نيمه شب سهشنبه نيروهاي نظامي به دستور ژنرال سيبوسيسو مويو، رئيس ستاد كل ارتش، ساختمان اصلي تلويزيون دولتي زيمبابوه، زدبيسي، را اشغال كردند و از كاركنان آن خواستند ساختمان را ترك كنند. از ساعاتي قبل تمام ساختمانهاي دولتي، دادگاهها، ساختمان پارلمان و راههاي منتهي به آنها تحت كنترل ارتش در آمده بودند.
يگانهاي پياده و زرهي كه عصر سهشنبه از پادگانهاي خارج از هراره به سمت پايتخت حركت كرده بودند، كنترل وروديها و خروجيها را بهدست گرفتند. با روشن شدن هوا، ناگهان پخش برنامههاي ضبط شده زدبيسي قطع شد و ژنرال مويو بر صفحه تلويزيون ظاهر شد. او به تأكيد گفت كه آنچه اتفاق افتاده «كودتا» نيست و «جستوجو براي دستگيري مجرمان» است.
مويو گفت: «قبل از هر چيز به مردم اطمينان ميدهم كه فرمانده كل قوا رفيق موگابه و خانوادهاش در سلامت كامل بهسرميبرند و امنيتشان تأمين شده است. ما تنها بهدنبال مجرماني هستيم كه اطرف او را گرفتهاند.»
نسخه 30سال حكومت تمامعيار موگابه را همقطارانش در كمتر از 7روز بههم پيچيدند. روز دوشنبه رئيس ستادكل ارتش در كنفرانسي خبري هشدار داده بود كه اگر روند «پاكسازي» در حزب حاكم يعني حزب «زانو» بههمين صورت ادامه پيدا كند، نيروهاي نظامي مجبور به دخالت خواهند شد. دو روز بعد ژنرال مويو تهديدش را عملي كرد. او گفت كه اقدام ارتش براي كنترل امور و با هدف جلوگيري از اقدامات اطرافيان رئيسجمهور عليه «مبارزان انقلابي» بوده است.
اشاره مويو بهطور مشخص به بركناري «امرسون منانگاواوا» معاون رئيسجمهور بود. موگابه هفته گذشته او را كه متحد و رفيق سالهاي دور مبارزه با استعمار بود، ناگهان به «خيانت» متهم و بركنار كرد. منانگاواوا هم ازترس جانش از زيمبابوه گريخت. با خروج منانگاواوا از كشور، آخرين مانع براي به قدرت رسيدن گريس موگابه، همسر ۵۲ ساله موگابه هم از سر راه برداشته شد. امرسون منانگاواوا يكي از معدود فرماندهان انقلابي و همقطاران موگابه است كه از دوره مبارزات ضداستعماري در دهه 1970و 1980در كنار او بوده است.
دستگيريهاي گسترده ديروز در زيمبابوه بسياري از مقامهاي دولتي را شامل شد. بسياري از افرادي كه در حلقه موسوم به «جي-40» در حزب زانو قرار ميگرفتند هم دستگير شدند. رئيس ستاد كل ارتش اعلام كرد كه افراد مرتبط با اين بخش از حزب حاكم كه فرارياند و هنوز دستگير نشدهاند هم بهزودي دستگير ميشوند. او اين افراد را كساني خواند كه در «انقلاب آزاديبخش زيمبابوه» مبارزه نكرده و نقشي نداشتهاند.
اين بخش از حزب زانو، تحت كنترل همسر موگابه است كه گفته ميشود براي جانشيني او پس از مرگ احتمالي موگابه 93ساله كه اين روزها لقب كهنسالترين رهبر جهان را يدك ميكشد برنامهريزي ميكرده است. در سوي ديگر حزب، حلقه انقلابيون قرار ميگيرد. اين افراد به منانگاواوا نزديك هستند و معتقدند پس از موگابه، رياستجمهوري بايد به او برسد.
در شرايطي كه رئيس ستاد كل ارتش متحد نزديك منانگاواوا به شمار ميرود، برخي از تحليلگران، كودتاي زيمبابوه را نوعي تسويهحساب درون حزبي در زيمبابوه خواندهاند؛ تسويهحسابي كه البته به سبك بسياري از بحرانها در آفريقا با حضور تانك و نيروهاي نظامي در خيابانها در جريان است.
- موگابه؛ از «رودزيا» تا «زيمبابوه»
زيمبابوه در جنوب آفريقا زماني از مستعمرات بريتانيا بود و با نام رودزيا شناخته ميشد. در دهه 1980، يعني زماني كه شاكله استعمار در آفريقا فروريخت، رودزيا هم استقلال پيدا كرد. طي سالهاي پيش از آن، مبارزان سياهپوست عليه اقليت سفيدپوست اين كشور مبارزه ميكردند كه قدرت اصلي سياسي و نظامي را در دست داشتند.
رابرت موگابه از 15سال قبل از آن عليه سفيدپوستان مبارزه ميكرد. او معلم بود و 7مدرك دانشگاهي داشت اما كلاس درس و دانشگاه را كنار گذاشت و عليه سفيدپوستان استعمارگر اسلحه بهدست گرفت. شورش چريكي موگابه او را به قهرمان انقلابي رودزياييها تبديل كرد. در نخستين انتخابات پارلماني در زيمبابوه كه كوتاهمدتي پس از كسب استقلال برگزار شد، حزب اتحاد ملي آفريقايي زيمبابوه (زانو) به رهبري رابرت موگابه توانست اكثريت قابل توجه آرا را بهدست آورد و قدرت را در دست گيرد. موگابه 7سال نخستوزير بود و سپس بهعنوان رئيسجمهور انتخاب شد. او طي 30سال گذشته همچنان رئيسجمهور مانده است.