رابرت موگابه، رئيسجمهور كهنهكار و ديرپاي زيمبابوه در سن 93سالگي، خود را نامزد رهبري حزبش در انتخابات سال آينده كرده است. حزب اتحاديه ملي آفريقاي زيمبابوه - جبهه ميهن پرستان (ZANU-PF) از زمان استقلال اين كشور آفريقايي در سال 1980بر زيمبابوه حاكم بوده است. موگابه كه خود از همان سال استقلال زيمبابوه از بريتانيا بر مسند قدرت تكيه داشته است، درصورت پيروزي در انتخابات سال آينده و طي كردن دوره 5ساله، 99سال سن خواهد داشت. او ميگويد كه تا 100سالگي عمر و حكومت خواهد كرد.
گريس- همسر آقاي موگابه- حتي پا را از اين هم فراتر ميگذارد. بانوي اول اين كشور كه به لحاظ سياسي از قدرت و نفوذ بالايي برخوردار است، سال گذشته در اجتماعي كه توسط حزب حاكم، سازمان داده شده بود، از پشت تريبون خطاب به همسرش چنين گفت: «ما ميخواهيم تو حتي از مزار خودت نيز اين كشور را رهبري كني».موگابه هميشه بيش از آنكه محبوب بوده باشد، مورد احترام قرار داشته و از وي ميترسيدهاند. اما كابينه دولت كه پر از وفاداران، بستگان و ستايشگران موگابه است، اينك حتي از رويه و سنت معمول خود در كيش شخصيت پرستي رئيسجمهور نيز پيشيگرفته و پا را فراتر از ستايش صرف از وي، گذاشته است.
اما در پشت صحنه اين ابراز وفاداري و چاپلوسي، جدال شديدي بر سر قدرت وجود دارد، بهخصوص كه ضعفهاي جسمي موگابه نيز اينك آشكار شده است. جناحهاي مختلف بهدنبال گرفتن تأييد و جلب حمايت رئيسجمهور در جدال بر سر جانشيني او هستند.
اشتباهات و تپق زدنهاي رابرت موگابه هنگام سخنراني و غيبتهاي مكرر او از كشور وقتي براي مراقبتهاي پزشكي به خارج ميرود، موجب نگراني فزاينده چهرههاي سرشناس حزب حاكم شده؛ چه هنوز جانشيني قطعي براي آقاي موگابه تعيين نشده است.
پدزيساي روهانيا، مدير مؤسسه دمكراسي در زيمبابوه در اينباره ميگويد: «موگابه مايل است پشت ميز كارش بميرد و علاقهاي به ديدن چهره جانشين خود ندارد. او رهروي سازوكارهاي دمكراتيك نيست».خارج از حزب حاكم، هيچ تهديدي عليه حكومت موگابهوجود ندارد. او به سرقت انتخابات (اگرچه در مناطق كشاورزي از حمايت عمومي برخوردار است)، به خشونت كشاندن رأيدهندگان و نفوذدادن عوامل خود در صفوف احزاب مخالف با هدف پاشيدن بذر سردرگمي و آشوب متهم است. تنها چيزي كه موگابه را به چالش ميكشد، سن است. با اين حال، جدال بر سر قدرت خطرناك است. ارتش و كهنه نظاميان جنگ چريكي عليه حاكميت اقليت سفيدپوست، پشتوانه قدرت و حكومت موگابه بودهاند و آنانند كه ميخواهند جانشين وي را تعيين كنند.
طي سال گذشته، اعضاي بانفوذ «مؤسسه كهنهنظاميان جنگ» از حزب بيرون رانده شدند. آنان آشكارا حمايت خود را از امرسون امنانگاگوا، جانشين رياستجمهوري اعلام كردند؛ اتفاقي كه باتوجه به زنده بودن موگابه، نوعي سنتشكني و بدعت سياسي محسوب ميشود.در ماه ژوئيه، موگابه فرماندهان ارتش را به مداخله در سياستهاي داخلي حزب حاكم متهم كرد؛ مداخلهاي كه به گفته وي، در حكم كودتا بود. چند روز بعد، نظاميان به مناطق داخلي هراره، پايتخت يورش بردند و به ضربوشتم پليس پرداختند.بانوي اول زيمبابوه د راين روزها ابراز كرد: «ما شب و روز تهديد ميشويم كه اگر فلان شخص جانشين موگابه نشود، ما را با تفنگهايشان ميكشند. رئيسجمهور شبها با چشمان باز ميخوابد».
