عباس رضایی ثمرین، مترجم کتاب مدیران بخوانند؛ چگونه با خبرنگاران مصاحبه کنیم؟ در گفتگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) با اشاره به محتوای کتاب بیان کرد: یک فصل از کتاب به طور مشخص به مدیریت بحران مربوط است که انگیزه اصلی من برای ترجمه بود، فصول دیگر آن هم توصیه‌هایی کاملا کاربردی و قابل پیاده‌سازی برای تعامل با رسانه‌ها ارائه می‌کند. ما درباره اصول و فنون مصاحبه کردن متون و کتاب‌های زیادی داریم اما درباره مصاحبه شدن، یعنی طرف مصاحبه خبرنگاران بودن، منبع چندانی نداشتیم. امیدوارم این کتاب فتح بابی برای کارهای بیشتر در این حوزه شود.
وی درباره چرایی انتخاب و ترجمه این کتاب از میان آثار متعدد رسانه توضیح داد: جرقه اصلی در زمان ریزش ساختمان پلاسکو در ذهنم زده شد که فضای اطلاع‌رسانی فوق‌العاده مغشوش و بی‌سروسامان بود. در این میان، بخشی از رسانه‌ها با قواعد مخابره اخبار بحران آشنایی چندانی نداشتند و مهم‌تر از آن مسئولان امر ظاهراً حواسشان به تبعات حرف‌هایی که می‌زدند، نبود.
رضایی با اشاره به تیتر خبر رسانه‌ها در این دوران، عنوان کرد: پیش می‌آمد که مثلا در صفحه اصلی یک خبرگزاری دو تیتر اصلی متناقض یکدیگر بودند. بخشی از این آشفتگی ناشی از بی‌دقتی همکاران رسانه‌ای بود اما بخش مهم دیگری هم مربوط به مصاحبه‌های مسئولان می‌شد. گاهی دیده می‌شد که مثلا رئیس و معاون فلان نهاد حرفهای یکدیگر را نقض کرده‌اند و به نظر می‌رسید برای اظهارنظرها و مصاحبه‌های مسئولان، اساساً نظم و نسق خاصی وجود ندارد و هر فرد به اجتهاد شخصی خودش عمل می‌کند. همین موضوع انگیزه‌ای شد تا در منابع خارجی دنبال متن مستندی برای «مدیریت رسانه‌ای بحران» بگردم.
وی با بیان اینکه جست‌وجو در متون و کتاب‌های حوزه ارتباطات، در نهایت منجر به یافتن این کتاب شد، افزود: با توجه به خلاء مهمی که مشهود بود، نهایتا پس از مشورت با دکتر توکلی، مدیر نشر ثانیه که در حیطه کتب تخصصی رسانه و علوم ارتباطات فعالیت می‌کند، تصمیم گرفتیم کتاب را ترجمه و منتشر کنیم.
رضایی درباره ضرورت مطالعه این کتاب توسط مدیرانی که با رسانه‌ها در تعامل هستند، عنوان کرد: واقعیت این است که اگر این ضرورت را در رفتارها و عملکرد رسانه‌ای برایند مدیران و مسئولان کشور نمی‌دیدم، اصلا کتاب را ترجمه نمی‌کردم. چون من روزنامه‌نگارم و کارم ترجمه کتاب نیست. زمانی که ماجرای سلفی چند تن از نمایندگان مجلس با فدریکا موگرینی خبرساز شده بود، یادداشت کوتاهی خطاب به رئیس مجلس شورای اسلامی در فضای مجازی منتشر کردم و گفتم که بهتر است به جای انتقاد از رسانه‌ها، تلاش کنیم آب از سرچشمه گل‌آلود نشود.
چون رسانه‌ها خبر را نمی‌سازند، آن را منعکس می‌کنند. آنجا پیشنهاد کردم که خوب است برای نمایندگان جدیدالورود، یک دوره آشنایی با رسانه و تشریفات برگزار کنند. تا شاهد رفتارهایی نباشیم که بعدا رسانه‌ها را به دلیل انعکاس آن شماتت کنیم. این واقعا چیزی هم نیست که سبب کسر شان کسی شود. بالاخره هر کسی در حیطه‌ای تخصص دارد و قرار نیست همه آدم‌ها، همه چیز بدانند. تعامل با رسانه‌ها بخش لاینفک هر سمت مدیریتی و البته از مهم‌ترین ملزومات موفقیت است.
