفرنيا
كشاورزان كاليفرنيا يك سالي هست كه به يك چالش بزرگ دعوت شدهاند؛ استفاده از فاضلاب براي آبياري مزارعشان! بزرگترين پروژه تبديل فاضلاب به آب مورد نياز براي كشاورزي، دسامبر امسال در كاليفرنيا آغاز شد و از آن جهت جديد است كه، در اين روش تازه آب تصفيه شده مستقيما از طريق كانالهاي آبرساني به مزارع منتقل ميشود. اين تجهيزات آنقدر مقرونبهصرفه هستند كه، شركتهاي غيرمرتبط با حوزه آب و فاضلاب هم روي آن سرمايهگذاري كردهاند. يك نمونهاش، سازمان ثبت احوال آمريكا كه گفته، هزينه ساخت كانال انتقال فاضلاب كشاورزي به 3شهر ايالت را تقبل ميكند. پروژه 90ميليون دلاري در فضايي به گستردگي 15هزار مترمربع ساخته ميشود. پيش از راهاندازي اين پروژه، چالشهاي جدي درباره روشهاي تصفيه خانگي و زدودن مواد شيميايي داخل آن بود. چون برخلاف پروژههاي مشابه قبلي، اينبار قرار است آب در يك شبكه كه مردم عادي هم به آن دسترسي دارند، جريان پيدا كند. وسعت تصفيهخانه فاضلاب كشاورزي قرار است هر سال 500هكتار افزايش پيدا كند.
- سوژه جديد سرمايهگذاري: فاضلاب كشاورزي
آبياري فاضلابي يكي از پروژههايي است كه در دنيا از آن پشتيباني ميشود. شركتهايي كه در حوزه آب و فاضلاب فعاليت ميكنند نيز مدتي است سرمايهگذاريهاي قابلتوجهي درباره تصفيه فاضلابهاي خانگي و استفاده از آن در بخشهاي مختلف كشاورزي انجام دادهاند. شركت «تهال» كه از سال1961 (1340) آغاز بهكار كرده، در چند سال اخير چند پروژه بزرگ بينالمللي اجرا كرده كه بخش بزرگي از آنها توسط سازمان ملل و بانك جهاني حمايت ميشود چون در نهايت باعث استفاده بهينه از منابع آبي شده و صرفهجويي زيادي در جهان به همراه خواهد داشت. «جس» كمپاني ديگري است كه بهطور مشخص روي استفاده از گياهان در تصفيه آبهاي آلوده و تبديل فاضلابهاي صنعتي به آب قابل استفاده در كشاورزي تمركز كرده است. از آنجايي كه، فاضلابهاي استفاده شده در كشاورزي معمولا از فاضلابهاي خانگي گرفته ميشوند، براي پيدا كردن يك راهكار جديد بايد روي پروژههاي مشتركي با شركتهاي تحقيقاتي در حوزه مواد شيميايي كار كرد.