اين هفته موگابه حركت خود را در اين زمينه انجام داد. وي در چارچوب ترميم كابينه و با هدف تقويت جايگاه گريس، امنانگاگوا رقيب اصلي همسرش را از مقام وزارت دادگستري بركنار كرد.
در پس زمينه سختيهايي كه اكثريت مردم زيمبابوه تحمل ميكنند، جدال بر سر قدرت ادامه دارد. به گزارش صندوق بينالمللي پول، در پي برداشت خوب محصول، رشد اقتصادي اين كشور از 0/7 درصد در سال گذشته، به 2/8 درصد در سال جاري افزايش يافته است.
اما اقتصاد زيمبابوه همپاي رشد جمعيت اين كشور پيش نميرود. مردم زيمبابوه با كمبودهاي بسيار، از برق گرفته تا آب آشاميدني و تا سوخت، مواجهند. بانكها برداشت پول را براي مردم سهميهبندي كردهاند. خدمات عمومي ضعيف و بيكاري به موج نوميدي مردم دامن ميزند. پيشبيني ميشود رشد اقتصادي كشور در سال 2018دوباره كاهش يابد و به 0/8 درصد برسد و تا سال 2022با شتابي بسيار حتي منفي شود.ولخرجيهاي خانواده موگابه، كه ظاهرا شامل سوزاندن پول ميشود، موضوع بحثهاي عمومي بيپايان است. سال گذشته بيش از 4ميليون نفر از مردم زيمبابوه نيازمند كمكهاي غذايي بودند و دولت درخواست 1/5 ميليارد دلار در قالب كمكهاي اضطراري داد.
بريز و بپاشهاي اخير بانوي اول شامل خريد يك عمارت مجلل 4ميليوندلاري در منطقه اعياننشين سندهورست در آفريقاي جنوبي و همچنين خريد يك رولزرويس ميشود. راسل گوررازا، پسر گريس از ازدواج اولش نيز دو دستگاه رولزرويس خريد و از طريق هوايي آنها را وارد زيمبابوه كرد. زندگي پرخرج دو پسر ديگر خانواده موگابه- يكي ساكن دبي و ديگري مقيم آفريقاي جنوبي- موجب شده است مردم زيمبابوه از آنان با عنوان «پسران آشغال» ياد كنند. وقتي گريس درماه آگوست گذشته، يك مدل را در اتاق هتل محل اقامت پسرها به باد كتك گرفت، حادثهاي ديپلماتيك بهوجود آمد.
گريس موگابه، تايپيست سابق دفتر رئيسجمهوري، تلاشي براي بهبود وجههاش نزد مردم زيمبابوه نميكند. اما او را بهعنوان فردي بهشدت وفادار به رابرت موگابه نبايد دستكم گرفت.
بهنظر ميرسد برنامه اين باشد كه موگابه در انتخابات سال آينده شركت كند و پيروز شود و سپس منافع خانوادهاش را تا حد امكان تأمين كند. آنچه اين طرح را با خطر مواجه ميكند، بيثباتياي است كه اجراي آن ممكن است به همراه داشته باشد. در اين ميان، رقبا و چهرههاي مهم بسياري در صحنه نمايش جانشيني موگابه ظاهر شدهاند.
- گريس موگابه
واكنش عمومي به نخستين خبرها دال بر اينكه رابرت موگابه ميكوشد همسرش را بهعنوان جانشين بالقوه خود آماده كند، حاكي از تمسخر و ناباوري بود.
