دكتر اصغر عبدلي، متخصص اكولوژي ماهي با هشدار نسبت به صدور مجوز براي پرورش اين‌گونه مهاجم به همشهري گفت: تجارب جهاني نشان مي‌دهد پرورش ماهي تيلاپيا و ورود آن به بخش‌هاي مختلف كشور باعث بروز مشكلات اقتصادي، اجتماعي و زيست‌محيطي جبران‌ناپذير مي‌شود.
عضو هيأت علمي گروه تنوع‌زيستي و مديريت اكوسيستم‌هاي پژوهشكده علوم محيطي دانشگاه شهيد بهشتي در توضيح اين مطلب افزود: ورود ماهي تيلاپيا از نوع، «زيلي» و «اورئوس» در تالاب شادگان خوزستان به آفتي بزرگ تبديل شد و علاوه بر آنكه معيشت صيادان را مختل كرد، پيامدهاي منفي اقتصادي و اجتماعي متعددي را رقم زد تا آنجا كه استان خوزستان و پدافند غيرعامل اين‌گونه مهاجم را به‌عنوان يك تهديد زيستي معرفي كرد.
براساس اين تجربه و تجارب ديگري كه وجود دارد چرا بايد دوباره با صدور مجوز پرورش تيلاپيا اين تجربه تلخ را تكرار كنيم؟ عبدلي با اشاره به جلسات متعددي كه در اين زمينه برگزار شده است، گفت: پرورش تيلاپيا 2جنبه دارد؛ يك جنبه آن، پرروش ماهي است كه بايد شيلات نظر بدهد كه آيا اين‌گونه ارزش اقتصادي دارد يا مقرون‌به‌صرفه نيست. اما جنبه ديگر آن، بحث اثرات محيط‌زيستي و جنبه‌هاي اكولوژيكي پرورش اين ماهي است كه بايد بررسي شود آيا با توجه به شرايط تنوع زيستي و مشكلاتي كه رودخانه‌ها و تالاب‌هاي كشور با آن درگيرند، ورود يك گونه غيربومي مثل تيلاپيا مشكل‌ساز نيست ؟ يا پرورش آن مغاير با مصالح محيط‌زيست است و به بروز فاجعه منجر مي‌شود؟ به‌عبارت ديگر، از نظر اداري، كارشناسان سازمان حفاظت محيط‌زيست بايد ارزيابي ريسك يك گونه مهاجم را انجام داده و دراين باره اظهارنظر كنند. به گفته وي، نمي‌توان بي‌توجه به اثرات زيست‌محيطي و براساس نظرات يك يا 2متخصص خارجي كه فقط متخصص پرورش ماهي هستند، اين‌گونه را وارد كشور كرد.
- تيلاپيا منابع آبي كشور را تهديد مي‌كند
اين استاد دانشگاه خاطرنشان كرد: به‌طور قطع بايد اين موضوع به كارشناساني محول شود كه در زمينه محيط‌زيست تخصص دارند و بنا بر ارزيابي ريسك يك گونه به كشور در اين‌باره تصميم‌گيري شود. اين درست نيست كه بگوييم در يزد مي‌خواهيم ماهي تيلاپيا پرورش بدهيم و اين ارزيابي مربوط به يزد است. آنچه مسلم است اين خطر وجود دارد كه با صدور مجوز براي پرورش در يزد، اين‌گونه از آب‌هاي شمال و جنوب كشور هم سر در بياورد.
عبدلي با اشاره به اينكه ممكن است گفته شود تيلاپياي آبي و زيلي كه در شادگان تبديل به‌گونه مهاجم شد، با گونه‌نيل متفاوت است،تأكيد كرد: هر 3گونه مذكور در فهرست گونه‌هاي مهاجم ثبت شده‌اند و اثرات منفي آنها بر محيط‌زيست اثبات شده است. وي اولويت سازمان حفاظت محيط‌زيست براي حفاظت از منابع آبي كشور را يادآورشد و گفت: براساس اين اولويت، نبايد به اين سادگي يك گونه مهاجم را وارد محيط آبي كرد. گونه‌اي كه سدها، رودخانه‌ها و تالاب‌ها را تحت‌تأثير قرار مي‌دهد و سلامت آنها را به خطر مي‌اندازد آن هم در شرايطي كه كشور با بحران آب مواجه است. ضمن آنكه وقتي كه ما به خليج‌فارس و درياي خزر و ماهيان ارزشمند اين دو دريا دسترسي داريم، هيچ توجيهي براي پرورش يك گونه مهاجم پذيرفته نيست.
عبدلي گفت: اگر براي نظرات كارشناسان دلسوز كشور و براي محيط‌زيست ارزش قائليم، بايد به اين نظرات احترام بگذاريم و همانطور كه ابتكار، رئيس سابق سازمان حفاظت محيط‌زيست، مخالفت كارشناسانه اين سازمان را با اجراي طرح پرورش ماهي تيلاپيا در چند نامه اعلام كرد، بر اين نظرات صحه بگذاريم. در غير اين صورت با توجه به پيامدهاي جبران‌ناپذير اجراي اين طرح از نمايندگان مجلس به‌ويژه فراكسيون محيط‌زيست و كميسيون كشاورزي، آب و منابع طبيعي انتظار مي‌رود براي جلوگيري از اين فاجعه زيست‌محيطي ورود كرده و چاره‌اي بينديشند.
- نگراني از صدور مجوز
سازمان محيط‌زيست همواره نسبت به خطراتي كه اين‌گونه مهاجم مي‌تواند براي آب‌هاي ايران داشته باشد، هشدار داده و اعلام كرده است كه تنها براي پرورش اين ماهي به شكل آزمايشي و با اهداف پژوهشي در بافق يزد مجوز صادر كرده است. اكنون اين نگراني وجود دارد كه با تغيير مديريت سازمان حفاظت محيط‌زيست، اين سازمان بي‌توجه به مخالفت‌هاي پي در پي كارشناسان با درخواست شيلات موافقت كند. اين درحالي است كه كارشناسان حوزه مربوطه با اشاره به گونه‌هاي مهاجم مثل شانه‌دار مهاجم در خزر و ماهي غيربومي آمور در هامون مي‌گويند پرورش ماهي تيلاپيا به‌مراتب زيانبارتر از 2گونه مهاجم يادشده است.
ماهي آمور كه در دهه60 با نيت خيرخواهانه در هامون رهاسازي شد معيشت حاشيه‌نشينان هامون را تا آستانه نابودي پيش برد.كارشناسان محيط‌زيست مي‌گويند براي پرورش ماهي بايد سراغ گونه‌هاي بومي كشور ازجمله ماهيان خاوياري و ساير گونه‌هاي بومي رفت كه هم اقتصادي است و هم از ماهي تيلاپيا كه يك گونه مهاجم است بهتر است.