وی در بخش دیگر سخنانش درباره مشکل اصلی مدیران در تعامل و مصاحبه با خبرنگاران، نیز عنوان کرد: فهم متقابل کلید ارتباطات موثر است، در تعامل مدیران با رسانه‌ها و اصحاب رسانه گاهی این فهم آن‌طور که باید و شاید وجود ندارد. گاهی نه تنها تصور درستی از کارکرد و وظایف رسانه وجود ندارد که سوءتفاهم‌های بزرگی هم وجود دارد. بعضاً مدیران تصور می‌کنند همه خبرنگاران بالاتفاق و بلا استثنا دنبال صدمه زدن به آنها هستند یا مثلاً می‌خواهند در مصاحبه‌ها آنها را گوشه‌ای گیر بیندازند و آبروی‌شان را ببرند و همه اینها به فرایند تعامل آسیب می‌زند.
رضایی درباره نتایج انتشار آثاری از این دست در حوزه رسانه، گفت: فهم متقابل مهم‌ترین نتیجه انتشار آثاری از این دست است. مدیران اگر بتوانند با خواندن توصیه‌های کاربردی این کتاب و امثال آن، مثل خبرنگاران و روزنامه‌نگاران فکر کنند، گام مهمی در فرایند ارتباط برداشته شده است. رسانه‌ها مهم‌ترین ابزار ارتباطی مدیران با جامعه هستند، از این نکته مهم گاهی غفلت می‌شود. همین که مدیران به این جمع‌بندی برسند که رسانه‌ها عملاً شریک آنها در فرایند انتقال پیامشان به مردمند نه رقیب‌شان، خودش یک فایده مهم است.
رضایی همچنین درباره نویسند کتاب یادآور شد: «الن استیونس» متخصص رسانه، روابط عمومی، برنامه‌ساز رادیو ـ تلویزیونی و یک سخنران و نویسنده حرفهای است. او سال‌ها است در انگلستان مجموعه‌ای را می‌چرخاند که به اشخاص و سازمان‌ها در زمینه تعامل بهتر و موثرتر با رسانه‌ها، مشاوره و آموزش ارائه می‌دهد. او در چهل سال گذشته در سمت‌های مختلفی از جمله روزنامه‌نگار، مسئول روابط عمومی، سخنگو و مشاور رسانه‌ای در سازمان‌های مختلف نقش ایفا کرده است. استیونس در مقطعی مشاور رسانه‌ای کابینه انگلیس بوده و در تیم رسانه رویدادهای بزرگی مثل المپیک هم حضور داشته است. اگر اشتباه نکنم استیونس قبلا برای سخنرانی درباره برندسازی و تبلیغات به ایران هم آمده است.
رضایی همچنین دربار ترجمه اثر دیگری در این حوزه نیز گفت: در امتداد مباحث همین کتاب، ترجمه کتاب دیگری را شروع کرده‌ام که نوشته یک محقق ایرلندی‌الاصل است و محتوایش گام دیگری در راستای پر کردن خلاء مشاوره موثر و کاربردی رسانه‌ای به مدیران و سازمان‌ها خواهد بود.
- بیوگرافی نویسنده و مترجم
نویسنده انگلیسی این کتاب، الن استیونس، متخصص رسانه، روابط عمومی و تبلیغات و یک برنامه‌ساز رادیو ـ تلویزیونی است. او در چهل سال گذشته در سمت‌های مختلفی در حوزه رسانه و روابط عمومی ایفای نقش کرده و کسب‌وکارهای مهمی را راه‌اندازی کرده است. استیونس در مقطعی، مشاور رسانه‌ای کابینه انگلستان بوده و در تیم رسانه رویدادهای بزرگی همچون المپیک حضور داشته است. استیونس صاحب تالیفات متعددی در حوزه رسانه، تبلیغات و برندسازی است و به عنوان متخصص این حوزه در کنفرانس‌های متعددی در سراسر جهان -از جمله ایران- سخنرانی کرده است.