يك نمونه بارز از چنين واكنشهايي، تبعيض جنسيتي سطحي جابولاني سيباندا، رهبر سابق كهنه نظاميان جنگ استقلال اين كشور بود كه در سال 2014اعضاي حزب حاكم را به «كودتاي همسران» [رابرت موگابه] متهم كرد و آنان را بهشدت مورد انتقاد قرار داد. او هشدار داد «قدرت به لحاظ جنسيتي قابلانتقال به ديگري نيست».
گريس 52ساله پس از ازدواجش با رئيسجمهور سالها در سايه باقي ماند و وقت خود را به كارهاي خيريه گذراند. سفرهاي خارج از كشورش براي خريدهاي تجملاتي موجب شده بود به او لقب «گريس گوچي» و «خريدار اول» (اشاره بهعنوان بانوي اول) داده شود. اما در سال 2014گريس، مسئوليت برگزاري اجتماعات عمومي حزب موسوم به «ديدار با مردم» را برعهده گرفت و طي اين اجتماعات بهشدت به جويس موجورو، جانشين رياستجمهوري حمله كرد و مدعي بود او قصد بركناري موگابه را دارد. موجورو، از رهبران پرقدرت سابق چريكهاي زيمبابوه در دوره استقلال، از حمايت كسر قابلتوجهي از اعضاي حزب حاكم براي جانشيني رابرت موگابه برخوردار بود. اما اتهامات «خيانت، فساد و توسل به جادوگري» كه گريس به وي وارد كرد، موجب حذفش از عرصه سياست زيمبابوه شد.
گريس موگابه، دبير اتحاديه زنان حزب حاكم محسوب ميشود و همچنين از حمايت جدي و فعال اتحاديه جوانان حزب نيز بهرهميبرد. برخي سياستمداران گرد وي جمع شده و جناحي را موسوم به «نسل 40» بهوجود آوردهاند كه متشكل از گروهي از رهبران جوانتري است كه آشكارا بين خود با اعضاي مسنتر حزب تفاوت و تمايز قائلاند.آنان با توجه به رهبري گريس بر جناح خود، از مزيت ارتباط مستقيم با رابرت موگابه برخوردارند و از هم اينك مبادرت به تعيين دستور كار حزب كردهاند.
گريس آنچنان قدرتمند شده كه در اجتماعاتي با حضور رابرت موگابه، خواهان كتكخوردن و تنبيه علني مقامات منحرف حزب و دولت شده است.روهانيا براين باور است سرنخهاي جناح نسل 40 در عمل در دست شخص رابرت موگابه قرار دارد. او ميگويد: «موگابه رهبر جناح نسل 40است. به همينخاطر است كه هيچيك از اعضاي اين گروه با موانع سياسي برخوردي ندارند، زيرا از حمايت رئيسجمهور برخوردارند». برخي ناظران ميگويند گريس با برخورداري از حمايت همسرش و بهرهگيري از قدرت حكومت، ميتواند به آساني در جدال بر سر جانشيني موگابه پيروز شود. او حتي پيشتر در ديداري عمومي به صراحت گفته بود كه «از هم اينك بر كشور حكم ميراند».
اما روهانيا تصور ميكند براي اظهارنظر در اينباره و پذيرش چنين ادعايي هنوز زود است؛ «موگابه ميداند همسرش جاهطلب است، اما ظرفيت و ظرافت لازم را براي اداره امور پيچيده حزبي و حكومتي ندارد. گريس فقط تا زماني كه موگابه زنده است ميتواند آنطور كه خود ميخواهد رفتار كند».
- سيدني سكرامايي
تا همين اواخر نام سيدني سكرامايي، وزير دفاع 75ساله زيمبابوه در جمع نامزدهاي بالقوه جانشيني موگابه ديده نميشد. با وجود تصدي سمتهاي بسياري طي سالهاي پس از استقلال كشور، آقاي سكرامايي فاقد قدرت و نفوذ سياسي لازم تلقي ميشود.
وي امسال پس از آنكه «تواضع» و تمايلش به «توافق و اجماع در سطح رهبري» در تقابل با جاهطلبي يكي از معاونان و نزديكان بانوي اول قرار گرفت، مورد توجه عمومي واقع شد.
پس از آن، گريس به تعريف از نقش سكرامايي - پزشك تحصيل كرده سوئد و البته از چريكهاي جنگ استقلال - پرداخت و اينكه وي چگونه بارها جان موگابه را از مرگ نجات داده است.اما در سال 2014 او بهخاطر حمايت از موجورو مورد خشم گريس قرار گرفته بود و اين شخص رابرت موگابه بود كه وي را دوباره به عرصه سياست بازگرداند.تمام اين سه نفر - رابرت موگابه، امنانگاگوا و سكرامايي - در يك چيز مشتركاند. آنان ازجمله بازيگران اصلي پاكسازي قومي اوايل دهه 1980در جنوبغربي ماتابلي لند بودند كه در جريان آن، 20هزار شهروند قوميت انديبله كشته شدند.
ارتش زيمبابوه نسبت به هر كسي كه از كهنه نظاميان جنگ استقلال اين كشور نباشد، بياعتماد است. از اين بابت، سكرامايي اعتبار لازم را دارد و ميتواند درصورتي كه برنامه اصلي، يعني انتقال قدرت به گريس عملي نشود، جايگزيني براي موگابه باشد. درحاليكه حزب حاكم و حتي خود زيمبابوه، از درون دستخوش فروپاشي شده است، روهانيا ميگويد اين تحولات دور از انتظار نيست؛ «آشوب و هرج و مرج رخ داده در زيمبابوه و حزب حاكم همان تحولي است كه با پايان عصر اقتدارگرايي رخ ميدهد.»
- امرسون امنانگاگوا
مانعي كه در مسير جاه طلبي گريس قرار گرفته، امنانگاگواي 75ساله است كه زماني رئيس ترسناك تشكيلات جاسوسي كشور بود و از معدود بازماندگان نخستين كابينه زيمبابوه در سال 1980محسوب ميشود. گرچه اعضاي تيم همراه او مورد پاكسازي قرار گرفتهاند.
نفوذ امنانگاگوا پيش از اينرو به كاهش گذاشته و او در رقابت بر سر رهبري حزب حاكم، غافلگيرانه از موجورو شكست خورد. مشكلات و محدوديتهاي سياسي وي اينك به شكل بالقوه خطرناكي شدت گرفتهاند. وي در آگوست گذشته و پس از اعتراض به سرو غذا در يك گردهمايي سياسي، با هواپيما به آفريقاي جنوبي انتقال داده شد.
طرفداران امنانگاگوا ميگويند او در پي خوردن يك بستني كه توسط شركت لبنيات بانوي اول زيمبابوه توليد شده بوده، مسموم شده است. شايعه اين اقدام جنايتآميز با جديت رد شده و حتي گفته ميشود گريس در جايي گفته است كه امنانگاگوا ارزش مسموم كردن را ندارد.كريس موتسوانگوا، يك رهبر ديگر كهنه نظاميان و وزير سابق دولت كه در پي اتهام حمايت از امنانگاگوا از حزب اخراج شد، بر اين باور است كه تلاش جناح نسل 40براي حاكميت بر زيمبابوه با استفاده از گريس به شكست خواهد انجاميد.
او خاطرنشان ميكند: «گريس [بهعنوان بانوي اول] هيچ جايگاهي در قانون اساسي ندارد. او غاصب پرهياهو و نوميد قدرت در آينده محسوب ميشود. برنامه نسل40 با مقاومت عمومي به شكست خواهد انجاميد».
- شغل جديد اولاند در كسبوكار نوپا
هر موقع به «ايستگاهF» در مركز پاريس كه اينك تبديل به مركزي براي كسبوكارهاي نوپا شده است برويد، دستكم حدود 20برنامهنويس و مؤسس چنين شركتهاي جديد اما كوچكي را ميبينيد كه مشغول فعاليتاند. و بهتازگي چهرهاي غيرعادي و نامتعارف در اين محل حاضر ميشود؛ فرانسوا اولاند 63ساله، رئيسجمهور سابق فرانسه.