عباس رضایی ثمرین، روزنامه‌نگار و در حال حاضر دبیر تحریریه خبر 21 شبکه اول سیما است. پیش از ورود به عرصه ژورنالیسم تصویری، معاون سردبیر روزنامه جام جم بوده و به طور کلی حدود یک دهه است که به عنوان خبرنگار، دبیر سرویس، معاونِ سردبیر و سردبیر در رسانه‌های مکتوب و مجازی و صداوسیما فعالیت می‌کند. رشته تحصیلی‌اش الکترونیک و زبان انگلیسی بوده و روزنامه‌نگاری را هم در دوره‌های تخصصی این شغل و زیر نظر استادان مطرح رسانه همچون قاضی‌زاده، صدیقی و مرحوم قندی فرا گرفته است. در طول این سال‌ها در چندین جشنواره از جمله جشنواره سراسری مطبوعات در سال 1391 در حوزه‌های مختلف روزنامه‌نگاری از جمله مصاحبه و گزارش‌نویسی حائز رتبه برتر شده است و سابقه فعالیت به عنوان مشاور رسانه‌ای هم در بخش دولتی و خصوصی دارد.
- نگاهی به کتاب مدیران بخوانند؛ چگونه با خبرنگاران مصاحبه کنیم؟
کتاب در یازده فصل تدوین شده است که هر یک از این فصول به یکی از ابعاد مختلف مصاحبه‌های رسانه‌ای اختصاص دارد. در فصل اول، نکات کلی برای شرکت در همه انواع مصاحبه‌های رسانه‌ای مرور شده است. نحوه پاسخ به درخواست‌های مصاحبه، آمادگی ذهنی و روحی و نحوه تعامل با رسانه‌نگارها از جمله نکاتی است که در این فصل به آنها پرداخته شده است.
فصل دوم به هدف و پیام محوری مصاحبه اختصاص دارد. نحوه انتخاب و گزینش محور اصلی، فرایند قلاب‌اندازی در چینش اطلاعات، جملات کلیدی و نقل‌قول‌های طلایی موضوعات مهم این فصل است.
در فصل سوم مصاحبه‌شونده همه ویژگی‌های لازم را برای اینکه صدایش در طول مصاحبه‌ها- به‌ویژه مصاحبه‌های صوتی، تصویری - استاندارد باشد، فرا می‌گیرد. فصل چهارم به ظاهر و پوشش فرد در مصاحبه‌ها اختصاص دارد و در فصل پنجم، که به زبان بدن می‌پردازد، مصاحبه‌شونده مهارت و نکاتی را می‌آموزد تا مطابقت زبان گفتار و زبان بدن خود را به بالاترین سطح ممکن برساند.
فصل‌های پنجم، ششم و هفتم هم به ترتیب به مصاحبه با نشریات چاپی، رادیو و تلویزیون اختصاص دارد. در فصل بعدی هم نکات مرتبط با مصاحبه‌های تله‌کنفرانس و ویدئوکنفرانس مرور شده است.
فصل نهم به برگزاری نشست خبری اختصاص دارد. فصل دهم به طور کلی به سوالات خبرنگاران در همه مصاحبه‌ها می‌پردازد. پیش‌بینی سوالات، نحوه پاسخ به آنها، نحوه برخورد با سوالات انتقادی تند و... مواردی است که در این فصل به آن پرداخته شده است. در فصل یازدهم و آخر کتاب هم یک راهنمای کاربردی برای مدیریت رسانه‌ای بحران ارائه شده است.
کتاب مدیران بخوانند؛ چگونه با خبرنگاران مصاحبه کنیم؟ را انتشارات ثانیه با شمارگان 1000 نسخه، در 119 صفحه و به بهای 12000 تومان روانه پیشخوان کتاب‌فروشی‌ها کرده است.