از اولاند بيشتر به عنوان دومين رئيسجمهور سوسياليست تاريخ فرانسه (پس از فرانسوا ميتران) ياد ميشود تا فردي اهل كامپيوتر و مشتاق به حضور در اين عرصه؛ با اين حال، آقاياولاند اينك روزهاي دوشنبه در دفتر كوچك خود در ايستگاه F حضور مييابد؛ يك ايستگاه قديمي راهآهن كه توسط خاوير نيل ـ ميلياردر سرشناس ـ به كانوني براي كسبوكارهاي نوپا در قلب پايتخت فرانسه تبديل شد. در جريان افتتاح اين مركز، شريل سندبرگ (مدير اجرايي فيسبوك) در كنار توني فيدل و ايوان اشپيگل (از شركت اسنپ) حضور يافته بودند.
فرانسوا اولاند ـ رئيسجمهور سابق ـ كسبوكارهاي نوپا را يك عامل مهم رشد اقتصادي ميداند و در جريان فعاليت پارهوقت خود در اين محل، به كارآفرينهاي جوان در تدوين استراتژيهايشان و پيداكردن سرمايهگذار براي تحقق اهداف خود كمك ميكند.
اولاند در مصاحبهاي در دفتر كارش در ايستگاهF در حالي كه روي صندلي پلاستيكي سفيدرنگش نشسته است، ميگويد: «تكنولوژي، يكي از اولويتهاي من در زمان رياستجمهوريام بود. حضور من در اينجا بيدليل نيست»؛ گرچه وراي اين ادعا، طي آن سالها نام فرانسوا اولاند در مباحث مربوط به توانايي فرانسه براي جذب كارآفرينان چندان به گوش نميرسيد و شايد نام جانشين او ـ امانوئل ماكرون ـ براي اهل اين حيطه آشناتر بوده باشد.
فرانسوا اولاند در دوره رياستجمهورياش، در مجموع بهترين دوست كارآفرينهاي فرانسوي نبود. وي در نخستين سال حضورش در كاخ اليزه، ماليات ميلياردرهاي اين كشور را تا 75درصد افزايش داد. البته بعدها اين اقدام تا حدي به لطف امانوئل ماكرون ـ وزير اقتصاد وقت فرانسه ـ لغو شد كه ظاهرا گفته بود: «فرانسه در حال تبديلشدن به كوبايي ـ البته بدون آفتاب ـ است».
با اين حال، رئيسجمهور سابق اعتبار خود را در اين حيطه تا حدي به ماكرون مديون است كه هنگام وزارتش به راهاندازي ايستگاه F كمك كرد و ماه ژوئن، شخصا در مراسم پرزرقوبرق افتتاح آن حضور يافت.
اولاند طي دوره رياستجمهوري خود، تخفيفهاي مالياتي و مشوقهاي بسياري به حيطه تحقيقات و نوآوري اختصاص داد، نمايشهاي رسانهاي زندهاي براي جذب سرمايهگذاران فعال در حيطههاي جديد برگزار كرد و برنامهاي موسوم به «ويزاي تكنولوژي» را براي جذب استعدادهاي خارجي به فرانسه به مرحله اجرا گذاشت.
ماكرون در توصيف فرانسويان، تعبير «ملت كسبوكارهاي نوپا» را به كار ميبرد و اولاند در سالهاي رياستجمهورياش، از اين تحول با عنوان «جمهوري ديجيتال» ياد ميكرد. اولاند در همين مصاحبه ميگويد: «ما كارهاي بسياري در حيطه تكنولوژي انجام داديم و سرمايهگذاريهايي كه طي سالهاي متمادي انجام داديم، اينك نتايج خود را نشان ميدهد. محيطي كه ما به شكلگيري آن كمك كرديم، اينك در عرصه بينالمللي در حال شكوفايي است». در نيمه نخست سال جاري، فرانسه در زمينه جذب سرمايه در حيطه كسبوكارهاي نوپا از بريتانيا پيش افتاد؛ از جمله در ماه مه، شركت اسنپ با پرداخت 200ميليوندلار، اقدام به خريد شركت نوپاي زنلي كرد؛ شركت كوچكي كه با ايجاد «نقشههاي اجتماعي» به افراد اجازه ميدهد بدانند دوستانشان در هر لحظه به چه كاري سرگرماند.
منبع: بلومبرگ
- نخستوزير سابق بريتانيا در يك شركت آمريكايي مشغول بهكار ميشود
ديويد كامرون، نخستوزير سابق بريتانيا نخستين شغل مهمش را در بخش خصوصي، پس از كنارهگيري از مقام سياسي خود آغاز كرده است. آقاي كامرون پس از اعلام نتايج همهپرسي عمومي بريتانيا در سال 2016كه به بحث خروج اين كشور از اتحاديه اروپا اختصاص داشت، از مقام نخستوزيري اين كشور كناره گرفت. ديويد كامرون اينك بهعنوان عضو هيأت مشاوران بينالمللي شركت آمريكايي فرست ديتا( First Data ) مشغول بهكار شده است. اين شركت در حيطه پرداختهاي الكترونيك فعاليت دارد.
بيانيه رسانهاي شركت درباره فعاليت نخستوزير سابق در شعبهخود در بريتانيا، چنين خاطرنشان ميكند: «شركت فرستديتا كه از شركتهاي پيشروي جهان در حيطه تكنولوژيهاي امور تجاري محسوب ميشود، انتصاب آقاي ديويد كامرون، نخستوزير سابق بريتانيا را بهعنوان عضو جديد هيأت مشاوران بينالمللي خود اعلام ميكند». بر اين اساس، كامرون با هدف تقويت و گسترش حضور فرستديتا در بازارهاي كنوني و بازارهاي جديد، در اين شركت كار خواهد كرد.
فرانك بيزينانو، رئيس هيأت مديره و مدير اجرايي اين شركت آمريكايي در بخشي از بيانيه رسانهاي تصريح ميكند: «ديويد كامرون يكي از محترمترين رهبران جهان است و ما به واقع از پيوستن وي به جمع مشاوران بينالمللي مان مفتخريم».
به گزارش گاردين، ديويد كامرون، 2تا 3روز در ماه، در شعبه اين شركت آمريكايي در لندن حاضر خواهد شد. وي در 24ژوئن سال گذشته و در پي رأي مثبت بريتانياييها به خروج اين كشور از اتحاديه اروپا كه با آن موافق نبود، از مقام نخستوزيري بريتانيا كناره گرفت.
كامرون به توسعه كسبوكار اين شركت كمك خواهد كرد و در عين حال، عضو هيأت مشاوران بينالمللي اين شركت خواهد بود كه ازجمله شركتهاي فعال در بورس اوراق بهادار نيويورك است. گفته ميشود تراكنشهاي شركت بيگ ديتا( Big Data ، شركتهاي دادهپردازيكلان)در طول سال، بالغ بر 2/2ميليارد دلار است. شغل آقاي كامرون، «مشاور و سفير معرف» اين شركت در بازارهاي جهاني توصيف شده است. ديويد كامرون به «كميته مشاوره در انتصابات تجاري» كه يك نهاد دولتي در بريتانياست، توضيح داده كه شغل جديدش با دولت بريتانيا و مقامات آن، سروكار ندارد.
هرچند آقاي كامرون ديگر نخستوزير بريتانيا نيست و در مجلس عوام و اعيان كشور نيز حضوري ندارد و طبعا نيازي به اعلام فهرست داراييهايش به دولت نيست، اين كميته مسئوليت بررسي شرايط سياستمداران و كاركنان دولت را طي مدت مشخصي پس از كنارهگيري آنان از مقامشان برعهده دارد. كامرون خود درباره شغل جديد و غيردولتياش ميگويد: «من بسيار مفتخرم كه در دوره نخستوزيريام، بريتانيا تبديل به قدرتي جهاني در حيطه تكنولوژيهاي امور مالي شد. من هنوز نسبت به فرصتهايي كه در زمينه توسعه تكنولوژيهاي موجود، پيشروي شركتهاي بريتانيايي بهوجود ميآيد حساسيت دارم؛ تكنولوژيهايي كه ظرفيت دگرگون كردن زندگيهاي ما را دارند».
منابع: گاردين و citya.m